پیشوایان از اهل بیت علیهم السلام

قرآن

«خدا به شما فرمان مى دهد که سپرده ها را به صاحبان آنها رد کنید؛ و چون میان مردم داورى مى کنید، به عدالتْ داورى کنید. در حقیقت، نیکو چیزى است که خدا، شما را به آن پند مى دهد. خدا، شنواىِ بیناست».

«ما امانت [الهى و بار تکلیف] را بر آسمان ها و زمین و کوه ها عرضه کردیم؛ ولى آنها از برداشتن آن، سر باز زدند و از آن هراسناک شدند؛ و[لى] انسان، آن را برداشت. به راستى او ستمگرى نادان بود».

حدیث

215.امام على علیه السلام ـ در پاسخ به زندیقى که از این سخن خداى عز و جل: «ما امانت را بر آسمان ها و زمین و کوه ها عرضه کردیم؛ ولى آنها از برداشتن آن، سرباز زدند و از آن هراسناک شدند؛ و[لى] انسان، آن را برداشت. به راستى او ستمگرى نادان بود» پرسید و گفت: این امانت چیست؟ ـ: امانتى که گفتى، امانتى است که نباید و روا نبوَد که باشد، مگر در پیامبران و جانشینان آنان؛ زیرا خداوند ـ تبارک و تعالى ـ اینان را امین خود در میان آفریدگانش، و حجّت در زمین خویش قرار داد.

216.امام باقر علیه السلام – در پاسخ به سؤال در باره این سخن خداى عز و جل: «خدا به شما فرمان مى دهد که امانت ها را به صاحبانش باز گردانید و هرگاه میان مردم حکم کردید، به داد حکم کنید» ـ: «خداوند، به هر یک از ما امامان فرموده است که [امانت] امامت را به امامِ پس از خود بسپارد. او حق ندارد آن را از وى دریغ بدارد. نمى بینى که مى فرماید: «و هرگاه میان مردم حکم کردید، به داد حکم کنید. خدا چه نیکو اندرز مى دهد شما را»؟ اینان، حاکمان اند. نمى بینى که خداوند در این آیه، حاکمان را مخاطب ساخته است؟

217.الکافى – به نقل از بُرَید عِجلى -: از امام باقر علیه السلام درباره این سخن خداوند عز و جل که: «خدا به شما فرمان مى دهد که امانت ها را به صاحبانش باز گردانید و هرگاه میان مردم حکم کردید، به داد حکم کنید» پرسیدم. فرمود: «مقصودش ما هستیم؛ یعنى باید امامِ پیشین، کتاب ها و دانش و سلاح را به امامِ پس از خود بسپارد. «و هرگاه میان مردمْ حکم کردید، به عدل، حکم کنید»، یعنى به عدلى که در دست شماست».

218.امام صادق علیه السلام ـ در باره این سخن خداوند عز و جل:«خدا به شما فرمان مى دهد که امانت ها را به صاحبانش باز گردانید» ـ: خدا به امامِ پیشین فرمان داده است که تمام آنچه را [از علایم امامت] نزد اوست، در اختیار امامِ پس از خود بگذارد.

219.امام صادق علیه السلام ـ در باره این سخن خداوند متعال: «خدا به شما فرمان مى دهد که امانت ها را به صاحبانشان باز گردانید و هرگاه میان مردم حکم کردید، به داد حکم کنید» ـ: بر امام است که آنچه را نزد اوست، به امامِ پس از خود بدهد. [نیز] امامان، به دادگرى مأمور گشته اند، و مردم به پیروى کردن از آنان، فرمان یافته اند.

220.امام کاظم علیه السلام – در باره این سخن خداوند متعال: «خدا به شما فرمان مى دهد امانت ها را به صاحبانشان بازگردانید» ـ: این خطاب، [در اصل،] ویژه ماست. خداوند – تبارک و تعالى ـ به هر یک از ما امامان دستور مى دهد که [امانت امامت را] به امام پس از خود بسپارد و به او وصیّت کند. سپس در باره دیگر امانت هاست.

221.پیامبر خدا صلی الله علیه وآله: فاطمه، شادىِ قلب من است، و دو پسر او، میوه دل من هستند، و شوهرش، نور دیده من است، و امامان از نسل او، امانتداران خداى من و رشته اتّصال میان او و بندگانش هستند. هر که به ایشان چنگ در زند، نجات مى یابد، و هر که از آنان دورى گزیند، نابود مى شود.

222.پیامبر خدا صلی الله علیه وآله: اى مردم! شما را به خوش رفتارى با فرزندانم و خاندانم سفارش مى کنم؛ زیرا آنان با حقّ اند و حق، با آنان است. ایشان، پیشوایانِ برحقّ پس از من، و امانتداران معصوم هستند.

223.امام على علیه السلام: ما خاندانى هستیم که خداوند، رحمت و حکمت و نبوّت و عصمت را به ما اختصاص داده است… و ما را بر وحى خویش، امین قرار داده است. پس ما راه نمایانى ره یافته ایم.

224.امام باقر علیه السلام – در توصیف امامان علیهم السلام -: آنان، پرتوى تابان پیرامون عرش پروردگارشان اند؛ خدا بدانها فرمان داده و آنها او را تسبیح مى گویند و با تسبیحگویى آنها، آسمانیان، تسبیح مى گویند… پس، آنها (زمینیان) براى ایشان صف مى کِشند و ایشان را تسبیح مى گویند… و ایشان، امین بر وحى خدایند. ایشان، خاندان نبوّت اند.

225.امام صادق علیه السلام: ما حجّت خدا بر بندگان او هستیم، و گواهان او بر آفریدگانش، و امانتدارانِ وحى، و خزانه داران دانش او.

226.امام صادق علیه السلام – در زیارت پیامبر صلی الله علیه وآله و خاندانش از راه دور -: درود و رحمت و برکات خدا بر تو، اى پیامبر! درود بر تو اى پیامبرِ مُرسَل، و [بر تو اى] جانشین پسندیده[ى پیامبر]، و [بر تو اى] بانوى بزرگ و اى خاتون درخشان، و [بر شما، اى] دو نوه برگزیده[ى پیامبر]، و [بر شما اى] فرزندان برجسته و امانتدارانِ برگزیده.

227.امام صادق علیه السلام: از پیامبر خدا و خاندان او پیروى کنید، و به آنچه از نزد خدا فرود آمده است، اقرار نمایید. و نشانه هاى هدایت(1) را دنبال کنید؛ زیرا آنان، نشانه هاى امانت و پرهیزگارى اند.

228.امام صادق علیه السلام: بر امام است که هرگاه دید مردى زِنا مى کند یا شراب مى خورَد، بر او حد جارى کند و با وجود دیدنش نیازى به گواه ندارد؛ چرا که او امینِ خدا در میان خلق اوست.

229.امام رضا علیه السلام: محمّد صلی الله علیه وآله امین خدا در میان خلق او بود، و پس از وفاتش ما اهل بیت، وارث او هستیم. پس ما [نیز] امین خدا در زمین او هستیم.

230.امام عسکرى علیه السلام – در درود فرستادن بر حسن و حسین علیهماالسلام -: بار خدایا! بر حسن، فرزند سالارِ پیامبران، درود فرست… درود بر تو، اى فرزند سَرور جانشینان! گواهى مى دهم که تو ـ اى فرزند امیرمؤمنان ـ امین خدا و فرزند امین او هستى. مظلوم زیستى و شهید رفتى.

بار خدایا! بر حسینِ مظلوم، فرزند على، درود فرست… درود بر تو اى فرزند امیرمؤمنان! با یقین گواهى مى دهم، که تو امینِ خدا و فرزند امین او هستى، مظلومانه کشته شدى، و شهید از دنیا رفتى.

231.امام مهدى علیه السلام – در زیارت معروف به «زیارت ناحیه» -: شما خزانه داران و گواهان او، و عالمان و امانتداران او هستید.

ر. ک: دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام: ج 10 ص 73 (بخش دهم / فصل سوم: ویژگى هاى عملى / پیشواى دعا کنندگان / دعا براى یاریجویى در کار فرمان روایى).

1) شاید مراد از نشانه هاى هدایت، ائمّه علیهم السلام یا علوم و اخبار و روش و آداب آنها باشد.