قرآن
(مردم، امّتى یگانه بودند. پس خداوند، پیامبران را نویدآور و بیم دهنده برانگیخت و با آنان، کتاب [خود] را به حق، فرو فرستاد، تا میان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند، داورى کند. و جز کسانى که [کتاب] به آنان داده شد ـ پس از آن که دلایل روشن براى آنان آمد ـ به سبب [حسدى و] ستمى که میانشان بود، [هیچ کس] در آن اختلاف نکرد. پس خداوند، آنان را که ایمان آورده بودند، به توفیق خویش، به حقیقت آنچه در آن اختلاف داشتند، هدایت کرد؛ و خدا هر که را بخواهد، به راه راست هدایت مى کند).
(و مردم، جز یک امّت نبودند. پس اختلاف پیدا کردند؛ و اگر وعده اى از جانب پروردگارت مقرّر نگشته بود، قطعاً در آنچه بر سرِ آن با هم اختلاف مى کنند، میانشان داورى مى شد).
حدیث
1. امام باقر علیه السلام ـ در تفسیر این سخن خداوند متعال که: (مردم، امّتى یک دست بودند. پس خداوند، پیامبران را نویدآور و بیم دهنده برانگیخت) ـ: پیش از نوح علیه السلام، امّتى یک دست بر سرشت الهى بودند. نه ره یافته بودند و نه گم راه. پس خداوند، پیامبران را برانگیخت.
2. تفسیر العیّاشى ـ به نقل از یعقوب بن شعیب ـ: (از امام صادق علیه السلام درباره ی این سخن خداوند که: (مردم، امّتى یک دست بودند)، پرسیدم.
فرمود: «این، پیش از نوح علیه السلام بود که مردم، امّتى واحد بودند…».
گفتم: آیا در راه راست بودند یا در گم راهى؟
فرمود: «گم راه بودند. نه مؤمن بودند، نه کافر، و نه مشرک.
3. تفسیر العیّاشى ـ به نقل از مسعده ـ: (امام صادق علیه السلام، درباره ی این سخن خداوند متعال که: (مردم، امّتى یگانه بودند. پس خداوند، پیامبران را نویدآور و بیم دهنده برانگیخت)، فرمود «: این، پیش از نوح علیه السلام بوده است».
گفته شد: پس بر راه راست بودند؟
فرمود: «نه. گم راه بودند…».
من گفتم: پس آیا پیش از پیامبران، گم راه بودند یا ره یافته؟
فرمود: «ره یافته نبودند؛ بلکه بر همان سرشت الهى اى که خداوند، ایشان را با آن سرشت آفرید، بودند، و آفرینش خدا، تبدیل ناپذیر است. نمى توانستند ره یافته باشند تا آن که خداوند، راه نمایى شان کرد. نشنیده اى که ابراهیم علیه السلام مى گوید: (اگر پروردگارم مرا راه نمایى نکرده بود، بى گمان، از مردمان گم راه مى بودم)؟ یعنى پیمان [و میثاق الهى] را فراموش مى کردم».
