307. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: پیشوا، تا زمانى که هر گاه از او رحم خواهند، رحم کند، پیوسته در خیر و خوبى است.
308. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بار خدایا! هر کس زمام چیزى از [امورِ] امّت مرا به دست گرفت و بر آنان سخت گرفت، تو بر او سخت گیر، و هر کس زمام چیزى از [امورِ] امّتم را به دست گرفت، و با آنان نرمش کرد، تو با او به نرمى رفتار کن.
309. امام على علیه السلام- در نامه ی ایشان به مالک اشتر، آن گاه که او را بر مصر گماشت-: دل خود را از مهر و محبّت و لطف به رعیّت، آکنده ساز و در برابر آنان، چونان حیوان درنده اى مباش که خوردنشان را غنیمت شمارى؛ چرا که مردم دو دسته اند: یا برادر دینىِ تو هستند، یا همنوع تو. از آنان لغزش سر مى زند و دست خوش حادثه و گرفتارى اند و به عمد یا خطا، خلاف مى کنند. پس همچنان که خود، دوست مى دارى که خداوند با تو با عفو و گذشتش رفتار کند، تو نیز با آنان با عفو و گذشت رفتار کن؛ چرا که تو فرادست آنان هستى و فرمان رواى بر تو، فرادست توست و خدا فرادست کسى است که تو را به فرمان روایى گماشته است.
310. امام على علیه السلام- در نامه اش به مالک اَشتر، آن گاه که او را بر مصر گماشت-: زنهار از خون ها و به ناروا ریختنِ خون ها؛ زیرا هیچ چیز مانند به ناروا ریختنِ خون، خشم و انتقام [خدا و مردم] را نزدیک نمى کند و فرجام بد به بار نمى آورد و نعمت را به سر نمى آورد و عمر را کوتاه نمى گرداند. در روز رستاخیز [پیش از آن که مقتولان درخواست داورى کنند، خودِ] خداوند سبحان، داورى میان بندگان را در باره ی خون هایى که ریخته اند، آغاز مى کند. پس مبادا بخواهى با ریختن خون ناحق، حکومت خود را تقویت کنى؛ چرا که این کار، حکومت تو را ناتوان و سست مى کند؛ بلکه آن را منقرض مى گرداند و به دیگرى منتقل مى نماید.
311. امام على علیه السلام: والى نباید به سبب امتیازى که به دست آورده و یا قدرتى که در اختیارش نهاده شده است، رفتارش با رعیّت دگرگونه شود؛ بلکه باید نعمتى که خداوند، قسمت او کرده است، وى را به بندگان او نزدیک تر، و به برادرانش مهربان تر گرداند.
312. امام على علیه السلام- در حکمت هاى منسوب به ایشان-: سزاوار است که والى، سه رفتار در پیش بگیرد: به تأخیر افکندن مجازات در هنگام چیره گشتن خشم، درنگ کردن در رأیى که به نظرش مى رسد، و شتاب در دادنِ پاداش نیکو به نیکوکار؛ زیرا در به تأخیر افکندن مجازات، امکان بخشودن است، و در شِتاب در دادنِ پاداش نیکو، فرمان بردارى رعیّت، و در درنگ و تأمّل کردن، فرصت اندیشیدنِ بیشتر و خوشْ فرجامى و روشن شدن حقیقت.
313. امام زین العابدین علیه السلام- در رسالة الحقوق-: حقّ حکومتىِ شهروندان بر تو، آن است که بدانى آنان به دلیل ضعفشان و قدرتمندىِ تو، رعیّت تو گشته اند. پس باید با آنان به داد رفتار کنى و برایشان مانند پدرى مهربان باشى و رفتارهاى جاهلانه ی آنان را ببخشى و زود کیفرشان ندهى، و به شکرانه ی قدرتى که خداوند عز و جل به تو بر آنان داده است، او را سپاس گویى.
314. امام زین العابدین علیه السلام: حقوق حکومتىِ شهروندان بر تو، آن است که بدانى تو به لطف قدرتى که بر آنان دارى، آنان را شهروند خود ساخته اى، و آنچه ایشان را در جایگاه شهروند تو قرار داده، ضعف و ناتوانىِ آنهاست. پس چه کسى بیشتر از آن که ضعف و ناتوانى اش تو را از وى بى نیاز ساخته- تا جایى که او را در موقعیّت شهروندِ تو قرار داده و فرمان تو را بر او جارى ساخته است، آن سان که در برابر تو، هیچ توش و توان دفاع ندارد و در قبال قدرت تو، از هیچ کس جز خدا یارى نمى تواند جُست-، سزاوار مهربانى و توجّه و بردبارى است! و براى تو- که چون دانستى خداوند عز و جل چنین قدرت و توان مقهور کننده اى را به تو عطا فرموده است- چه سزاوار است که سپاس گزار خدا باشى! و هر که خدا را سپاس گزارد، [خداوند،] نعمتى را که به او داده است، فزونى مى بخشد، و البتّه هیچ نیرویى نیست، مگر از سوى خداوند.
315. الکافى- به نقل از حنان بن سَدیر صَیرفى-: از امام صادق علیه السلام شنیدم که مى فرماید: «… پیامبر صلى الله علیه و آله بر منبر رفت و خبر رحلت خویش را به مردم داد و سپس فرمود: «به آن کسى که پس از من بر امّتم فرمان روا شود، خداى را یادآور مى شوم که زنهار بر جماعت مسلمانان رحم کند، و بزرگشان را گرامى بدارد، و بر ناتوانشان مهر آورَد، و دانشمندشان را ارج نهد، و به مسلمانان، زیان نزند که [با این کار،] خوارشان مى گرداند، و به فقرشان نکشاند که به کفرشان مى کشاند، و درِ خود را بر روى آنان نبندد که [اگر چنین کند،] قدرتمندشان ناتوان آنان را مى خورد، و در لشکرکشى هایشان، آنها را به سختى نیفکند که نسل امّتم را قطع مى کند» و سپس فرمود: «گواه باشید که من پیام را رسانیدم و راه نمایى و خیرخواهى نمودم»».
امام صادق علیه السلام فرمود: «این، آخرین سخنى بود که پیامبر خدا بر منبرش فرمود».
316. امام صادق علیه السلام: دوست داشتنى ترینِ کارها نزد خداى بزرگ، نرمش و دادگرى حکمران است.
317. امام رضا علیه السلام: امام، درستکار و نرم خو و پدرى دلسوز و برادرى مهربان است.
