28 / 1
التَّحذِیرُ مِن إذلالِ النَّفسِ
11695.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَن أقَرَّ بالذُّلِّ طائعاً فَلَیسَ مِنّا أهلَ البیتِ .(1)
28 / 2
موجِباتُ العِزِّ
11696.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إنَّ اللّه َ تَعالى یَقولُ کُلَّ یَومٍ : أنا رَبُّکُمُ العَزیزُ ، فمَن أرادَ عِزَّ الدّارَینِ فَلْیُطِعِ العَزیزَ .(2)
11697.عنه صلى الله علیه و آله : مَن أرادَ أن یَکونَ أعَزَّ النّاسِ فَلْیَتَّقِ اللّه َ عَزَّوجلَّ .(3)
11698.عنه صلى الله علیه و آله ـ لِأَبی اُمامَةَ ـ: أعِزَّ أمرَ اللّه ِ یُعِزَّکَ اللّه ُ .(4)
11699.عنه صلى الله علیه و آله : التَّذَلُّلُ لِلحَقِّ أقرَبُ إلَى العِزِّ مِنَ التَّعَزُّزِ بِالباطِلِ .(5)
28 / 1
هشدار درباره خوارى نفس
11695.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که آزادانه، خوارى [و زبونى] را بپذیرد، از ما خاندان نیست .
28 / 2
موجبات عزّت
11696.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خداوند متعال ، هر روز مى فرماید: «من ، پروردگار عزّتمند شما هستم . پس هر که خواهان عزّتِ دو جهان است، باید که از عزّتمند، فرمان ببرَد».
11697.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که مى خواهد عزیزترینِ مردم باشد، باید از خداوند عز و جل پروا داشته باشد.
11698.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ به ابو اُمامه ـ: کار خدا را عزیز شمار ، تا خداوند ، تو را عزیز گردانَد.
11699.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خوار بودن در برابر حق، به عزّتْ نزدیک تر است، تا عزّت یافتن به وسیله باطل.
11700.عنه صلى الله علیه و آله : مَن أذَلَّ نَفسَهُ فی طاعَهِ اللّه ِ فهُوَ أعَزُّ مِمَّن تَعَزَّزَ بِمَعصِیَةِ اللّه ِ .(6)
11701.عنه صلى الله علیه و آله : مَن عَفا مِن مَظلِمَةٍ أبدَلَهُ اللّه ُ بِها عِزّا فی الدّنیا والآخِرَةِ .(7)
11702.عنه صلى الله علیه و آله : ثَلاثَةٌ لا یَزیدُ اللّه ُ بِهِنَّ إلّا خَیرا: التَّواضُع لا یَزیدُ اللّه ُ بِهِ إلّا ارتِفاعا ، وذِلُّ النَّفسِ لا یَزیدُ اللّه ُ بِهِ إلّا عِزّا ، والتَّعَفُّفُ لا یَزیدُ اللّه ُ بِهِ إلّا غِنىً .(8)
11703.الإمامُ علیٌ علیه السلام ـ فی صِفَةِ النَّبِیِّ صلى الله علیه و آله ـ: ثُمّ أنزَلَ عَلَیهِ الکِتابَ نورا لا تُطفَأُ مَصابیحُهُ … وتِبیانا لاتُهدَمُ (لاتَنهَدِمُ) أرکانُهُ، وشِفاءً لاتُخشى أسقامُهُ، وعِزّا لا تُهزَمُ أنصارُهُ ، وحَقّا لا تُخذَلُ أعوانُهُ … جَعَلَهُ اللّه ُ رِیّا لِعَطَشِ العُلَماءِ ، ورَبیعا لِقُلوبِ الفُقَهاءِ… ومَعقِلاً مَنیعا ذُروَتُهُ، وعِزّا لِمَن تَوَلّاهُ .(9)
28 / 3
مُوجِباتُ الذِّلِّ
11704.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إذا ضَنَّ النّاسُ بالدِّینارِ والدِّرهَمِ وتَبایَعُوا بالعِینَةِ وتَبِعُوا أذنابَ البَقَرِ وتَرَکُوا الجِهادَ فی سبیلِ اللّه ِ ، أدخَلَ اللّه ُ علَیهِم ذُلّاً لا یَرفَعُهُ عَنهُم حتّى یُراجِعُوا دِینَهُم .(10)
28 / 4
أذَلُّ النّاسِ
11705.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : أذَلُّ النّاسِ مَن أهانَ الناسَ .(11)
11700.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : کسى که خود را در طاعت خدا خوار گردانَد، عزیزتر از کسى است که با نافرمانىِ خدا به عزّت رسد.
11701.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس از ظلمى که به او شده است، در گذرد، خداوند به جاى آن، در دنیا و آخرت، او را عزیز مى گردانَد.
11702.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : سه چیز است که خداوند ، به سبب آنها ، جز بر خیر [و خوبى] نمى افزاید: افتادگى، که خداوند به سبب آن، جز [بر] بلندمرتبگى نمى افزاید؛ شکسته نفسى، که خداوند به سبب آن، جز [بر] عزّت نمى افزاید؛ و مناعت طبع، که خداوند به سبب آن، جز [بر] بى نیازى نمى افزاید.
11703.امام على علیه السلام ـ در وصف پیامبر صلى الله علیه و آله ـ: آن گاه ، کتاب (قرآن) را بر او فرو فرستاد که نورى است که چراغ هایش ، خاموش نمى شود… و بناى روشنگرى است که پایه هایش ، ویران نمى گردد و درمانى است که در پىِ آن، از بیمارى ها ترسى نیست و عزّتى است که هوادارانش ، شکست نمى خورند و حقّى است که یارانش ، تنها گذاشته نمى شوند… خداوند ، آن را سیراب کننده عطشِ دانشوران قرار داده است و بهارِ دل هاى دین شناسان … و پناهگاهى که ستیغ آن، دست نایافتنى است و براى کسى که آن را سرپرست خود گیرد، مایه عزّت است.
28 / 3
عوامل خوار کننده
11704.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر گاه مردم در دینار و درهم ، بخیل شوند (انفاق نکنند) و مبادله عِینَه(12) کنند و دنبال گاو خود بروند و جهاد در راه خدا را وا گذارند ، خداوند، آنان را به خوارى مى افکند و طوق ذلّت را از گردنشان بر نمى دارد، مگر آن گاه که به دین خود برگردند .
28 / 4
زبون ترینِ مردم
11705.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : زبون ترینِ مردم، کسى است که مردم را خوار کند .
1) تحف العقول: ص 58 ، بحارالأنوار : ج 77 ص 162 ح 181.
2) کنز العمّال : ج 15 ص 784 ح 43101 عن أنس.
3) کنزالفوائد : ج 1 ص 351 ، بحار الأنوار : ج 70 ص 285 ح 8.
4) کنز العمّال : ج 15 ص 785 ح 43102 نقلاً عن الدیلمی عن أبی أمامة.
5) کنز العمّال : ج 16 ص 114 ح 44101 عن أبی هریرة.
6) کنز العمّال : ج 16 ص 110 ح 43084 عن أنس.
7) الأمالی للطوسی : ص 182 ح 306 عن أبی قلابة ، بحار الأنوار : ج 77 ص 121 ح 20.
8) عدة الداعی : ص 166 ، بحار الأنوار : ج 75 ص 123 ح 22.
9) نهج البلاغة : الخطبة 198 ، بحارالأنوار : ج 92 ص 21 ح 21.
10) کنز العمّال : ج 4 ص 283 ح 10504 عن ابن عمر.
11) معانی الأخبار : ص 196 ح 1 عن أبی حمزة الثمالی عن الإمام الصادق عن أبیه عن جدّه عن الإمام الحسین علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 75 ص 142 ح 2.
12) عِینَه، آن است که شخص ، کالایى را به بهاى معیّنى نقدا بخرد و سپس به بهایى بیشتر به صورت نسیه به فروشنده بفروشد یا برعکس م.
