27 / 1
دَورُ الوَحی فی تَجدِیدِ العَربِیَّةِ
الکتاب
» نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ – عَلَى قَلْبِکَ لِتَکُونَ مِنَ الْمُنذِرِینَ – بِلِسَانٍ عَرَبِىٍّ مُّبِینٍ » .(1)
الحدیث
11688.رسول اللّه صلى الله علیه و آله ـ لَمّا سُئلَ : مالَکَ أفصَحُنا لِسانا وأبیَنُنا: إنَّ العَرَبِیَّةَ اندَرَسَت ، فَجاءَنی بِها جَبرَئیلُ غَضَّةً طَرِیَّةً کَما شُقَّ عَلى لِسانِ إسماعیلَ علیه السلام .(2)
27 / 2
أوّلُ مَن نَطَقَ بِالعَرَبِیَّةِ
11689.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : أوَّلُ مَن فُتِقَ لِسانُهُ بِالعَرَبِیّةِ المُبَیِّنَةِ إسماعیلُ ، وهُوَ ابنُ أربَعَ عَشَرَةَ سَنَةً .(3)
27 / 1
نقش وحى در تجدید حیات زبان عربى
قرآن
««روح الأمین» ، آن (قرآن) را بر دلت نازل کرد تا از [جمله] هشدار دهندگان باشى؛ به زبان عربىِ روشن» .
حدیث
11688.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در پاسخ به این پرسش که : چرا زبان تو، از همه ما: زبان عربى، فرسوده شده بود و جبرئیل علیه السلام آن را به صورتى تَر و تازه و خرّم ، برایم آورد ، درست به همان گونه که بر زبان اسماعیل علیه السلام جارى شد.
27 / 2
نخستین کسى که زبانش به عربى باز شد
11689.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : نخستین کسى که زبانش به عربىِ روشن [و شیوا] باز شد، اسماعیل علیه السلام بود و او در آن وقت، چهارده سال داشت.
11690.عنه صلى الله علیه و آله : کُلُّ العَرَبِ مِن وُلدِ إسماعیلَ بنِ إبراهیمَ .(4)
11691.عنه صلى الله علیه و آله : اُلهِمَ إسماعیلُ هذَا اللِّسانَ العَرَبِیَّ إلهاما .(5)
27 / 3
ذَمُّ الانهِماکِ فی طَلَبِ النَّحوِ
11692.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَنِ انهمَکَ فی طَلَبِ النَّحوِ سُلِبَ الخُشوعَ .(6)
11693.عنه صلى الله علیه و آله : مَنِ انهمَکَ فی طَلَبِ العَرَبیَّةِ سُلِبَ الخُشوعَ .(7)
11694.عنه صلى الله علیه و آله : إنّ الرّجُلَ الأعجَمیَّ مِن اُمَّتی لَیَقرأُ القرآنَ بعَجَمیَّةٍ ، فتَرفَعُهُ المَلائکَةُ على عَرَبیَّةٍ .(8)
11690.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : همه عرب، از نسل اسماعیل پسر ابراهیم علیهماالسلام هستند.
11691.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : این زبان عربى، به طور کامل، به اسماعیل علیه السلام الهام شد.
27 / 3
نکوهش غرق شدن در تحصیل علم نحو
11692.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که در تحصیل [علمِ] نحو غرق شود، خشوع (فروتنى) از او سلب مى گردد.
11693.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که در تحصیل [زبان] عربى مستغرق شود، خشوع از او سلب مى گردد.
11694.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : همانا مرد غیر عرب از امّت من ، قرآن را با زبانى عجمى (غیر عربى یا عربىِ شکسته و بدون مراعات اِعراب و تجوید و محسّنات قرائت) مى خواند و فرشتگان ، آن را به [زبان] عربى [به پیشگاه خدا]بالا مى برند.
1) الشعراء : 193 ـ 195.
2) کنز العمّال : ج 11 ص 490 ح 32313 عن أنس.
3) کنز العمّال : ج 11 ص 490 ح 32309 نقلاً عن الشیرازی عن الألقاب عن الإمام علیّ علیه السلام.
4) کنز العمّال : ج 11 ص 490 ح 32310 نقلاً عن ابن سعد عن علیّ بن رباح.
5) کنز العمّال : ج 11 ص 490 ح 32311 عن جابر.
6) مستطرفات السرائر : ص 127 ح 2 عن عبد الحمید بن أبی العلاء عن الإمام الکاظم علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 1 ص 218 ح 37.
7) کنز العمال : ج 3 ص 563 ح 7922 نقلاً عن ابن السنی عن ابن عبّاس.
8) الکافی : ج 2 ص 619 ح 1 عن السکونیّ عن الإمام الصادق علیه السلام.
