26 / 1
التَّحذِیرُ مِمّا یُعتَذَرُ مِنهُ
11681.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إیّاکَ وما تَعتَذِرُ مِنهُ ؛ فإنَّ فیهِ الشِّرکَ الخَفِیَّ .(1)
26 / 2
الحَثُّ عَلى قَبولِ الاعتِذارِ
11682.رسول اللّه صلى الله علیه و آله ـ فی وَصِیَّتِهِ لِعَلیٍّ علیه السلام ـ: مَن لَم یَقبَلِ العُذرَ مِن مُتَنصِّلٍ ، صادِقا کانَ أو کاذِبا ، لَم یَنَلْ شَفاعَتِی .(2)
11683.عنه صلى الله علیه و آله : مَن أتاهُ أخوهُ مُتَنصِّلاً فَلْیَقبَلْ ذلکَ مِنهُ ، مُحِقّا کانَ أو مُبطِلاً ، فإن لَم یَفعَلْ لَم یَرِدْ عَلَیَّ الحَوضَ .(3)
11684.عنه صلى الله علیه و آله : مَنِ اعتَذَرَ إلَیهِ أخوهُ بِمَعذِرَةٍ فَلَم یَقبَلْها کانَ عَلَیهِ مِنَ الخَطیئَةِ مِثلُ صاحِبِ مَکْسٍ .(4)
26 / 1
هشدار درباره آنچه موجب پوزش خواهى است
11681.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : زنهار از کارى که به سبب آن، پوزش بخواهى؛ زیرا در این [کار]، شرکِ پنهان است!
26 / 2
تشویق بر قبول پوزش
11682.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در سفارش به امام على علیه السلام ـ: هر که پوزش را نپذیرد ، چه پوزش خواهنده، راست بگوید و چه دروغ ، به شفاعت من ، دست نمى یابد.
11683.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس برادرش به عذرخواهى نزد او آید، باید عذرش را بپذیرد؛ خواه عذرش موجّه باشد، خواه ناموجّه ؛ چرا که اگر نپذیرد، کنار حوض [کوثر]بر من وارد نخواهد شد.
11684.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس برادرش از او عذرخواهى کند و عذرش را نپذیرد، او را گناهى مانند گناه باجگیر باشد.
11685.عنه صلى الله علیه و آله : مَنِ اعتَذَرَ إلَیهِ أخوهُ المُسلِمُ مِن ذَنبٍ قَد أتاهُ فلَم یَقبَلْ مِنهُ لَم یَرِدْ عَلَیَّ الحَوضَ غَدا .(5)
11686.عنه صلى الله علیه و آله : مَن لَم یَقبَلِ المَعذِرَةَ مِن مُحِقٍّ أو مُبطِلٍ ، لَم یَرِدْ عَلَیَّ الحَوضَ .(6)
26 / 3
شَرُّ المَعذِرَةِ
الکتاب
» حَتَّى إِذَا جَآءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ – لَعَلِّى أَعْمَلُ صَــلِحًا فِیمَا تَرَکْتُ کَلَا إِنَّهَا کَلِمَةٌ هُوَ قَآئِلُهَا وَ مِن وَرَآئِهِم بَرْزَخٌ إِلَى یَوْمِ یُبْعَثُونَ » .(7)
» وَ لَوْ تَرَى إِذِ الْمُجْرِمُونَ نَاکِسُواْ رُءُوسِهِمْ عِندَ رَبِّهِمْ رَبَّنَآ أَبْصَرْنَا وَ سَمِعْنَا فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَــلِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ » .(8)
» یَوْمَ لَا یَنفَعُ الظَّــلِمِینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ » .(9)
الحدیث
11687.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : شَرُّ المَعذِرَةِ حینَ یَحضُرُ المَوتُ .(10)
11685.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس برادر مسلمانش از گناهى که نسبت به او کرده، عذر بخواهد و او عذرش را نپذیرد، فردا [ى قیامت] کنار حوض [کوثر] بر من وارد نمى شود.
11686.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که عذرخواهىِ کسى را ، چه عذرش موجّه باشد، چه نباشد ، نپذیرد، در کنار حوض [کوثر] بر من وارد نمى شود.
26 / 3
بدترین پوزش
قرآن
«تا آن گاه که مرگ یکى از ایشان فرا رسد، مى گوید: «پروردگارا! مرا باز گردانید تا شاید من ، در آنچه وا نهاده ام، کار نیکى انجام دهم» . نه چنین است! این، سخنى است که او گوینده آن است و پشاپیشِ آنان ، برزخى هست تا روزى که برانگیخته خواهند شد» .
«و کاش هنگامى را مى دیدى که مجرمان، پیشِ پروردگارشان، سرهاشان را به زیر افکنده اند [و مى گویند] : «پروردگارا! دیدیم و شنیدیم. ما را باز گردان تا کار شایسته کنیم؛ چرا که ما یقین داریم»» .
«[همان] روزى که ستمگران را پوزش طلبى شان سود نمى دهد، و براى آنان ، لعنت است، و برایشان ، بدفرجامىِ آن سراى است» .
حدیث
11687.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بدترین پوزش، زمانى است که مرگ ، فرا رسد.
1) بحارالانوار : ج 78 ص 200 ح 28.
2) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 4 ص 353 ح 5762 عن حماد بن عمرو وأنس بن محمّد عن أبیه جمیعا عن الإمام الصادق عن أبیه عن جدّه عن الإمام علیّ علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 77 ص 47 ح 3.
3) کنز العمّال : ج 3 ص 378 ح 7029 عن أبی هریرة.
4) کنز العمّال : ج 3 ص 378 ح 7030 عن جودان.
5) کنز العمّال : ج 3 ص 371 ح 7031 نقلاً عن أبی الشیخ عن عائشة.
6) کنز العمّال : ج 3 ص 378 ح 7032 نقلاً عن أبی نعیم عن الإمام علیّ علیه السلام.
7) المؤمنون : 99 و 100.
8) السجدة : 12.
9) غافر : 52.
10) الدعوات : ص 238 ح 664 ، بحار الأنوار : ج 77 ص 133 ح 43.
