24 / 1
فَضْلُ الضِّیافَة
الکتاب
» هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ ضَیْفِ إِبْرَ هِیمَ الْمُکْرَمِینَ – إِذْ دَخَلُواْ عَلَیْهِ فَقَالُواْ سَلَـمًا قَالَ سَلَـمٌ قَوْمٌ مُّنکَرُونَ – فَرَاغَ إِلَى أَهْلِهِ فَجَآءَ بِعِجْلٍ سَمِینٍ – فَقَرَّبَهُ إِلَیْهِمْ قَالَ أَلَا تَأْکُلُونَ » .(1)
الحدیث
11646.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَن کانَ یُؤمِنُ بِاللّه ِ والیَومِ الآخِرِ فَلْیُکرِمْ ضَیفَهُ .(2)
11647.عنه صلى الله علیه و آله : الضَّیفُ یَنزِلُ برِزقِهِ، ویَرتَحِلُ بذُنوبِ أهلِ البیتِ .(3)
24 / 2
بَرَکةُ البیتِ الَّذی یُطعَمُ فیه
11648.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : الرِّزقُ أسرَعُ إلى مَن یُطعِمُ الطَّعامَ مِن السِّکِّینِ فی السَّنامِ .(4)
24 / 1
فضیلت میهماندارى
قرآن
«آیا خبر میهمانان ارجمند ابراهیم به تو رسید؟ آن هنگام که نزد او رفتند، پس سلام گفتند. گفت: «سلام . مردمى ناشناسید». پس آهسته به سوى زنش رفت و گوساله اى فربه [و بریان]آورد. آن را به نزدیکشان برد [و]گفت: «مگر نمى خورید؟»» .
حدیث
11646.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که به خدا و روز واپسین ، ایمان دارد ، باید میهمانش را گرامى بدارد .
11647.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : میهمان ، روزىِ خود را مى آورد و گناهان اهل خانه را مى برَد .
24 / 2
برکت خانه اى که در آن ، اِطعام مى شود
11648.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : کسى که اطعام مى کند ، روزى به او سریع تر از سرعت فرورفتن کارد در کوهان شتر ، مى رسد .
11649.عنه صلى الله علیه و آله : البیتُ الذی یُمتارُ مِنهُ ، الخَیرُ والبَرَکةُ أسرَعُ إلَیهِ مِنَ الشَّفرَةِ فی سَنامِ البَعیرِ .(5)
24 / 3
ذَمُّ البیتِ الَّذی لا یَدخُلُه ضَیفٌ
11650.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : کُلُّ بیتٍ لا یَدخُلُ فیهِ الضَّیفُ لا تَدخُلُهُ المَلائکةُ .(6)
24 / 4
شَرُّ الطَّعامِ
11651.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : شَرُّ الطَّعامِ طَعامُ الوَلیمَةِ؛ یُدعى إلَیها الشَّبعانُ ویُحبَسُ عنهُ الجِیعانُ .(7)
11652.عنه صلى الله علیه و آله : یُکرَهُ إجابَةُ مَن یَشهَدُ وَلِیمَتَهُ الأغنیاءُ دُونَ الفُقَراءِ .(8)
24 / 5
مَن یَنبغی ضِیافَتُهُ
11653.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : أضِفْ بِطَعامِکَ مَن تُحِبُّ فی اللّه ِ .(9)
11654.عنه صلى الله علیه و آله ـ لأبی ذَرٍّ و هُو یَعِظُهُ ـ: أطعِمْ طَعامَکَ مَن تُحِبُّهُ فی اللّه ِ، وکُلْ طَعامَ مَن یُحِبُّکَ فی اللّه ِ عَزَّوجلَّ.(10)
11655.عنه صلى الله علیه و آله ـ أیضا ـ: لا تُصاحِبْ إلّا مُؤمنا، ولا یَأکُلْ طَعامَکَ إلّا تَقِیٌّ .(11)
11649.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خانه اى که در آن ، اطعام مى شود ، خیر و برکتْ سریع تر از فرو رفتن تیغ در کوهان شتر ، به آن مى رسد .
24 / 3
نکوهش خانه اى که میهمان ، وارد آن نمى شود
11650.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر خانه اى که میهمان وارد آن نشود، فرشتگان نیز وارد آن نمى شوند.
24 / 4
بدترین اِطعام
11651.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بدترین غذا ، غذاى ولیمه است که افراد سیر به آن دعوت مى شوند و گرسنگان ، از آنْ منع مى گردند .
11652.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : پذیرفتن دعوت کسى که ثروتمندان در ولیمه او هستند و نیازمندان حضور ندارند، کراهت دارد .
24 / 5
افراد شایسته پذیرایى
11653.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : کسى را که به خاطر خدا دوستش دارى ، به غذاى خود ، میهمان کن .
11654.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در اندرز به ابو ذر ـ: به کسى که او را به خاطر خدا دوستش دارى، از غذاى خود بخوران و از غذاى کسى که تو را به خاطر خداوند عز و جل دوست دارد ، بخور .
11655.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ نیز به ابو ذر ـ: با کسى جز مؤمن، همنشینى مکن و کسى جز پرهیزگار، غذاى تو را نخورَد .
24 / 6
الحثُّ عَلى إجابَةِ دَعوَةِ المؤمِنِ
11656.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : أُوصِی الشاهِدَ مِن اُمَّتی والغائبَ أن یُجِیبَ دَعوَةَ المُسلِمِ ولَو على خَمسَةِ أمیالٍ ؛ فإنّ ذلکَ مِن الدِّینِ .(12)
11657.عنه صلى الله علیه و آله : مِن الجَفاءِ … أن یُدعَى الرَّجُلُ إلى طَعامٍ فلا یُجِیبَ أو یُجِیبَ فلا یَأکُلَ .(13)
11658.عنه صلى الله علیه و آله : لَو أنَّ مُؤمنا دَعانِی إلى طَعامِ ذِراعِ شاةٍ لَأجَبتُهُ، وکانَ ذلکَ مِن الدِّینِ .(14)
24 / 7
النَّهیُ عَن إجابَةِ دَعوةِ الفاسقِ
11659.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : أبَى اللّه ُ لی زادَ المُشرکینَ والمُنافِقینَ وطَعامَهُم .(15)
11660.عنه صلى الله علیه و آله ـ لأبی ذَرٍّ وهُو یَعِظُهُ ـ: لا تَأکُل طَعامَ الفاسِقِینَ .(11)
24 / 8
النَّهیُ عَن تَقلیلِ ما یُقَدَّمُ إلى الضَّیفِ
11661.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : کَفى بِالمَرءِ إثما أن یَستَقِلَّ ما یُقَرِّبُ إلى إخوانِهِ، وکَفى بِالقَومِ إثما أن یَستَقِلُّوا ما یُقَرِّبُهُ إلَیهِم أخُوهُم .(16)
24 / 6
تشویق به پذیرفتن دعوت مؤمن
11656.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : به حاضران و غایبان امّت خود ، سفارش مى کنم که دعوت مسلمان را ـ گرچه از فاصله پنج میل باشد ـ بپذیرند ؛ زیرا این کار، جزو دین است .
11657.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از ادب به دور است … که مردى به میهمانى دعوت شود و نپذیرد یا بپذیرد و از غذاى آن نخورَد .
11658.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : اگر مؤمنى مرا به خوردن پاچه گوسفندى [هم] دعوت کند ، مى پذیرم . این کار، جزو دین است .
24 / 7
نهى از پذیرفتن دعوت فاسق
11659.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خداوند ، ناخوش دارد که من ، از توشه و غذاى مشرکان و منافقان ، استفاده کنم .
11660.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در اندرز به ابو ذر ـ: از غذاى فاسقان، تناول مکن .
24 / 8
نهى از کم شمردن آنچه جلوى میهمان گذاشته مى شود
11661.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : مرد [میزبان] را همین گناه بس که غذایى را که پیشِ برادران خود مى گذارد، کم شمارد، و میهمانان را نیز همین گناه بس که آنچه را برادرشان در برابرشان مى گذارد، کم شمارند .
24 / 9
التکلُّفُ للضَّیفِ
11662.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : لا تَکَلَّفُوا للضَّیفِ .(17)
11663.عنه صلى الله علیه و آله : لا یَتَکَلَّفَنَّ أحَدٌ لِضَیفِهِ ما لا یَقدِرُ .(18)
11664.عنه صلى الله علیه و آله : مِن تَکرِمَةِ الرجُلِ لأخیهِ أن … لا یَتَکَلَّفَ له شَیئا .(19)
24 / 10
أدَبُ الضِّیافَةِ
11665.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَن أحَبَّ أن یُحِبَّهُ اللّه ُ ورسولُهُ فَلیَأکُلْ مَع ضَیفِهِ .(20)
11666.عنه صلى الله علیه و آله : مَن أکَلَ طَعامَهُ مَع ضَیفِهِ فلیسَ لَهُ حِجابٌ دُونَ الرَّبِّ .(20)
24 / 11
أدَبُ الضَّیفِ
11667.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إذا دُعِیَ أحَدُکُم إلى طَعامٍ فلا یَستَتبِعَنَّ وَلَدَهُ؛ فإنّهُ إن فَعَلَ ذلکَ کانَ حَراما ودَخَلَ عاصیا .(21)
24 / 9
به مشقّت انداختن خود براى میهمان
11662.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : براى میهمان ، خود را به مشقّت نیندازید .
11663.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : به تحقیق هیچ کس نباید بیش از توانش، خود را براى میهمان به مشقّت اندازد .
11664.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از اِکرام مرد به برادرش، این است که … خود را براى او به مشقّت نیندازد .
24 / 10
ادب میهمان نوازى
11665.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس دوست دارد که خدا و فرستاده اش او را دوست داشته باشند ، با میهمانان خود ، غذا بخورد .
11666.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس غذاى خود را با میهمانش بخورَد ، میان او و پروردگار، هیچ پرده اى (حجابى) نباشد .
24 / 11
ادب میهمان
11667.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر گاه یکى از شما به میهمانى دعوت شد ، هرگز فرزندش را به دنبال خود نبرد، که اگر چنین کند ، کار حرامى کرده و با نافرمانى [خدا]وارد خانه میزبان شده است .
24 / 12
حدُّ الضِّیافَةِ والوَلیمَةِ
11668.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : الضَّیفُ یُلطَفُ لَیلَتَینِ، فإذا کانتِ اللیلةُ الثالثةُ فهُو مِن أهلِ البیتِ یَأکُلُ ما أدرَکَ .(22)
11669.عنه صلى الله علیه و آله : الضِّیافَةُ أوَّلُ یَومٍ والثانی والثالثُ، وما بعدَ ذلکَ فإنّها صَدَقةٌ تَصَدّق بها علَیهِ .(23)
11670.عنه صلى الله علیه و آله : الوَلیمَةُ أوَّلُ یومٍ حَقٌّ، والثانی مَعروفٌ، وما زادَ ریاءٌ وسُمعَةٌ .(24)
24 / 13
ما یَنبغی فیهِ الوَلیمَةُ
11671.رسول اللّه صلى الله علیه و آله ـ فی وصیَّتِهِ لعلیٍّ علیه السلام ـ: یا علیُّ ، لا وَلیمَةَ إلّا فی خَمسٍ : فی عُرسٍ، أو خُرسٍ، أو عِذارٍ، أو وِکارٍ، أو رِکازٍ : فالعُرسُ التَّزویجُ، والخُرسُ النِّفاسُ بالوَلَدِ ، والعِذارُ الخِتانُ ، والوِکارُ فی بِناءِ الدارِ وشِرائها، والرِّکازُ الرجُلُ یَقدُمُ مِن مَـکَّةَ .(25)
24 / 12
حدّ میهمانى و ولیمه
11668.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : میهمان ، تا دو شب، پذیرایى مى شود ؛ ولى از شبِ سوم، جزو اهل خانه به شمار مى آید و هر چه رسید، مى خورد .
11669.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : میهمانى، یک روز و دو روز و سه روز است . بعد از آن، هر چه به او بدهى، صدقه محسوب مى شود .
11670.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : ولیمه دادن روز اوّل، حقّ است و روز دوم، احسان . از دو روز که گذشت، خودنمایى و شهرت طلبى است .
24 / 13
آن جا که ولیمه دادن ، شایسته است
11671.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در سفارش به امام على علیه السلام ـ: اى على! ولیمه ، جز در پنج مورد نباشد : براى ازدواج ، براى تولّد فرزند ، براى ختنه کردن ، براى ساختن یا خرید خانه ، و براى بازگشت از مکّه .
1) الذاریات : 24 ـ 27.
2) الکافی : ج 2 ص 667 ح 6 عن زرارة عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 43 ص 61 ح 52.
3) جامع الأخبار : ص 378 ح 1057 ، بحار الأنوار : ج 75 ص 461 ح 14.
4) الکافی : ج 4 ص 51 ح 10 عن عبداللّه بن میمون عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلام ، بحارالأنوار : ج 74 ص 362 ح 17.
5) المحاسن : ج 2 ص 147 ح 1390 ، بحارالأنوار : ج 74 ص 362 ح 19.
6) جامع الأخبار : ص 378 ح 1058 ، بحارالأنوار : ج 75 ص 461 ح 14.
7) کنز العمّال : ج 16 ص 307 ح 44627 عن ابن عبّاس.
8) الدعوات : ص 141 ح 358 ، بحارالأنوار : ج 75 ص 448 ح 11.
9) کنز العمّال : ج 9 ص 249 ح 25881 نقلاً عن ابن المبارک فی الزهد عن الضحاک.
10) الأمالی للطوسی : ص 535 ح 1162 عن أبی ذرّ ، بحار الأنوار : ج 77 ص 85 ح 3.
11) الأمالی للطوسی : ص 535 ح 1162 عن أبی ذرّ ، بحار الأنوار : ج 77 ص 84 ح 3.
12) الکافی : ج 6 ص 274 ح 4 عن جابر عن الإمام الباقر علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 75 ص 447 ح 7.
13) قرب الإسناد : ص 160 ح 583 عن أبی البخترى عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلام ، بحارالأنوار : ج 74 ص 174 ح 5.
14) الکافی : ج 6 ص 274 ح 1 عن ابراهیم الکرخى عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 75 ص 448 ح 8.
15) المحاسن : ج 2 ص 180 ح 1511 عن إبراهیم الکرخی عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 75 ص 448 ح 8.
16) المحاسن : ج 2 ص 186 ح 1533 عن جابر بن عبداللّه ، بحارالأنوار : ج 75 ص 453 ح 14.
17) کنز العمّال : ج 9 ص 248 ح 25875 نقلاً عن ابن عساکر عن سلمان.
18) کنز العمّال : ج 9 ص 248 ح 25876 عن سلمان.
19) الکافی : ج 6 ص 276 ح 1 عن السکونیّ عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 75 ص 456 ح 31.
20) تنبیه الخواطر : ج 2 ص 116.
21) المحاسن : ج 2 ص 181 ح 1515 عن السکونیّ عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 75 ص 445 ح 3.
22) الکافی : ج 6 ص 283 ح 1 عن سلیمان بن حفص البصری عن الإمام الصادق علیه السلام.
23) الکافی : ج 6 ص 283 ح 2 عن عبداللّه بن سنان عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 75 ص 463 ح 3.
24) الکافی : ج 5 ص 368 ح 4 عن السکونیّ عن الإمام الصادق علیه السلام.
25) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 4 ص 356 ح 5762 عن حماد بن عمرو وأنس بن محمّد عن أبیه جمیعا عن الإمام الصادق عن أبیه عن جدّه عن الإمام علیّ علیهم السلام ، بحارالأنوار : ج 77 ص 49 ح 3.
