5 / 1
أنواعُ الفِتَنِ
الکتاب
» وَاعْلَمُواْ أَنَّمَآ أَمْوَ لُکُمْ وَأَوْلَـدُکُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللهَ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ » .(1)
» إِنَّمَآ أَمْوَ لُکُمْ وَ أَوْلَـدُکُمْ فِتْنَةٌ وَ اللهُ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ » .(2)
» فَأَمَّا الْاءِنسَـنُ إِذَا مَا ابْتَلَاهُ رَبُّهُ فَأَکْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَیَقُولُ رَبِّى أَکْرَمَنِ – وَ أَمَّآ إِذَا مَا ابْتَلَاهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّى أَهَـنَنِ » .(3)
الحدیث
9634.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إنّ فی مالِ الرجُلِ فِتنَةً ، وفی زوجَتِهِ فِتنَةً وولدِهِ .(4)
9635.عنه صلى الله علیه و آله : ثلاثٌ فاتِناتٌ : الشَّعرُ الحَسَنُ ، والوَجهُ الحَسَنُ ، والصَّوتُ الحَسَنُ .(5)
5 / 1
انواع آزمایش
قرآن
«و بدانید که اموال و فرزندان شما، [وسیله] آزمایش [شما] هستند؛ و خداست که نزد او پاداشى بزرگ است».
«اموال شما و فرزندانتان، صرفاً [وسیله] آزمایشى [براى شما] هستند ؛ و خداست که نزد او پاداشى بزرگ است».
«امّا انسان، هنگامى که پروردگارش وى را مى آزماید و عزیزش مى دارد و نعمت فراوان به او مى دهد، مى گوید: «پروردگارم مرا گرامى داشته است». و امّا چون وى را مى آزماید و روزى اش را بر او تنگ مى گردانَد، مى گوید: «پروردگارم، مرا خوار کرده است»».
حدیث
9634.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : همانا در دارایى انسان، آزمایش است و زن و فرزند او نیز [وسیله]امتحان هستند.
9635.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : سه چیز ، دل رُبا و فتنه گر است : موى زیبا، رخسار زیبا، و صداى خوش.
9636.عنه صلى الله علیه و آله : إنّ لِکُلِّ اُمّةٍ فِتنَةً ، وفِتنَةُ اُمَّتِی المالُ .(6)
9637.عنه صلى الله علیه و آله : لَأنا لِفِتنَةِ السَّرّاءِ أخوَفُ علَیکُم مِن فِتنَةِ الضَّرّاءِ ، إنّکُمُ ابتُلِیتُم بفِتنَةِ الضَّرّاءِ فَصَبَرتُم ، وإنّ الدنیا حُلوَةٌ خَضِرَةٌ .(7)
5 / 2
افتِتانُ النّاسِ بَعضُهُم بِبَعضٍ
الکتاب
» وَ مَآ أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنَ الْمُرْسَلِینَ إِلَا إِنَّهُمْ لَیَأْکُلُونَ الطَّعَامَ وَیَمْشُونَ فِى الْأَسْوَاقِ وَ جَعَلْنَا بَعْضَکُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَ کَانَ رَبُّکَ بَصِیرًا » .(8)
» وَهُوَ الَّذِى جَعَلَکُمْ خَلَئِفَ الْأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَکُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَـتٍ لِّیَبْلُوَکُمْ فِى مَآ ءَاتَاکُمْ إِنَّ رَبَّکَ سَرِیعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَّحِیمٌ » .(9)
الحدیث
9638.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : الفَقیرُ عندَ الغَنیِّ فِتنَةٌ ، والضَّعیفُ عندَ القَویِّ فِتنَةٌ … .(10)
5 / 3
فِتَنٌ کقِطَعِ اللیلِ المُظلم
9639.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : لَیَغشَیَنَّ اُمَّتِی مِن بَعدی فِتَنٌ کَقِطَعِ اللیلِ المُظلِمِ ، یُصبِحُ الرجُلُ فیها مؤمِنا ویُمسِی کافِرا ، ویُمسِی مؤمِنا ویُصبِحُ کافِرا ، یَبیعُ أقوامٌ دِینَهُم بعَرَضٍ مِن الدنیا قَلیلٍ .(11)
9636.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : براى هر امّتى آزمایشى است و آزمایش امّت من، با دارایى است.
9637.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : راستى که من از آزمودنى خوش براى شما بیمناک ترم تا آزمودنى سخت. شما به آزمایش سختى در افتادید و شکیبایى کردید ؛ امّا دنیا، شیرین و فریباست.
5 / 2
آزموده شدن مردم به وسیله یکدیگر
قرآن
«و پیش از تو، پیامبران [خود] را نفرستادیم، جز این که آنان [نیز] غذا مى خوردند و در بازارها راه مى رفتند، و برخى از شما را براى برخى دیگر [وسیله] آزمایش قرار دادیم. آیا شکیبایى مى کنید؟ و پروردگار تو همواره بیناست» .
«و اوست کسى که شما را در زمین، جانشین [یکدیگر] قرار داد و بعضى از شما را بر برخى دیگر به درجاتى برترى داد تا شما را در آنچه به شما داده است، بیازماید. آرى. پروردگار تو زودْ کیفر است ؛ و [هم] او بس آمرزنده مهربان است» .
حدیث
9638.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : تهى دست براى توانگر، [مایه] آزمایش است و ناتوان براى توانمند… .
5 / 3
فتنه هایى همچون پاره هاى شب تار
9639.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : پس از من، فتنه هایى همچون پاره هاى شب تار، امّتم را فرا مى پوشانَد ، چندان که آدمى بر اثر آنها شب، مؤمن باشد و روز، کافر؛ روز، مؤمن باشد و شب، کافر. مردمانى دین خود را به اندکْ متاعى از دنیا مى فروشند.
5 / 4
مَن تَنجلی عَنهُمُ الفِتَنُ
9640.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : طُوبى لِلمُخلِصینَ ، اُولئکَ مَصابیحُ الهُدى تَنجَلی عَنهُم کلُّ فِتنَةٍ ظَلماءَ .(12)
9641.عنه صلى الله علیه و آله : سَتَکُونُ فِتَنٌ یُصبِحُ الرجُلُ فیها مؤمِنا ویُمسِی کافِرا ، إلّا مَن أحیاهُ اللّه ُ تعالى بالعِلمِ .(13)
5 / 5
ما یَنبَغی تَمَنِّیهِ مِن الفِتنَةِ
9642.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : لاتَکرَهُوا الفِتنَةَ فی آخِرِ الزمانِ ؛ فإنّها تُبِیرُ المُنافِقینَ .(14)
5 / 6
کَفى بِالمَرءِ فتنةً !
9643.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : کَفى بِالمَرءِ فی دِینِهِ فِتنَةً أن یَکثُرَ خَطَؤهُ ، ویَنقُصَ عَمَلُهُ ، وتَقِلَّ حَقیقَتُهُ ، جِیفَةٌ باللیلِ ، بَطّالٌ بِالنَّهارِ ، کَسولٌ هَلوعٌ رَتُوعٌ .(15)
5 / 4
کسانى که از فتنه ها به سلامت مى رَهَند
9640.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خوشا به حال مخلصان! آنان، چراغ هاى هدایت اند و هر فتنه تارى از آنها برطرف مى شود.
9641.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : به زودى فتنه هایى پدید خواهد آمد که انسان بر اثر آنها ، شب خود را با ایمان به صبح مى رساند و روزش را در حالى به شب مى رساند که کافر است، مگر کسى که خداوند متعال، او را به دانش، زنده کرده باشد.
5 / 5
فتنه اى که باید آرزوى آن را داشت
9642.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : در آخِرْ زمان، فتنه را ناخوش نداشته باشید؛ زیرا آن فتنه ها، منافقان را نابود مى سازد.
5 / 6
آدمى را همین فتنه بس !
9643.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : براى دین انسان، همین فتنه بس که خطایش بسیار باشد و عملش کاستى پذیرد و حقیقتش اندک باشد. مردارِ شب باشد و بیکاره روز؛ تنبل و بى حوصله و تن پرور باشد.
1) الأنفال : 28.
2) التغابن : 15.
3) الفجر : 15 و 16.
4) کنز العمّال : ج 16 ص 284 ح 44490 عن حذیفة.
5) کنز العمّال : ج 16 ص 119 ح 44129 نقلاً عن الدیلمی عن أبان عن أنس.
6) مسند الشهاب : ج 2 ص 125 ح 1024 عن عبداللّه بن أبی أوفى.
7) الترغیب والترهیب: ج 4 ص 184 ح 74 عن سعد بن أبی وقاص.
8) الفرقان : 20.
9) الأنعام : 165.
10) کنز العمّال : ج 9 ص81 ح 25063 نقلاً عن الدیلمی عن أبی ذرّ.
11) کنز العمّال : ج 11 ص 127 ح 30893 عن ابن عمر.
12) الترغیب والترهیب : ج 1 ص 54 ح 5 عن ثوبان.
13) کنز العمّال : ج 11 ص125 ح 30883 عن أبی أمامة.
14) کنز العمّال : ج 11 ص 189 ح 31170 نقلاً عن أبی نعیم عن الإمام علیّ علیه السلام.
15) کنز العمّال : ج 16 ص 39 ح 43839 عن الحکم بن عمیر.
