1 / 1
التَّحذِیرُ مِنَ التَّباغُضِ
9554.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : ما عَهِدَ إلَیَّ جَبرَئیلُ علیه السلام فی شَیءٍ ما عَهِدَ إلَیَّ فی مُعاداةِ الرِّجالِ .(1)
9555.عنه صلى الله علیه و آله : ما أتانی جَبرَئیلُ علیه السلام قَطُّ إلّا وَعَظَنی، فآخِرُ قَولِهِ لی : إیّاکَ ومُشارَّةَ(2) النّاسِ ؛ فإنَّها تَکشِفُ العَورَةَ وتَذهَبُ بِالعِزِّ .(3)
9556.عنه صلى الله علیه و آله : ما نُهِیتُ عن شَیءٍ بَعدَ عِبادَةِ الأوثانِ ما نُهِیتُ عَن مُلاحاةِ الرِّجالِ .(4)
9557.عنه صلى الله علیه و آله : إیّاکُم ومُشارَّةَ النّاسِ ؛ فإنَّها تُظهِرُ العَرَّةَ وتَدفِنُ الغُرَّةَ(5) .(6)
1 / 1
هشدار درباره دشمنى با یکدیگر
9554.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : جبرئیل علیه السلام درباره هیچ چیز به اندازه دورى کردن از دشمنى با مردم، به من سفارش نکرد.
9555.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هیچ گاه جبرییل علیه السلام نزد من نیامد، مگر این که مرا پند داد و آخرین سخنش به من این بود: «از دشمنى کردن با مردم بپرهیز؛ زیرا این کار، عیب نهفته را آشکار مى سازد و عزّت و احترام را از بین مى برد».
9556.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : من بعد از نهى شدن از بت پرستى، از چیزى به اندازه کشمکش کردن با مردمان ، نهى نشده ام.
9557.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از مخاصمه کردن با مردم بپرهیزید؛ چرا که این کار، عیب ها را بر ملا مى سازد و خوبى ها را دفن مى کند.
9558.عنه صلى الله علیه و آله : مَن لاحَى الرِّجالَ سَقَطَت مُروءَتُهُ وذَهَبَت کَرامَتُهُ .(7)
9559.عنه صلى الله علیه و آله : إیّاکُم وسوءَ ذاتِ البَینِ ؛ فَإِنَّهَا الحالِقَةُ .(8)
9560.سنن أبی داوود عن أبی الدرداء : قالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : ألا اُخبِرُکُم بِأَفضَلَ مِن دَرَجَةِ الصِّیامِ وَالصَّلاةِ وَالصَّدَقَةِ ؟ قالوا : بَلى . قالَ : إصلاحُ ذاتِ البَینِ . وفَسادُ ذاتِ البَینِ الحالِقَةُ .(9)
9561.الزهد لابن المبارک عن سعید بن المسیّب : قالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : ألا اُخبِرُکُم بِخَیرٍ مِن کَثیرٍ مِن صَلاةٍ وصَدَقَةٍ ؟ قالوا : بَلى یا رَسول اللّه ِ . قالَ : صَلاحُ ذاتِ البَینِ . وإیّاکُم وَالبِغضَةَ ؛ فَإِنَّها هِیَ الحالِقَةُ .(10)
9562.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : ألا إنَّ فِی التَّباغُضِ الحالِقَةَ ، لا أعنی حالِقَةَ الشَّعرِ ولکِن حالِقَةَ الدّینِ .(11)
9563.عنه صلى الله علیه و آله : دَبَّ إلَیکُم داءُ الاُمَمِ ؛ الحَسَدُ وَالبَغضاءُ هِیَ الحالِقَةُ ، لا أقولُ تَحلِقُ الشَّعرَ ، ولکِن تَحلِقُ الدّینَ .(12)
9564.المستدرک على الصحیحین عن أبی هریرة : سَمعِتُ رَسول اللّه ِ صلى الله علیه و آله یَقولُ : سَیُصیبُ اُمَّتی داءُ الاُمَمِ . فَقالوا : یا رَسول اللّه ِ ، وما داءُ الاُمَمِ ؟ قالَ : الأَشَرُ وَالبَطَرُ ، وَالتَّکاثُرُ وَالتَّناجُشُ فِی الدُّنیا ، وَالتَّباغُضُ وَالتَّحاسُدُ حَتّى یَکونَ البَغیُ .(13)
9558.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که با مردم بستیزد ، انسانیتش ساقط مى شود و حرمتش از بین مى رود.
9559.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از اختلاف میان خود بپرهیزید ، که زداینده(14) [ى ایمان]است .
9560.سُنن أبى داوود ـ به نقل از ابو دَردا ـ: پیامبر خدا فرمود : «هان ! شما را از آنچه [ثوابش]از درجه روزه ، نماز و صدقه برتر است ، خبر دهم ؟» . گفتند : آرى . فرمود : «آن ، آشتى میان افراد است ؛ چرا که اختلاف ، زداینده[ى ایمان]است» .
9561.الزهد ، ابن مبارک ـ به نقل از سعید بن مُسیَّب ـ: پیامبر خدا فرمود : «هان ! شما را از چیزى که بهتر از نماز و روزه بسیار است ، خبر دهم ؟» . گفتند : آرى ، اى پیامبر خدا ! فرمود : «آشتى میان افراد . از دشمنى بپرهیزید ، که زداینده[ى ایمان]است» .
9562.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هان ! دشمنى با یکدیگر ، زداینده است . مقصودم زداینده مو نیست ، که زداینده دین است .
9563.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بیمارى امّت ها به سوى شما خزیده است ؛ حسادت و دشمنى اى که زُداینده است . نمى گویم مو را مى زُداید ؛ بلکه دین را مى زُداید .
9564.المستدرک على الصحیحَین ـ به نقل از ابو هُرَیره ـ: از پیامبر خدا شنیدم مى فرمود : «امّت من ، به زودى به بیمارى امّت ها دچار مى شوند» . پرسیدند : اى پیامبر خدا ! بیمارى امّت ها چیست ؟ فرمود : «سرمستى ، ناسپاسى ، نازیدن به بسیارىِ مال و فرزند ، فزونى جویى بر یکدیگر در دنیا، و دشمنى و حسادت به یکدیگر، تا آن که به سرکشى مى انجامد» .
9565.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إیّاکُم وَالبِغضَةَ لِذَوی أرحامِکُمُ المُؤمِنینَ ؛ فَإِنَّهَا الحالِقَةُ لِلدّینِ .(15)
9566.عنه صلى الله علیه و آله : کونوا عِبادَ اللّه ِ إخوانا ؛ لا تَعادَوا ولا تَباغَضوا ، سَدِّدوا وقارِبوا وأبشِروا .(16)
9567.عنه صلى الله علیه و آله : لا تَقاطَعوا ، ولا تَدابَروا ، ولا تَباغَضوا ، ولا تَحاسَدوا ، وکونوا إخوانا .(17)
9568.المعجم الکبیر عن ابن عبّاس : قالَ النَّبِیُّ صلى الله علیه و آله عَلَى المِنبَرِ : ألا اُنَبِّئُکُم بِشِرارِکُم ؟ قالوا : بَلى ، إن شِئتَ یا رَسول اللّه ِ . قالَ : فَإِنَّ شِرارَکُمُ الَّذی یَنزِلُ وَحدَهُ ، ویَجلِدُ عَبدَهُ ، ویَمنَعُ رِفدَهُ . قالَ : أفَلا اُنَبِّئُکُم بِشَرٍّ مِن ذلِکُم ؟ قالوا : بَلى ، إن شِئتَ یا رَسول اللّه ِ . قالَ : مَن یُبغِضُ النّاسَ ویُبغِضونَهُ .(18)
9569.تحف العقول : مِن کَلامِهِ صلى الله علیه و آله … قالَ : ألا اُنَبِّئُکُم بِشِرارِ النّاسِ ؟ قالوا : بَلى یا رَسول اللّه ِ . قالَ : مَن نَزَلَ وَحدَهُ ، ومَنَعَ رِفدَهُ ، وجَلَدَ عَبدَهُ . ألا اُنَبِّئُکُم بِشَرٍّ مِن ذلِکَ ؟ قالوا : بَلى یا رَسول اللّه ِ . قالَ : مَن لا یُقیلُ عَثرَةً ، ولا یَقبَلُ مَعذِرَةً . ثُمَّ قالَ : ألا اُنَبِّئُکُم بِشَرٍّ مِن ذلِکَ ؟ قالوا : بَلى یا رَسول اللّه ِ . قالَ : مَن لا یُرجى خَیرُهُ ، ولا یُؤمَنُ شَرُّهُ . ثُمَّ قالَ : ألا اُنَبِّئُکُم بِشَرٍّ مِن ذلِکَ ؟ قالوا : بَلى یا رَسول اللّه ِ . قالَ : مَن یُبغِضُ النّاسَ ویُبغِضونَهُ .(19)
9565.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از دشمنى با خویشاوندان مؤمن خود بپرهیزید، که دین زُداست .
9566.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : اى بندگان خدا! برادر باشید و با یکدیگر ، دشمنى و کینه توزى مکنید . در پىِ درستى و استوارى باشید و در کارها میانه روى کنید و [در این صورت ،] بر شما مژده باد !
9567.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از یکدیگر مَبُرید و به یکدیگر پشت مکنید و با یکدیگر ، دشمنى و حسادت مورزید و با هم برادر باشید .
9568.المُعجم الکبیر ـ به نقل از ابن عبّاس ـ: پیامبر صلى الله علیه و آله بر منبر فرمود : «هان ! شما را از شریرانتان خبر دهم؟» . گفتند : آرى ، اى پیامبر خدا ! اگر بخواهى . فرمود : «شریرترینِ شما ، کسى است که تنها فرود مى آید [و با دیگران نمى آمیزد] ، بنده اش را تازیانه مى زند و عطاى خود را از دیگران ، باز مى دارد» . سپس فرمود : «آیا شما را از بدتر از چنین کسى خبر دهم ؟ » . گفتند : آرى ، اى پیامبر خدا ! اگر بخواهى . فرمود : «آن که با مردم ، دشمنى مى کند و آنان با او دشمنى مى کنند» .
9569.تحف العقول : از سخنان پیامبر صلى الله علیه و آله است که… فرمود : «هان! شما را از شرورترینِ مردم ، خبر دهم؟» . گفتند : آرى ، اى پیامبر خدا ! فرمود : «آن که تنها فرود مى آید [و با دیگران نمى آمیزد]، عطاى خود را باز مى دارد و بنده اش را با تازیانه مى زند. هان! شما را از بدتر از آن ، خبر دهم ؟» . گفتند : آرى ، اى پیامبر خدا ! فرمود : «آن که از هیچ لغزشى نمى گذرد و هیچ عذرى را نمى پذیرد» . سپس فرمود: «هان ! شما را از بدتر از آن ، خبر دهم ؟» . گفتند : آرى ، اى پیامبر خدا ! فرمود : «آن که به خیرش امید و از شرّش ایمنى نیست» . سپس فرمود : «هان ! شما را از بدتر از آن ، خبر دهم ؟» . گفتند : آرى ، اى پیامبر خدا ! فرمود : «آن که با مردم ، دشمنى مى کند و آنان با او دشمنى مى کنند» .
1 / 2
النَّهیُ عَنِ القَطیعَةِ
9570.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَن هَجَرَ أخاهُ سَنَةً فَهُوَ کَسَفکِ دَمِهِ .(20)
1 / 3
النَّهیُ عَنِ الهِجرانِ فَوقَ ثَلاثَةِ أیّامٍ
9571.تاریخ بغداد عن أنس : قالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : لا هِجرَةَ بَینَ المُسلِمینَ فَوقَ ثَلاثَةِ أیّامٍ . ـ أو قالَ : ثَلاثِ لَیالٍ ـ .(21)
9572.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : لا هِجرَةَ فَوقَ ثَلاثٍ .(22)
1 / 2
نهى از جدایى
9570.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس یک سال از برادرش (دوستش) دورى کند ، مانند آن است که خونش را بریزد .
1 / 3
نهى از جدایى بیش از سه روز
9571.تاریخ بغداد ـ به نقل از اَنَس ـ: پیامبر خدا فرمود : «جدایى میان مسلمانان ، نباید بیش از سه روز (/ سه شب) بپاید» .
9572.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هیچ جدایى اى نباید بیش از سه [روز یا شب] بپاید .
9573.عنه صلى الله علیه و آله : لا یَحِلُّ لِمُسلِمٍ أن یَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثَلاثَةِ أیّامٍ ، وَالسّابِقُ یَسبِقُ إلَى الجَنَّةِ .(23)
9574.عنه صلى الله علیه و آله : لا یَحِلُّ لِمُسلِمٍ أن یَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثَلاثٍ ، فَمَن هَجَرَ فَوقَ ثَلاثٍ فَماتَ دَخَلَ النّارَ .(24)
9575.عنه صلى الله علیه و آله : مَن هَجَرَ أخاهُ فَوقَ ثَلاثٍ فَهُوَ فِی النّارِ ، إلّا أن یَتَدارَکَهُ اللّه ُ بِکَرَمِهِ .(25)
9576.عنه صلى الله علیه و آله : لا یَحِلُّ لِرَجُلٍ أن یَهجُرَ مُؤمِنا فَوقَ ثَلاثَةِ أیّامٍ . فَإِذا مَرَّت ثَلاثَةُ أیّامٍ فَلیَلقَهُ فَلیُسَلِّم عَلَیهِ ، فَإِن رَدَّ عَلیهِ السَّلامَ فَقَدِ اشتَرَکا فِی الأَجرِ ، وإن لَم یَرُدَّ عَلَیهِ فَقَد بَرِئَ المُسَلِّمُ مِنَ الهِجرَةِ .(26)
9577.عنه صلى الله علیه و آله : أیُّما مُسلِمَینِ تَهاجَرا فَمَکَثا ثَلاثا لا یَصطَلِحانِ إلّا کانا خارِجَینِ مِنَ الإِسلامِ ، ولَم یَکُن بَینَهُما وِلایَةٌ ، فَأَیُّهُما سَبَقَ إلى کَلامِ أَخیهِ کانَ السّابِقَ إلَى الجَنَّةِ یَومَ الحِسابِ .(27)
9578.عنه صلى الله علیه و آله : لا تَباغَضوا ، ولا تَحاسَدوا ، ولا تَدابَروا ، وکونوا عِبادَ اللّه ِ إخوانا . ولا یَحِلُّ لِمُسلِمٍ أن یَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثَلاثَةِ أیّامٍ .(28)
9579.مسند ابن حنبل عن ابن عمر : إنَّ النَّبِیَّ صلى الله علیه و آله . . . نَهى عَن هِجرَةِ المُسلِمِ أخاهُ فَوقَ ثَلاثٍ.(29)
9573.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : براى هیچ مسلمانى روا نیست که بیش از سه روز ، برادرش را ترک گوید و هر کس [براى آشتى]پیش دستى کند ، به سوى بهشت ، پیش دستى کرده است .
9574.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : براى هیچ مسلمانى روا نیست که بیش از سه [روز یا شب]از برادرش بِبُرَد و هر کس بیش از سه [روز از برادرش]بُرید و از دنیا رفت ، به دوزخ مى رود .
9575.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس بیش از سه [روز] از برادرش ببُرد ، در آتش است ، مگر آن که خداوند با کَرَم خود ، او را دریابد .
9576.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : براى هیچ کس روا نیست که بیش از سه روز از مؤمنى ببُرَد . پس اگر سه روز گذشت ، باید به دیدارش برود و بر او سلام کند . اگر آن یک پاسخ سلامش را داد ، هر دو در پاداش ، شریک اند و اگر پاسخ او را نداد ، شخص سلام کننده از [کیفر]هجران ، ایمن است .
9577.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هرگاه دو مسلمان از یکدیگر ببُرند و تا سه روز با یکدیگر آشتى نکنند ، از [دین] اسلام بیرون اند و میان آنان ، ولایتى(30) نخواهد بود . پس هر یک از آن دو به سخن گفتن با دوستش پیش دستى کند ، در روز حسابرسى ، به سوى بهشت ، پیش دستى خواهد کرد .
9578.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : با یکدیگر دشمنى مکنید ، بر یکدیگر حسد مورزید و از یکدیگر ، روى گردان مشوید . بندگان خدا و برادر هم باشید . براى هیچ مسلمانى روا نیست که بیش از سه روز از برادرش ببُرد .
9579.مسند ابن حنبل ـ به نقل از ابن عمر ـ: پیامبر صلى الله علیه و آله … از این که مسلمانى بیش از سه [روز]از برادرش ببُرد ، نهى کرد .
9580.الإمام علیّ علیه السلام : نَهى [رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله] عَنِ الهِجرانِ . فَمَن کانَ لابُدَّ فاعِلاً فَلا یَهجُر أخاهُ أکثَرَ مِن ثَلاثَةِ أیّامٍ ؛ فَمَن کانَ مُهاجِرا لِأَخیهِ أکثَرَ مِن ذلِکَ کانَتِ النّارُ أولى بِهِ .(31)
9581.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : لا تَهجُروا ، فَإِن کُنتُم مُهتَجِرینَ لا مَحالَةَ فَلا تَهتَجِروا فَوقَ ثَلاثَةِ أیّامٍ . وأیُّما مُسلِمَینِ ماتا وهُما مُهتَجِرانِ لا یَجتَمِعانِ فِی الجَنَّةِ .(32)
9582.عنه صلى الله علیه و آله : لا یَحِلُّ لِرَجُلٍ أن یَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثَلاثِ لَیالٍ ، یَلتَقِیانِ فَیُعرِضُ هذا ویُعرِضُ هذا . وخَیرُهُمَا الَّذی یَبدَأُ بِالسَّلامِ .(33)
1 / 4
مَضارُّ القَطیعَةِ
9583.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : ثَلاثَةٌ لا تَرتَفِعُ صَلاتُهُم فَوقَ رُؤوسِهِم شِبرا : رَجُلٌ أمَّ قَوما وهُم لَهُ کارِهونَ ، وَامرَأَةٌ باتَت وزَوجُها عَلَیها ساخِطٌ ، وأخَوانِ مُتَصارِمانِ .(34)
9584.عنه صلى الله علیه و آله ـ فی وَصِیَّتِهِ لِأَبی ذَرٍّ ـ: یا أبا ذَرٍّ ، إیّاکَ وَالهِجرانَ لِأَخیکَ المُؤمِنِ ؛ فَإِنَّ العَمَلَ لا یُتَقَبَّلُ مَعَ الهِجرانِ .(35)
9585.عنه صلى الله علیه و آله : لا یَحِلُّ لِمُسلِمٍ أن یَهجُرَ مُسلِما فَوقَ ثَلاثِ لَیالٍ ؛ فَإِنَّهُما ناکِبانِ عَن الحَقِّ ما داما عَلى صُرامِهِما . وأوَّلُهُما فَیئا یَکونُ سَبقُهُ بِالفَیءِ کَفّارَةً لَهُ ، وإن سَلَّمَ فَلَم یَقبَل ورَدَّ عَلَیهِ سَلامَهُ رَدَّت عَلَیهِ المَلائِکَةُ ، ورَدَّ عَلَى الآخَرِ الشَّیطانُ . وإن ماتا عَلى صُرامِهِما ، لَم یَدخُلَا الجَنَّةَ جَمیعا أبَدا .(36)
9580.امام على علیه السلام : [پیامبر خدا] از هجران نهى کرد . پس اگر کسى ناچار از آن شد ، بیش از سه روز از برادرش نَبُرد که هر کس بیش از آن از برادرش بِبُرد ، آتش براى او سزاوارتر است .
9581.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از یکدیگر نبُرید . پس اگر ناچار از بُریدن از یکدیگر شدید ، بیش از سه روز نپاید که هرگاه دو مسلمان ، در حالى که از یکدیگر بُریده اند ، بمیرند ، در بهشتْ گِرد نخواهند آمد .
9582.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : براى هیچ کس روا نیست که بیش از سه شب از برادرش ببُرد و چون همدیگر را ببینند ، این یک ، روى بگردانَد و آن یک ، روى بگردانَد . بهترینِ آن دو ، کسى است که آغازگرِ «سلام» باشد .
1 / 4
زیان هاى جدایى
9583.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : نمازهاى سه تن ، یک وَجَب نیز فراتر از سرهایشان نمى رود [و پذیرفته نمى گردد] : کسى که پیشواى مردمى گردد ، حال آن که او را ناخوش مى دارند ؛ زنى که شب را صبح کند ، در حالى که شوهرش از او خشمگین باشد ؛ و دو برادر [دینى]که از یکدیگر بُریده اند .
9584.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در سفارش به ابو ذر ـ: اى ابو ذر! از ترک کردن برادر مؤمنت بپرهیز که با هجران و دورى ، عمل [ـِ صالح] پذیرفته نمى شود .
9585.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : براى مسلمان روا نیست که بیش از سه شب از مسلمانى ببُرد و این دو تا هنگامى که از یکدیگر بُریده اند ، از حق کناره گرفته اند و آن کسى که زودتر [براى آشتى] بازگردد ، همین پیش دستىِ او براى بازگشت، کفّاره اش خواهد بود و اگر هم سلام کرد و دیگرى نپذیرفت ، فرشتگان ، پاسخ سلام او را خواهند داد و شیطان ، پاسخ دیگرى را خواهد داد و اگر این دو در حال بُریدن از یکدیگر بمیرند ، هرگز هیچ یک از آنان وارد بهشت نخواهند شد .
9586.عنه صلى الله علیه و آله : لَو أنَّ رَجُلَینِ دَخَلا فِی الإِسلامِ فَاهتَجَرا ، کانَ أحَدُهُما خارِجا مِنَ الإِسلامِ حَتّى یَرجِعَ الظَّالِمُ .(37)
9587.المستدرک على الصحیحین عن ابن عبّاس : قالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله لا تَحِلُّ الهِجرَةُ فَوقَ ثَلاثَةِ أیّامٍ . فَإِنِ التَقَیا فَسَلَّمَ أحَدُهُما عَلَى الآخَرِ فَرَدَّ عَلَیهِ الآخَرُ السَّلامَ اشتَرَکا فِی الأَجرِ ، وإن أبَى الآخَرُ أن یَرُدَّ السَّلامَ بَرِئَ هذا مِنَ الإِثمِ ، وباءَ بِهِ الآخَرُ . ـ وأحسِبُهُ قالَ : ـ وإن ماتا وهُما مُتَهاجِرانِ ، لا یَجتَمِعانِ فِی الجَنِّةِ .(38)
9588.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : تُعرَضُ الأَعمالُ یَومَ الاِثنَینِ وَالخَمیسِ ؛ فَمِن مُستَغفِرٍ فَیُغفَرُ لَهُ ، ومِن تائِبٍ فَیُتابُ عَلَیهِ ، ویُرَدُّ أهلُ الضَّغائِنِ لِضَغائِنِهِم حَتّى یَتوبوا .(39)
9589.عنه صلى الله علیه و آله : یا أبا ذَرٍّ ، تُعرَضُ أعمالُ أهلِ الدُّنیا عَلَى اللّه ِ مِنَ الجُمُعَةِ إلَى الجُمُعَةِ فی یَومِ الاِثنَینِ وَالخَمیسِ ، فَیُغفَرُ لِکُلِّ عَبدٍ مُؤمِنٍ إلّا عَبدا کانَت بَینَهُ وبَینَ أخیهِ شَحناءُ ، فَیُقالُ : اُترُکوا عَمَلَ هذَینِ حَتّى یَصطَلِحا .(40)
9590.عنه صلى الله علیه و آله : تُفتَحُ أبوابُ الجَنَّةِ یَومَ الاِثنَینِ ویَومَ الخَمیسِ ، فَیُغفَرُ لِکُلِّ عَبدٍ لا یُشرِکُ بِاللّه ِ شَیئا إلّا رَجُلاً کانَت بَینَهُ وبَینَ أخیهِ شَحناءُ ، فَیُقالُ : أنظِروا هذَینِ حَتّى یَصطَلِحا ، أنظِروا هذَینِ حَتّى یَصطَلِحا ، أنظِروا هذَینِ حَتّى یَصطَلِحا .(41)
9591.عنه صلى الله علیه و آله : إنَّ اللّه َ لَیَطَّلِعُ فی لَیلَةِ النِّصفِ مِن شَعبانَ ، فَیَغفِرُ لِجَمیعِ خَلقِهِ إلّا لِمُشرِکٍ أو مُشاحِنٍ .(42)
9586.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر گاه دو تن که داخل در [آیین] اسلام هستند ، از یکدیگر ببُرند ، یکى از آن دو [که ظالم است ،]خارج از اسلام خواهد بود ، تا آن که شخص ستمگر [به سوى دیگرى]باز گردد .
9587.المستدرک على الصحیحین ـ به نقل از ابن عبّاس ـ: پیامبر خدا فرمود : «جدایى بیش از سه روز ، روا نیست . پس اگر آن دو [که از هم بُریده اند] ، یکدیگر را دیدند و یکى بر دیگرى سلام کرد و آن دیگرى ، پاسخ سلام او را داد ، هر دو در پاداش ، شریک اند و اگر آن دیگرى از پاسخ دادن سلامْ خوددارى کرد ، این یک ، از گناه پاک شده و آن دیگرى به گناه ، دچار شده است» . نیز گمان مى کنم فرمود : «و اگر در حالت جدایى بمیرند ، در بهشت ، گِرد نخواهند آمد» .
9588.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : روزهاى دوشنبه و پنج شنبه ، اعمال ، عرضه [و بررسى]مى شود . پس [در این میان] ، آمرزش خواهانى هستند که آمرزیده مى شوند و توبه کارانى که توبه آنان ، پذیرفته مى شود ؛ امّا کینه توزان به خاطر کینه هایشان باز گردانده مى شوند ، تا توبه کنند .
9589.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : اى ابو ذر ! اعمال هر هفته اهل دنیا در روزهاى دوشنبه و پنج شنبه بر خداوند عرضه مى شود . پس هر مؤمنى آمرزیده مى شود ، مگر آن که میان او و برادرش کینه اى باشد که در این صورت ، گفته مى شود : «عمل این دو را رها کنید ، تا با یکدیگر آشتى کنند» .
9590.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : روزهاى دوشنبه و پنج شنبه ، درهاى بهشت باز مى شود و [گناهان]هر بنده اى که به خداوند شرک نورزیده باشد ، آمرزیده مى شود ، مگر آن که میان کسى و برادرش کینه اى باشد که در این صورت ، گفته مى شود : [آمرزش]این دو را عقب بیندازید ، تا آشتى کنند . [آمرزش] این دو را عقب بیندازید ، تا آشتى کنند . [آمرزش]این دو را عقب بیندازید ، تا آشتى کنند.
9591.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خداوند ، در شب نیمه شعبان ، اعمال بندگانش را ملاحظه مى کند و همه خلقش را مى آمرزد ، جز شخص مشرک یا کینه توز را .
9592.عنه صلى الله علیه و آله : فی أوَّلِ لَیلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ تُغَلُّ المَرَدَةُ مِنَ الشَّیاطینِ ، ویُغفَرُ فی کُلِّ لَیلَةٍ سَبعینَ ألفا ، فَإِذا کانَ فی لَیلَةِ القَدرِ غَفَرَ اللّه ُ بِمِثلِ ما غَفَرَ فی رَجَبٍ وشَعبانَ وشَهرِ رَمَضانَ إلى ذلِکَ الیَومِ إلّا رَجُلٌ بَینَهُ وبَینَ أخیهِ شَحناءُ، فَیَقولُ اللّه ُ عز و جل : أنظِروا هؤُلاءِ حَتّى یَصطَلِحوا .(43)
9593.شُعب الإیمان عن عبداللّه بن عبّاس عن رسول اللّه ص إذا کانَت لَیلَةُ القَدرِ یَأمُرُ اللّه ُ عز و جلجِبریلَ علیه السلام فَیَهبِطُ فی کُبکُبَةٍ مِنَ المَلائِکَةِ … فَإذا طَلَعَ الفَجرُ یُنادی جَبریلُ : مَعاشِرَ المَلائِکَةِ الرَّحیلَ الرَّحیلَ. فَیَقولونَ : یا جِبریلُ فَما صَنَعَ اللّه ُ فی حَوائِجِ المُومِنینَ مِن اُمَّةِ أحمَدَ صلى الله علیه و آله ؟ فَیَقولُ جِبریلُ : نَظَرَ اللّه ُ إلَیهِم فی هذِهِ اللیلَةِ فَعَفا عَنهُم وغَفَرَ لَهُم إلّا أربَعَةً . فَقُلنا : یا رَسول اللّه ِ ، مَن هُم ؟ قالَ : رَجُلٌ مُدمِنُ خَمرٍ ، وعاقٌّ لِوالِدَیهِ ، وقاطِعُ رَحِمٍ ، ومُشاحِنٌ . قُلنا : یا رَسول اللّه ِ ، مَا المُشاحِنُ ؟ قالَ : هُوَ المُصارِمُ .(44)
1 / 5
عَوامِلُ البَغضاءِ
الکتاب
» یَـأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالْأَنصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّیْطَـنِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ – إِنَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَـنُ أَن یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَ وَةَ وَالْبَغْضَآءَ فِى الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ وَیَصُدَّکُمْ عَن ذِکْرِ اللهِ وَعَنِ الصَّلَوةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ » .(45)
9592.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : شب اوّل ماه رمضان ، شیطان هاى سرکش به بند کشیده مى شوند و هر شب ، هفتاد هزار تن آمرزیده مى گردند و چون شب قدر فرا برسد ، خداوند به اندازه آنچه در ماه رجب و شعبان و رمضان تا آن روز آمرزیده است ، [بندگان را] مى آمرزد ، مگر آن که میان کسى و برادرش کینه اى باشد که در این صورت ، خداوند عز و جل مى فرماید : «[آمرزش] اینان را عقب بیندازید ، تا آشتى کنند» .
9593.شعب الإیمان ـ به نقل از عبد اللّه بن عبّاس ـ: پیامبر خدا فرمود : «چون شب قدر شود، خداوند عز و جلبه جبرئیل علیه السلام فرمان مى دهد و او همراه جمعى از فرشتگان به زمین فرو مى آیند … . پس چون سپیده بدمد ، جبرئیل علیه السلام ندا مى دهد : اى گروه فرشتگان! حرکت ، حرکت! . آنان مى گویند : اى جبرئیل! خداوند با حاجت هاى مؤمنان امّت احمد ، چه کرد ؟ جبرئیل علیه السلام مى گوید : خداوند در این شب ، به آنان نظر کرد و از خطاهایشان درگذشت و آنان را بخشود ، جز چهار تن را » . گفتیم : اى پیامبر خدا! آنان کیان اند ؟ فرمود : «شخص شرابخوار ، آزارنده پدر و مادر خود ، گُسلنده پیوند خویشاوندى ، و مُشاحِن» . گفتیم : اى پیامبر خدا! مُشاحِن کیست ؟ فرمود: «آن که از برادرش مى بُرد و با او دشمنى مى کند» .
1 / 5
عوامل دشمنى
قرآن
«اى کسانى که ایمان آورده اید ! شراب و قمار و بت ها و تیرهاى قرعه ، پلیدند و از عمل شیطان اند . پس، از آنها دورى گزینید، باشد که رستگار شوید. همانا شیطان مى خواهد با شراب و قمار ، میانِ شما دشمنى و کینه ایجاد کند و شما را از یاد خدا و از نماز ، باز دارد. پس آیا شما دست برمى دارید؟!» .
» یَـأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن یَکُونُواْ خَیْرًا مِّنْهُمْ وَ لَا نِسَآءٌ مِّن نِّسَآءٍ عَسَى أَن یَکُنَّ خَیْرًا مِّنْهُنَّ وَ لَا تَلْمِزُواْ أَنفُسَکُمْ وَ لَا تَنَابَزُواْ بِالْأَلْقَـبِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْاءِیمَـنِ وَ مَن لَّمْ یَتُبْ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّــلِمُونَ – یَـأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اجْتَنِبُواْ کَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لَا تَجَسَّسُواْ وَ لَا یَغْتَب بَّعْضُکُم بَعْضًا أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَن یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُواْ اللهَ إِنَّ اللهَ تَوَّابٌ رَّحِیمٌ » .(46)
الحدیث
9594.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إنَّ الشَّیطانَ قَد أیِسَ أن یَعبُدَهُ المُصَلّونَ فی جَزیرَةِ العَرَبِ ، ولکِن فِی التَّحریشِ بَینَهُم .(47)
9595.عنه صلى الله علیه و آله : لا تُفتَحُ الدُّنیا عَلى أحَدٍ إلّا ألقَى اللّه ُ عز و جل بَینَهُمُ العَداوَةَ وَالبَغضاءَ إلى یَومِ القِیامَةِ .(48)
9596.حلیة الأولیاء عن الحسن : جاءَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله إلى أهلِ الصُّفَّةِ فَقالَ : کَیفَ أصبَحتُم ؟ قالوا : بِخَیرٍ . فَقالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : أنتُمُ الیَومَ خَیرٌ ، وإذا غُدِیَ عَلى أحَدِکُم بِجَفنَةٍ وریحَ بِاُخرى، وسَتَرَ أحَدُکُم بَیتَهُ کَما تُستَرُ الکَعبَةُ . فَقالوا : یا رَسول اللّه ِ ، نُصیبُ ذلِکَ ونَحنُ عَلى دینِنا ؟ قالَ : نَعَم . قالوا : فَنَحنُ یَومَئِذٍ خَیرٌ ؛ نَتَصَدَّقُ ونُعتِقُ . فَقالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : لا ، بَل أنتُمُ الیَومَ خَیرٌ ؛ إنَّکُم إذا أصَبتُموها تَحاسَدتُم وتَقاطَعتُم وتَباغَضتُم .(49)
«اى کسانى که ایمان آورده اید! نباید قومى ، قوم دیگر را ریشخند کند، شاید آنها از اینها بهتر باشند . و نباید زنانى ، زنان [ـِ دیگر] را [ریشخند کنند] ، شاید آنها از اینها بهتر باشند . و از یکدیگر ، عیب مگیرید و به همدیگر ، لقب هاى زشت مدهید؛ چه ، ناپسندیده است نام زشتِ پس از ایمان. و هر که توبه نکرد ، آنان ، خود ستمکارند . اى کسانى که ایمان آورده اید! از بسیارى از گمان ها بپرهیزید که پاره اى از گمان ها گناه است، و جاسوسى مکنید، و بعضى از شما غیبت بعضى را نکند . آیا کسى از شما دوست دارد که گوشت برادر مُرده اش را بخورد؟ از آن کراهت دارید. [پس] از خدا بترسید، که خدا ، توبه پذیرِ مهربان است» .
حدیث
9594.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : شیطان از این که نمازگزاران در جزیرة العرب ، او را بپرستند، نومید شده است؛ لیکن به دشمنى افکندن میانشان [همچنان امید دارد] .(50)
9595.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : درِ دنیا [خواهى] بر مردمى گشوده نمى شود ، مگر آن که خداى عز و جل تا روز قیامت ، میانشان کینه و دشمنى مى افکنَد .
9596.حلیة الأولیاء ـ به نقل از حسن(51) ـ: پیامبر خدا ، نزد اهل صُفّه رفت و فرمود : «شب را چگونه به روز آوردید ؟» . گفتند : به خوبى . پیامبر خدا فرمود : «شما امروز بهترید و یا آن گاه که براى یکى از شما صبحگاهان ، کاسه بزرگى [لبریز از غذا]بیاورند و شامگاهان ، کاسه اى دیگر ، و خانه هایتان را ـ آن چنان که کعبه را مى پوشانند ـ بپوشانید ؟» . گفتند : اى پیامبر خدا ! آیا در حالى که بر دین خود هستیم ، به آن [نعمت ها]دست خواهیم یافت ؟ فرمود : «آرى» . گفتند : پس آن روز براى ما بهتر است . صدقه مى دهیم و بنده آزاد مى کنیم . پیامبر خدا فرمود : «نه ؛ بلکه امروز ، وضعتان بهتر است ؛ زیرا اگر به آن [نعمت ها] برسید ، به یکدیگر حسادت خواهید کرد ، از یکدیگر خواهید بُرید و کینه یکدیگر را در دل خواهید پرورید» .
1) الکافی : ج 2 ص 302 ح 11 عن الولید بن صبیح عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 73 ص 409 ح 14.
2) المشارّة : المخاصمة . والمعرّة: الأمر القبیح المکروه والأذى ففعلة من عرّة (مجمع البحرین : ج 2 ص 941 و ص 1188).
3) الکافی : ج 2 ص 302 ح 10 عن عبداللّه بن سنان عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 73 ص 408 ح 13.
4) تحف العقول : ص 42 ، بحارالأنوار : ج 77 ص 145 ح 50.
5) الغُرّة : الحسن والعمل الصالح ، شبّهه بغُرّة الفرس ، وکلّ شیء تُرفع قیمته فهو غُرّة (النهایة : ج 3 ص 354).
6) الأمالی للطوسی : ص 482 ح 1052 عن الحسن بن بنت إلیاس عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، بحارالأنوار : ج 2 ص 131 ح 17.
7) الأمالی للطوسی : ص 512 ح 1119 عن عبداللّه بن محمّد بن عمر بن علی بن أبی طالب عن الإمام الباقر عن آبائه علیهم السلام ، بحارالأنوار : ج 72 ص 326 ح 4.
8) سنن الترمذی : ج 4 ص 663 ح 2508 عن أبی هریرة.
9) سنن أبی داوود : ج 4 ص 280 ح 4919.
10) الزهد لابن المبارک : ص 256 ح 738.
11) الکافی : ج 2 ص 346 ح 1 عن مسمع بن عبدالملک عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 74 ص 132 ح 101.
12) سنن الترمذی : ج 4 ص 664 ح 2510 عن الزبیر بن العوّام ؛ منیة المرید : ص 324 نحوه.
13) المستدرک على الصحیحین: ج 4 ص 186 ح 7311.
14) در متن عربى حدیث ، «حالقة» آمده است ؛ یعنى آنچه مى زداید و نابود و محو مى کند و از ریشه مى کَنَد ، آن گونه که تیغ ، مو را مى زداید.
15) دعائم الإسلام : ج 2 ص 352.
16) مسند ابن حنبل : ج 3 ص 455 ح 9770 عن أبی هریرة.
17) صحیح مسلم : ج 4 ص 1986 ح 30 عن أبی هریرة و ج 4 ص 220 ح 12074 عن أنس نحوه.
18) المعجم الکبیر : ج 10 ص 318 ح 10775.
19) تحف العقول : ص 27 ، بحار الأنوار : ج 77 ص 128 ح 34.
20) سنن أبی داوود : ج 4 ص 279 ح 4915 عن أبی خراش السلمی ؛ جامع الأحادیث للقمّی : ص 131.
21) تاریخ بغداد : ج 3 ص 312.
22) الکافی : ج 2 ص 344 ح 2 عن هشام بن الحکم عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 75 ص 185 ح 2 ؛ صحیح مسلم : ج 4 ص 1984 ح 27 عن أبی هریرة وفیه «بعد» بدل «فوق».
23) الأمالی للطوسی : ص 391 ح 860 عن أبی هریرة ، بحار الأنوار : ج 75 ص 189 ح 12 ؛ صحیح مسلم : ج 4 ص 1984 ح 26 عن عبد اللّه بن عمر وفیه «للمؤمن» بدل «لمسلم».
24) سنن أبی داوود : ج 4 ص 279 ح 4914 عن أبی هریرة وراجع : جامع الأحادیث للقمّی: ص 121.
25) المعجم الکبیر : ج 18 ص 315 ح 815 عن فضالة بن عبید.
26) الأدب المفرد : ص 130 ح 414 عن أبی هریرة.
27) الکافی : ج 2 ص 345 ح 5 عن داوود بن کثیر عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلام ، بحار الأنوار : ج 75 ص 186 ح 5.
28) صحیح البخاری: ج 5 ص 2253 ح 5718 عن أنس.
29) مسند ابن حنبل : ج 2 ص 348 ح 5357.
30) اشاره است به آیه 71 از سوره توبه : «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَـتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَآءُ بَعْضٍ ؛ مردان و زنان باایمان ، بر یکدیگر ولایت دارند».
31) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 4 ص 10 ح 4968 عن الحسین بن زید عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 76 ص 331 ح 1.
32) تنبیه الغافلین : ص 519 ح 823 عن الحسن البصریّ.
33) صحیح البخاری : ج 5 ص 2256 ح 5727 وص 2302 ح 5883 نحوه کلاهما عن أبی أیّوب الأنصاری ؛ درر الأحادیث النبویّة: ص41.
34) سنن ابن ماجة: ج 1 ص 311 ح 971 عن ابن عبّاس.
35) الأمالی للطوسی : ص 538 ح 1162 عن أبی ذرّ ، بحار الأنوار : ج 77 ص 89 ح 3.
36) مسند ابن حنبل : ج 5 ص 487 ح 16258 عن هشام بن عامر.
37) المستدرک على الصحیحین : ج 1 ص 72 ح 55 عن عبد اللّه.
38) المستدرک على الصحیحین : ج 4 ص 180 ح 7291.
39) المعجم الأوسط : ج 7 ص 251 ح 7419 عن جابر.
40) مکارم الأخلاق : ج2 ص 379 ح 2661 عن أبی ذرّ ، بحار الأنوار : ج 77 ص 89 ح 3.
41) صحیح مسلم : ج 4 ص 1987 ح 2565 عن أبی هریرة.
42) سنن ابن ماجة : ج 1 ص 445 ح 1390 عن أبی موسى الأشعری.
43) عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 71 ح 331 عن دارم بن قبیصة عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 97 ص 36 ح 16.
44) شُعب الإیمان : ج 3 ص 336 ح 3695 ؛ روضة الواعظین : ص 380 عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلى الله علیه و آله.
45) المائدة : 90 و 91.
46) حجرات : 11 و 12.
47) صحیح مسلم: ج 4 ص 2166 ح 2812 عن جابر.
48) مسند ابن حنبل : ج 1 ص 45 ح 93 عن عمر.
49) حلیة الأولیاء : ج 1 ص 340.
50) یعنى با افکندن دشمنى ها و کینه ها و درگیرى ها و فتنه ها در میان دینداران ، سعى در به جان هم انداختن آنان دارد.
51) منظور، امام حسن علیه السلام یا حسن بصری است.
