ابو العباس عبد الله بن عبّاس بن عبد المطّلب قُرَشى هاشمى، از مفسّران و محدّثان پرآوازه در تاریخ اسلام است. او سه سال پیش از هجرت، در شعب ابو طالب، در مکّه، متولّد شد
و در سال هشتم هجرى، سال فتح مکّه، به مدینه رفت. عمر، در دوران خلافتش، با او مشورت مى‌کرد. ابن عبّاس در دوره خلافت امیر مؤمنان على علیه السلام از یاران و هواداران و مشاوران ایشان و یکى از کارگزاران و امراى لشکر او بود. او در زمان به شهادت رسیدن امام على علیه السلام، حاکم بصره بود و با امام حسن مجتبى علیه السلام بیعت کرد و [مجدّدا] از جانب ایشان به بصره رفت. او با امام حسین علیه السلام در کربلا شرکت نکرد. علّت آن را بعضى، نابینا بودن وى دانسته‌اند.
عبد الله بن عبّاس، در تفسیر و حدیث و فقه، عالمى بلندپایه بود و در علم، شاگرد امام على علیه السلام بود. او به سال 68 ق، در حالى که 71 سال داشت، در تبعیدگاهش طائف، از دنیا رفت. ابن عبّاس، این جمله را بسیار مى‌گفت: «بار خدایا! به واسطه محمّد و خاندان او به تو تقرّب مى‌جویم. بار خدایا! به واسطه ولایت شیخ على بن ابى طالب علیه السلام به تو تقرّب مى‌جویم» .
ر. ک: رجال البرقى: ص 2، رجال الطوسى: ص 42 ش 284 و ص 70 ش 641 و ص 102 ش 1011.
