الدعاء على الآخرین (نفرین کردن به دیگران)

من لا ینبغی الدعاء علیه

أ- الأَولادُ وَالأَحِبّاءُ وَالخَدَمُ

8265 . رسول الله صلى الله علیه و آله: لا تَدعوا عَلى أولادِکُم فَیُوافِقَ ذلِکَ إجابَةً.(1)

8266 . عنه صلى الله علیه و آله: لا تَدعوا عَلى أنفُسِکُم، ولا تَدعوا عَلى أولادِکُم، ولا تَدعوا عَلى خَدَمِکُم، ولا تَدعوا عَلى أموالِکُم، لا تُوافِقوا مِنَ اللهِ تَبارَکَ وتَعالى ساعَةً نیلَ فیها عَطاءٌ، فَیَستَجیبَ لَکُم.(2)

8267 . عنه صلى الله علیه و آله: لا تَمَنَّوا هَلاکَ شَبابِکُم وإن کانَ فیهِم غَرامٌ؛ فَإِنَّهُم عَلى ما کانَ فیهِم عَلى خِلالٍ، إمّا أن یَتوبوا فَیَتوبَ اللهُ عَلَیهِم، وإمّا أن تُردِیَهُمُ الآفاتُ، إمّا عَدُوّا فَیُقاتِلوهُ، وإمّا حَریقا فَیُطفِئوهُ، وإمّا ماءً فَیَسُدُّوهُ.(3)

8268 . عنه صلى الله علیه و آله: سَأَلتُ اللهَ ألّا یَستَجیبَ دُعاءَ حَبیبٍ عَلى حَبیبِهِ.(4)

کسانى که نباید نفرینشان کرد

الف- فرزندان، دوستان و خدمتکاران

8265 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: فرزندان خود را نفرین نکنید، مبادا یک وقت به اجابت برسد.

8266 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: به خودتان نفرین نکنید، به فرزندانتان نفرین نکنید، به خدمتکارانتان نفرین نکنید و به اموال خود، نفرین نکنید؛ زیرا ممکن است این نفرین، در لحظه‌اى باشد که در آن [از جانب خداوند]دِهِش مى‌شود و نفرینتان را مستجاب کند.

8267 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مرگِ جوانانتان را درخواست نکنید، هر چند زیان (شر) داشته باشند؛ چرا که با وجود آن، از چند حال خارج نیستند: یا توبه مى‌کنند و خداوند، توبه‌شان را مى‌پذیرد، یا آسیب‌ها آنها را از بین مى‌بَرَد، یا با دشمنى مى‌جنگند، یا حریقى را خاموش مى‌کنند و یا جلوِ سیلابى را مى‌بندند.

8268 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: من از خداوند درخواست کرده‌ام که نفرینِ دوستى را درباره دوستش اجابت نکند.

ب- المُذنِبُ

8269 . السنن الکبرى عن أبی هریرة: إنَّ النَّبِیَّ صلى الله علیه و آله اُتِیَ بِشارِبٍ فَأَمَرَ النَّبِیُّ صلى الله علیه و آله أصحابَهُ أن یَضرِبوهُ، فَمِنهُم مَن ضَرَبَهُ بِنَعلِهِ، ومِنهُم بِیَدِهِ، ومِنهُم بِثَوبِهِ، ثُمَّ قالَ: اِرجِعوا، ثُمَّ أمَرَهُم فَبَکَّتوهُ(5)، فَقالوا: ألا تَستَحی، مَعَ رَسولِ اللهِ صلى الله علیه و آله تَصنَعُ هذا؟ ثُمَّ أرسَلَهُ، فَلَمّا أدبَرَ وَقَعَ القَومُ یَدعونَ عَلَیهِ ویَسُبّونَهُ، یَقولُ القائِلُ: اللهُمَّ أخزِهِ، اللهُمَّ العَنهُ، فَقالَ رَسولُ اللهِ صلى الله علیه و آله:

لا تَقولوا هکَذا ولکِن قولوا: اللهُمَّ اغفِر لَهُ، اللهُمَّ ارحَمهُ.(6)

ج- مَن لا یَستَحِقُّ

8270 . رسول الله صلى الله علیه و آله: إذا خَرَجَتِ اللَّعنَةُ مِن فی صاحِبِها نَظَرَت، فَإِن وَجَدَت مَسلَکا فِی الَّذی وُجِّهَت إلَیهِ، وإلّا عادَت إلَى الَّذی خَرَجَت مِنهُ.(7)

ب- گنهکار

8269 . السنن الکبرى به نقل از ابو هُرَیره : شرابخوارى را نزد پیامبر صلى الله علیه و آله آوردند. پیامبر صلى الله علیه و آله به یارانش فرمود که او را بزنند. یکى با کفش خویش بر او زد، دیگرى با دستش و یکى با جامه‌اش. سپس، پیامبر خدا فرمود: «برگردید».

آن گاه، دستور داد تا او را سرزنش کنند.

اصحاب گفتند: شرم نمى‌کنى که با بودن پیامبر خدا، چنین مى‌کنى؟

سپس، پیامبر صلى الله علیه و آله او را رها کرد. چون رفت، جمعیت به نفرین و دشنام‌گویىِ وى پرداختند. گوینده‌اى گفت: بار خدایا! خوارش کن. بار خدایا! لعنتش کن.

پیامبر خدا فرمود: «چنین مگویید؛ بلکه بگویید: بار خدایا! او را بیامرز. بار خدایا! بر او رحم آور».

ج کسى که مستحقّ نفرین نیست

8270 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هرگاه لعنت از دهان لعنت کننده خارج شود، مى‌نگرد؛ اگر راهى [و وجه استحقاقى]در آن کسى که به او لعنت فرستاده شده است، نیافت، به سوى کسى که از او صادر شده است، بر مى‌گردد [و دامان لعنت کننده را مى‌گیرد].

1) الفردوس: ج 5 ص 51 ح 7432 عن ابن عمر.

2) سنن أبی داوود: ج 2 ص 88 ح 1532 عن جابر بن عبد الله.

3) حلیة الأولیاء: ج 5 ص 119 عن ابن عبّاس.

4) تاریخ بغداد: ج 2 ص 202 الرقم 635 و ص 203 کلاهما عن ابن عمر.

5) التبکیت: التقریع والتوبیخ. یقال له: یا فاسقُ أما اسْتَحیَیتَ؟ أما اتقیْتَ الله (النهایة: ج 1 ص 148 «بکت»).

6) السنن الکبرى: ج 8 ص 542 ح 17495.

7) کنز العمّال: ج 3 ص 614 ح 8169 نقلاً عن شعب الإیمان عن عبد الله.