26 / 1
ذمُّ الطَّمَعِ و التَّعَوُّذُ مِنه
الکتاب
«ذَرْنِی وَ مَنْ خَلَقْتُ وَحِیداً – وَ جَعَلْتُ لَهُ مالاً مَمْدُوداً – وَ بَنِینَ شُهُوداً – وَ مَهَّدْتُ لَهُ تَمْهِیداً – ثُمَّ یَطْمَعُ أَنْ أَزِیدَ».(1)
الحدیث
6689 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: بِئسَ العَبدُ عَبدٌ لَهُ طَمَعٌ یَقُودُهُ إلى طَبَعٍ.(2)
6690 . عنه صلى الله علیه و آله: اِستَعِیذُوا بِاللّهِ مِن طَمَعٍ یَهدِی إلى طَبَعٍ، و مِن طَمَعٍ یَهدِی إلى غیرِ مَطمَعٍ، و مِن طَمَعٍ حیثُ لا مَطمَعَ.(3)
6691 . عنه صلى الله علیه و آله: تَعَوَّذُوا بِاللّهِ مِن ثلاثٍ: مِن طَمَعٍ حیثُ لا مَطمَعَ، و مِن طَمَعٍ یَرُدُّ إلى طَبَعٍ، و مِن طَمَعٍ یَرُدُّ إلى مَطمَعٍ.(4)
26 / 1
نکوهش طمع و پناه بردن از آن به خدا
قرآن
«مرا وا گذار با کسى که [او را] تنها آفریدم، و دارایىِ بسیار به او بخشیدم، و پسرانى آماده [به خدمت، دادم] و برایش [عیش خوش] آماده کردم. باز [هم] طمع دارد که بیفزایم».
حدیث
6689 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: چه بد بنده‌اى است آن بنده‌اى که طمعش او را به ننگ و پستى کشانَد!
6690 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: به خدا پناه برید از طمعى که به ننگ و پستى مى‌کشانَد و از طمعى که به نتیجه نمى‌رسد و از طمعى که بى‌جاست.
6691 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: از سه چیز به خدا پناه ببرید: از طمع بى‌جا، و طمعى که به ننگ و پستى مى‌کشانَد، و طمعى که به طمع دیگرى مى‌انجامد.
6692 . عنه صلى الله علیه و آله: إنّ الصَّفاةَ الزُّلالَ الذی لا تَثبُتُ علَیهِ أقدامُ العُلَماءِ الطَّمَعُ.(5)
6693 . عنه صلى الله علیه و آله للأنصارِ -: إنّکُم لَتُکثِرُونَ عندَ القُنُوعِ و تُقِلُّونَ عندَ الطَّمَعِ.(5)
26 / 2
مَضارُّ الطَّمَعِ
6694 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: الطَّمَعُ یُذهِبُ الحِکمَةَ مِن قُلوبِ العُلَماءِ.(6)
6695 . عنه صلى الله علیه و آله: إیّاکَ و استِشعارَ الطَّمعِ؛ فإنّهُ یَشُوبُ القَلبَ شِدَّةَ الحِرصِ، و یَختِمُ على القُلوبِ بطَبائعِ حُبِّ الدنیا، و هُو مِفتاحُ کُلِّ سَیِّئَةٍ، و رَأسُ کُلِّ خَطیئةٍ، و سَبَبُ إحباطِ کُلِّ حَسَنَةٍ.(7)
6696 . عنه صلى الله علیه و آله: إیّاکَ و الطَّمَعَ؛ فإنّهُ فَقرٌ حاضِرٌ.(8)
6692 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: آن تخته سنگ لغزنده‌اى که پاى علما روى آن قرار نمى‌گیرد، طمع است.
6693 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله – خطاب به انصار [و در مدح آنان] -: شما به گاه قناعت، بسیارید و هنگام طمع، اندک.
26 / 2
ضررهاى طمع
6694 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: طمع، حکمت را از دل‌هاى دانشمندان مى‌بَرد.
6695 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: زنهار از پوشیدن جامه ی طمع؛ زیرا طمع، دل‌ها را به آزمندىِ شَدید در مى‌آمیزد و مُهر دنیادوستى را بر دل‌ها مى‌زند آن، کلید هر بدى‌اى است، و منشأ هر گناهى، و موجب بر باد رفتن هر کار نیکى.
6696 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: از طمع بپرهیز، که این خود، فقرى نقد است.
1) المدّثّر:11-15.
2) النوادر للراوندی: ص 145 عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام، بحار الأنوار: ج 77 ص 135 ح 47.
3) کنز العمّال: ج 3 ص 49 ح 7577 عن معاذ بن جبل.
4) کنز العمّال: ج 3 ص 496 ح 7583 عن عوف بن مالک.
5) تنبیه الخواطر: ج 1 ص 49.
6) کنز العمّال: ج 3 ص 495 ح 7576 نقلاً عن سمعان عن أنس.
7) أعلام الدین: ص 340 ح 24 عن أبی هریرة، بحارالأنوار: ج 77 ص 182 ح 10.
8) کنز العمّال: ج 3 ص 817 ح 8852 نقلاً عن أبی نعیم عن ثابت.
