17 / 1 حُرمَةُ شُربِ الخَمرِ
الکتاب
«وَ مِنْ ثَمَراتِ اَلنَّخِیلِ وَ اَلْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَکَراً وَ رِزْقاً حَسَناً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ» (1)
«یَسْئَلُونَکَ عَنِ اَلْخَمْرِ وَ اَلْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِما إِثْمٌ کَبِیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما وَ یَسْئَلُونَکَ ما ذا یُنْفِقُونَ قُلِ اَلْعَفْوَ کَذلِکَ یُبَیِّنُ اَللّهُ لَکُمُ اَلْآیاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ» (2)
«یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا اَلْخَمْرُ وَ اَلْمَیْسِرُ وَ اَلْأَنْصابُ وَ اَلْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ اَلشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» (3)
الحدیث
6563 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: لا یُجْمَعُ الخَمرُ والإیمانُ فی جَوفِ أو قَلبِ رجُلٍ أبدا(4)
17 / 1
حرام بودن نوشیدن شراب
قرآن
«و از میوه درختان خرما و انگور، باده مستى‌بخش و خوراکى نیکو براى خود مى‌گیرید قطعاً در این [ها] براى مردمى که تعقّل مى‌کنند، نشانه‌اى است» .
«درباره شراب و قمار، از تو مى‌پرسند بگو: در آن دو، گناهى بزرگ، و سودهایى براى مردم است؛ ولى گناهشان از سودشان بزرگ‌تر است و از تو مى‌پرسند که چه چیزى انفاق کنند بگو: مازاد [بر نیازمندىِ خود] را این گونه، خداوند آیات [خود را] براى شما روشن مى‌گرداند، تا شاید [در کار دنیا و آخرت] بیندیشید» .
«اى کسانى که ایمان آورده‌اید! شراب و قمار و بت‌ها و تیرهاى قرعه، پلیدند [و] از عمل شیطان‌اند پس، از آنها دورى گزینید، تا شاید رستگار شوید» .
حدیث
6563 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شراب [خوارى] و ایمان، هرگز در درون یا دل کسى با هم جمع نمى‌شوند
17 / 2 حُرمَةُ کُلِّ مُسکِر
6564 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: کُلُّ مُسکِرٍ حَرامٌ(5)
6565 . عنه صلى الله علیه و آله: احذَرُوا کُلَّ مُسکِرٍ، فإنَّ کُلَّ مُسکِرٍ حَرامٌ(6)
6566 . عنه صلى الله علیه و آله: کُلُّ شَرابٍ مُسکِرٍ فهُو حَرامٌ(7)
17 / 3 دَور الخَمرِ فی الفَواحِش
6567 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: الخَمرُ اُمُّ الفَواحِشِ والکبائرِ(8)
6568 . عنه صلى الله علیه و آله: الخَمرُ اُمُّ الفَواحِشِ وأکْبَرُ الکَبائرِ(9)
6569 . عنه صلى الله علیه و آله: الخَمرُ اُمُّ الخَبائثِ(10)
6570 . عنه صلى الله علیه و آله: الخمرُ جِماعُ الإثْمِ، واُمُّ الخَبائثِ، ومِفْتاحُ الشَّرِّ(11)
6571 . عنه صلى الله علیه و آله: جُمِعَ الشَّرُّ کُلُّهُ فی بَیتٍ، وجُعِلَ مِفْتاحُهُ شُرْبَ الخَمرِ(12)
17 / 2
حرام بودنِ همه مست‌کننده‌ها
6564 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر مست کننده‌اى حرام است
6565 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: از هر مست کننده‌اى پرهیز کنید؛ زیرا هر مست کننده‌اى حرام است
6566 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر آشامیدنىِ مست کننده‌اى حرام است
17 / 3
نقش شراب در زشتکارى‌ها
6567 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شراب، مادرِ زشتکارى‌ها و گناهان بزرگ است
6568 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شراب، ریشه زشتى‌ها و بزرگ‌ترین گناه کبیره است
6569 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شراب، ریشه پلیدى‌هاست
6570 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شراب، مجمع انواع گناهان است و ریشه پلیدى‌ها و کلید بدى‌هاست
6571 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بدى‌ها همه در یک خانه جمع شده‌اند و کلید آن خانه، شرابخوارى است
17 / 4 المَلعونُونَ فی الخَمرِ
6572 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: لَعنَ اللّهُ الخَمرَ، وعاصِرَها، وغارِسَها، وشارِبَها، وساقِیَها، وبائعَها، ومُشْتَرِیَها، وآکِلَ ثَمَنِها، وحامِلَها، والمَحْمولَةَ إلَیهِ(13)
6573 . عنه صلى الله علیه و آله: إنّ اللّهَ لَعنَ الخَمرَ، وعاصِرَها، ومُعْتَصِرَها، وشارِبَها، وساقِیَها، وحامِلَها، والمَحْمولَةَ إلَیهِ، وبائِعَها، ومُشْتَرِیَها، وآکِلَ ثَمَنِها(14)
17 / 5 النَّهیُ عنِ الجُلوسِ على مَوائدِ الخَمرِ
6574 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: مَن کانَ یُؤمنُ باللّهِ والیَومِ الآخِرِ فلا یَجْلِسْ على مائدَةٍ یُشْرَبُ علَیها الخَمرُ.(15)
6575 . عنه صلى الله علیه و آله: مَلْعونٌ مَن جَلسَ طائعا على مائدَةٍ یُشرَبُ علَیها الخَمرُ(16)
17 / 6 عاقِبةُ شُربِ الخَمرِ
6576 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: مَن شَرِبَ الخَمرَ لَم تُقْبَلْ مِنهُ (17) صَلاةٌ أربَعینَ لَیلَةً، فإنْ عادَ فأربَعینَ لَیلَةً مِن یَومٍ شَرِبَها، فإنْ ماتَ فی تِلکَ الأربَعینَ لیلةً مِن غَیرِ تَوبَةٍ، سَقاهُ اللّهُ یَومَ القِیامَةِ مِن طِینَةِ خَبالٍ(18)
17 / 4
لعن شدگان به خاطر شراب
6572 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: خداوند، شراب و شرابگیر و آن را که درختى براى تهیّه شراب بکارد و شرابخوار و ساقىِ شراب و شراب‌فروش و خریدار شراب و کسى که پول شراب‌فروشى را بخورد و کسى که آن را حمل کند و کسى را که شراب برایش حمل شود، لعنت کرده است
6573 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: خدا لعنت کرده است شراب و شرابگیر و شرابخوار و ساقىِ شراب و حمل کننده آن را و کسى را که برایش حمل مى‌شود و فروشنده و خریدار و کسى را که از پول شراب، مصرف مى‌کند
17 / 5
نهى از نشستن بر سر سفره‌هاى شراب
6574 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: کسى که به خدا و روز واپسین ایمان داشته باشد، نباید بر سر سفره‌اى بنشیند که در آن، شراب نوشیده مى‌شود
6575 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: ملعون است کسى که با میل خود، بر سر سفره‌اى بنشیند که در آن، شراب نوشیده مى‌شود
17 / 6
عاقبت شرابخوارى
6576 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: کسى که شراب بنوشد، تا چهل شب، نمازى از او پذیرفته نمى‌شود و اگر دوباره نوشید، از روزى که نوشیده تا چهل شب دیگر، نمازش مقبول نخواهد بود و اگر در خلال
آن چهل روز بمیرد و توبه نکرده باشد، خداوند در روز رستاخیز، از زردابه بدن دوزخیان، به او خواهد نوشانْد
6577 . عنه صلى الله علیه و آله: من باتَ سَکْرانا باتَ عَروسا للشَّیطانِ(19)
17 / 7 مُعامَلَةُ شاربِ الخَمرِ
6578 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: شارِبُ الخَمرِ لا تُصَدِّقوهُ إذا حَدّثَ، ولاتُزَوِّجوه إذا خَطَبَ، ولا تَعودوهُ إذا مَرِضَ، ولا تَحْضَروهُ إذا ماتَ، ولا تأتَمِنوهُ على أمانَةٍ(20)
6579 . عنه صلى الله علیه و آله: لا تجالِسوا مَع شارِبِ الخَمرِ، ولا تَعودوا مَرْضاهُم، ولا تُشَیِّعوا جَنائزَهُم، ولا تُصَلّوا على أمْواتِهِمْ؛ فإنّهُم کِلابُ أهلِ النّارِ کما قالَ اللّهُ عز و جل: «اِخْسَؤُا فِیها وَ لا تُکَلِّمُونِ» (21) (22)
6580 . عنه صلى الله علیه و آله: مَثَلُ شارِبِ الخَمرِ کمَثَلِ الکِبْریتِ، فاحْذَروهُ لا یُنْتِنْکُم کما یُنْتِنُ الکِبْریتُ، فإنّ شارِبَ الخَمرِ یُصْبِحُ ویُمْسِی فی سَخَطِ اللّهِ(23)
17 / 8 صِفَةُ حَشرِ شارِبِ الخَمرِ
6581 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: یَجیءُ مُدمِنُ الخَمرِ یَومَ القِیامَةِ مُزْرَقَّةً عَیْناهُ، مُسْوَدّا وَجهُهُ، مائلاً شِقُّهُ،
یَسیلُ لُعابُهُ(24)
6577 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که شب را به مستى بگذراند، تا صبح، عروس شیطان است
17 / 7
رفتار با شرابخوار
6578 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شرابخوار اگر سخنى گفت، باور نکنید و اگر خواستگارى کرد، به او زن ندهید و اگر بیمار شد، به عیادتش نروید و اگر مُرد، بر جنازه‌اش حاضر نشوید و به او امانت مسپارید
6579 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: با [افراد] شرابخوار، همنشینى نکنید و اگر بیمار شدند، به عیادتشان نروید، جنازه‌شان را تشییع نکنید و بر مرده‌شان نماز نخوانید؛ زیرا آنان سگ‌هاى دوزخ هستند، چنان که خداوند [خطاب به آنان در دوزخ] مى‌فرماید: «در آتش، دور شوید [چون دور شدنِ سگ‌ها](25) و با من سخن مگویید!» .
6580 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شرابخوار، به گوگرد مى‌ماند به او نزدیک مشوید که شما را بدبو مى‌کند، همچنان که گوگرد، بدبو مى‌کند. شرابخوار، شب و روز، در خشم خداست
17 / 8
چگونگى محشور شدن شرابخوار
6581 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: دائم الخمر، در روز قیامت در حالى آورده مى‌شود که چشمانش کبود، چهره‌اش سیاه، لب‌هایش آویخته و آب دهانش سرازیر است
6582 . عنه صلى الله علیه و آله: یَخرُجُ الخَمّارُ مِن قَبرِهِ مَکْتوبٌ بَینَ عَینَیْهِ: آیِسٌ مِن رَحمَةِ اللّهِ(26)
6583 . عنه صلى الله علیه و آله: والّذی بَعثَنی بالحقِّ نَبیّا، إنّ شارِبَ الخَمرِ یَأتی یَومَ القِیامَةِ مُسْوَدّا وَجْهُهُ، یَضْرِبُ برَأسِهِ الأرضَ ویُنادی: واعَطَشاهْ!(27)
17 / 9 الحثُّ على ترکِ الخَمرِ ولو لِغَیرِ اللّهِ
6584 . الإمام زین العابدین عن الإمام علیّ علیهماالسلام عن رسول اللّه صلى الله علیه و آله أنّه قال له: . . . یا علیّ مَن تَرَکَ الخَمرَ لغَیرِ اللّهِ سَقاهُ اللّهُ مِن الرَّحیقِ المَخْتومِ، فقالَ علیٌّ علیه السلام: لغَیرِ اللّهِ؟ ! قالَ: نَعَم واللّهِ، صِیانَةً لنفسهِ(28)
6582 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مى‌گسار، در حالى از گور خود خارج مى‌شود که بر پیشانى‌اش نوشته شده است: نومید از رحمت خدا
6583 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: سوگند به آن که مرا به حق پیامبر کرد، در روز رستاخیز، شرابخوار را در حالى مى‌آورند که چهره‌اش سیاه است و سرش را به زمین مى‌کوبد و مى‌گوید: آه از تشنگى!
17 / 9
تشویق به ترک شرابخوارى، هرچند به خاطر غیر خدا
6584 . امام زین العابدین علیه السلام به نقل از امام على علیه السلام : پیامبر صلى الله علیه و آله به على علیه السلام فرمود: «. . . هر که براى غیر خدا [هم که شده،] شرابخوارى را رها کند، خداوند او را از شراب [بهشتىِ] ناب و مُهر شده مى‌نوشاند» .
على علیه السلام گفت: براى غیر خدا؟ !
فرمود: «آرى، به خدا سوگند؛ براى حفظ [سلامت] خویش» .
1) النحل:67.
2) البقرة:219.
3) المائدة:90.
4) جامع الأخبار: ص 429 ح 1199، بحار الأنوار: ج 79 ص 152 ح 64.
5) الکافی: ج 6 ص 409 ح 9 عن الفضیل بن یسار عن الإمام الصادق علیه السلام.
6) کنز العمّال: ج 5 ص 342 ح 13139 عن بریدة.
7) کنز العمّال: ج 5 ص 511 ح 13764 عن عائشة.
8) کنز العمّال: ج 5 ص 349 ح 13181 نقلاً عن الطبرانی عن ابن عبّاس.
9) کنز العمّال: ج 5 ص 349 ح 13182 نقلاً عن الطبرانی عن ابن عمر.
10) کنز العمّال: ج 5 ص 349 ح 13183 نقلاً عن الطبرانی عن ابن عمر.
11) جامع الأخبار: ص 425 ح 1186، بحار الأنوار: ج 79 ص 149 ح 64.
12) جامع الأخبار: ص 423 ح 1176، بحار الأنوار: ج 79 ص 148 ح 58.
13) الأمالی للصدوق: ص 511 ح 707 عن الحسین بن یزید عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 76 ص 330 ح 1.
14) کنز العمّال: ج 5 ص 350 ح 13191 عن ابن عمر.
15) الخصال: ص 164 ح 215 عن أبی هریرة، بحارالأنوار: ج 79 ص 129 ح 16.
16) المحاسن: ج 2 ص 414 ح 2453، بحار الأنوار: ج 79 ص 141 ح 53.
17) فی المصدر «له» وما اثبتناه من بحار الأنوار.
18) تفسیر القمی: ج 1 ص 180، بحار الأنوار: ج 79 ص 131 ح 20.
19) جامع الأخبار: ص 423 ح 1174، بحار الأنوار: ج 79 ص 148 ح 64.
20) تفسیر القمی: ج 1 ص 131 عن أبی بصیر عن الإمام الصادق علیه السلام، بحار الأنوار: ج 79 ص 127 ح 7.
21) المؤمنون:108.
22) جامع الأخبار: ص 424 ح 1181، بحار الأنوار: ج 79 ص 148 ح 58.
23) جامع الأخبار: ص 427 ح 1191 و 1192، بحار الأنوار: ج 79 ص 150 ح 64.
24) ثواب الأعمال: ص 290 ح 4 عن مسعدة بن زیاد عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 79 ص 139 ح 42.
25) «إخسَؤوا» که در آیه آمده، از مادّه «خسئ» است که براى دور کردنِ سگ و خوک به کار مى‌رود مى‌توان آن را مشابه «گم شو!» یا «هرّى!» در فارسى عامیانه دانست.
26) کنز العمّال: ج 16 ص 65 ح 43958 نقلاً عن الدیلمی عن ابن مسعود.
27) تنبیه الخواطر: ج 2 ص 115.
28) کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 4 ص 353 ح 5762 عن حماد بن عمرو وأنس بن محمد عن أبیه جمیعا عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلام، بحار الأنوار: ج 79 ص 150 ح 64.
