33 / 1 فضل الکرم والکریم
6107 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: إنّ اللّهَ تَعالى کریمٌ یُحِبُّ الکَرَمَ(1)
6108 . عنه صلى الله علیه و آله: إنّ الکریمَ ابنَ الکریمِ ابنِ الکریمِ ابنِ الکریمِ یُوسفُ بنُ یَعقوبَ بنِ إسحاقَ بنِ إبراهیمَ(2)
6109 . عنه صلى الله علیه و آله: إنَّ رَبَّکُم حَیِیٌّ کریمٌ(3)
6110 . مسند ابن حنبل: کانَ رسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله حَیِیّا کریما(4)
33 / 2 الحَثُّ على إکرامِ الکریمِ
6111 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: إذا أتاکُم کریمُ قَومٍ فَأکرِمُوهُ(5)
33 / 1
فضیلت بزرگوارى و بزرگوار
6107 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: همانا خداوند متعال، بزرگوار است و بزرگوارى را دوست مى‌دارد.
6108 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بزرگوارِ پسر بزرگوارِ پسر بزرگوارِ پسر بزرگوار، همان یوسف پسر یعقوب پسر اسحاق پسر ابراهیم است.
6109 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: پروردگار شما، باحیا و بزرگوار است.
6110 . مسند ابن حنبل: پیامبر خدا باحیا و بزرگوار بود.
33 / 2
تشویق به گرامیداشت بزرگوار
6111 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر گاه بزرگوار قومى نزد شما آمد، او را گرامى بدارید.
6112 . عنه صلى الله علیه و آله: أکرِمُوا کریمَ کُلِّ قَومٍ(6)
6113 . مکارم الأخلاق عن جریر بن عبدِ اللّهِ: لمّا بُعثَ النبیُّ صلى الله علیه و آله أتیتُه لِاُبایِعَهُ، فقالَ لی: یا جریرُ، لِأیِّ شَیءٍ جِئتَ؟ قلتُ: جِئتُ لِاُسلِمَ على یَدَیکَ یا رسولَ اللّهِ فَألقى لی کِساءَهُ ثُمّ أقبَلَ على أصحابِهِ فقالَ: إذا أتاکُم کریمُ قَومٍ فَأکرِمُوهُ(7)
6114 . الإمامُ علیٌّ علیه السلام لِعُمرَ بنِ الخطّابِ لَمّا وَرَدَ سَبیُ الفُرسِ إلَى المَدینَةِ وأرادَ بَیعَ النِّساءِ وجَعلَ الرِّجالِ عَبِیدا : إنَّ رسولَ اللّهِ صلى الله علیه و آله قالَ: أکرِمُوا کریمَ کُلِّ قَومٍ(8)
33 / 3 مَن یَنبَغی إکرامُهُ
6115 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله لمّا دَخَلَ علَیهِ سلمانُ وهُو مُتَّکئٌ على وِسادَةٍ فَألقاها إلَیهِ، ثُمَّ قالَ : یا سلمانُ، ما مِن مُسلمٍ دَخَلَ على أخیهِ المُسلمِ فَیُلقی لَهُ الوِسادَةَ إکراما لَهُ إلّا غَفَرَ اللّهُ لَهُ(9)
6116 . عنه صلى الله علیه و آله: ما مِن مُسلمٍ یَدخُلُ علَیهِ أخوهُ المُسلمُ فَیُلقی لَهُ وِسادَةً إکراما لَهُ وإعظاما إلّا غَفَرَ اللّهُ لَهُ(10)
6117 . عنه صلى الله علیه و آله: مِن عِظَمِ جَلالِ اللّهِ تعالى إکرامُ ثلاثةٍ: ذِی الشَّیبَةِ فی الإسلامِ، والإمامِ العادِلِ، وحامِلِ القرآنِ غیرِ الغالی فیه ولا الجافی عَنهُ(11)
6112 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بزرگوار هر قومى را گرامى بدارید.
6113 . مکارم الأخلاق به نقل از جریر بن عبد اللّه : وقتى پیامبر خدا به پیامبرى مبعوث شد، آمدم تا با ایشان بیعت کنم. به من فرمود: «اى جریر! براى چه آمده‌اى؟» .
گفتم: اى پیامبر خدا! آمده‌ام تا به دست شما مسلمان شوم.
پیامبر خدا عباى خود را براى من پهن کرد و رو به اصحابش نمود و فرمود: «هر گاه بزرگوار قومى نزد شما آمد، او را گرامى بدارید» .
6114 . امام على علیه السلام به عمر بن خطّاب، هنگامى که اُسراى ایرانى وارد مدینه شدند و او خواست زنان را بفروشد و مردان را به بردگى بگیرد : پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: «بزرگوارِ هر قومى را گرامى بدارید» .
33 / 3
کسانى که گرامى‌داشتن آنها شایسته است
6115 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله آن گاه که بر بالشى تکیه زده بود که سلمان وارد شد و پس از آن که پشتى را به او داد : اى سلمان! هیچ مسلمانى نیست که برادر مسلمانش بر او وارد شود و به احترام او برایش پشتى بگذارد، مگر این که خداوندْ او را مى‌آمرزد.
6116 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هیچ مسلمانى نیست که برادر مسلمانش بر او وارد شود و او به احترام وى برایش پشتى بگذارد، مگر این که خداوندْ او را مى‌آمرزد.
6117 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بزرگداشت سه کس، به منزله بزرگداشت عظمت خداوند متعال است: ریش‌سفید مسلمان (یا کسى که موى خود را در اسلام، سفید کرده است) و پیشواى دادگر و قرآن‌دانى که نه غُلو مى‌کند و نه از [عمل به] قرآن، دورى مى‌ورزد.
6118 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن أکرَمَ أخاهُ فإنّما یُکرِمُ اللّهَ(12)
6119 . عنه صلى الله علیه و آله: إذا أتاکُم الزائرُ فَأکرِمُوهُ(13)
6120 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن کانَ یُؤمِنُ باللّهِ والیَومِ الآخِرِ فَلیُکرِمْ جَلیسَهُ(14)
6121 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن أخَذَ بِرِکابِ رَجُلٍ لا یَرجُوهُ ولا یَخافُهُ غُفِرَ لَهُ(15)
6122 . عنه صلى الله علیه و آله: بالداخِلِ دَهشَةٌ فَتَلَقَّوهُ بِمَرحَبا(16)
6123 . عنه صلى الله علیه و آله: أکرِمِ الیَتیمَ، وأحسِنْ إلى جارِکَ(17)
6124 . عنه صلى الله علیه و آله: أکرِمُوا أولادَکُم وأحسِنُوا أدَبَهُم(18)
6125 . عنه صلى الله علیه و آله: إنَّ مِن تَعظیمِ جَلالِ اللّهِ عز و جل کَرامَةَ ذی الشَّیبَةِ، وحامِلِ القُرآنِ، والإمامِ العادِلِ(19)
6126 . عنه صلى الله علیه و آله: إذا أتاکُم کَریمُ قَومٍ فأکرِموهُ(20)
6127 . عنه صلى الله علیه و آله عِندَ تَزَحزُحِه لِرَجُلٍ دَخَلَ المَسجِدَ وهُوَ جالِسٌ : إنَّ مِن حَقِّ المُسلِمِ عَلى المُسِلمِ إذا أرادَ(21) الجُلوسَ إلیه أن یَتَزَحزَحَ لَهُ(22)
6128 . الإمامُ علیّ علیه السلام: إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله علیه و آله لَمّا جاءَ جَعفَرُ بنُ أبی طالِبٍ مِنَ الحَبَشَةِ قامَ إلَیهِ
وَاستَقبَلَهُ اثنَتَی عَشرَةَ خُطوَةً وعانَقَهُ وقَبَّلَ ما بَینَ عَینَیهِ وبَکى [فَرَحا بِرُؤیَتِهِ](23) (24)
6118 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: کسى که برادر خود را گرامى بدارد، در حقیقت، خدا را گرامى داشته است.
6119 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر گاه میهمانى بر شما وارد شد، او را گرامى بدارید.
6120 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که به خدا و روز واپسینْ ایمان دارد، باید همنشین خود را گرامى بدارد.
6121 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس براى کسى، بدون چشمداشت یا ترس از او رکاب بگیرد [تا بر مَرکب خویش سوار شود] ، آمرزیده مى‌شود.
6122 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: کسى که وارد مجلسى مى‌شود، دچار نوعى گیجى و سردرگمى است. پس با خوشامدگویى از او استقبال کنید.
6123 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: یتیم را گرامى بدار و به همسایه‌ات خوبى کن.
6124 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: فرزندان خود را گرامى بدارید و آنها را نیکو تربیت کنید.
6125 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: احترام نهادن به ریش‌سفید و حافظ قرآن و پیشواى دادگر، گونه‌اى بزرگداشت جلال و شکوه خداوند عز و جل است.
6126 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر گاه کریمِ قومى نزد شما آمد، او را گرامى بدارید.
6127 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله وقتى در مسجد نشسته بود و مردى وارد شد و ایشان براى او جا باز کرد: یکى از حقوق مسلمان بر گردن مسلمان [دیگر] ، این است که هر گاه خواست بنشیند، برایش جا باز کند.
6128 . امام على علیه السلام: هنگامى که جعفر بن ابى طالب از حبشه آمد، پیامبر خدا برخاست و دوازده قدم به استقبال او رفت و با وى معانقه کرد و ما بین دو چشمش
(پیشانى‌اش) را بوسید و گریه کرد [و از دیدن او اشک شادى ریخت] .
33 / 4 ما لا یَنبَغی مِنَ التَّکریم
6129 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: لا تَفعَلوا کَما تَفعَلُ أهلُ فارِسٍ بِعُظَمائها(25)
6130 . عنه صلى الله علیه و آله: لا تَقوموا کَما تَقومُ الأعاجِمُ بَعضُهُم لِبَعضٍ(26)
6131 . عنه صلى الله علیه و آله: لا تَقوموا کَما تَقومُ الأعاجِمُ یُعظِّمُ بَعضُها بَعضا(27)
6132 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن أحَبَّ أن یَمثُلَ لَهُ الرِّجالُ فَلْیَتبَوَّأْ مَقعَدَهُ فی النّارِ(28)
6133 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن سَرَّهُ أن یَستَجِمَّ لَهُ بَنو آدَمَ قِیاما دَخَلَ النّارَ(29)
6134 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن سَرَّهُ إذا رَأتهُ الرِّجالُ مُقبِلاً أن یَمثُلوا لَهُ قِیاما فَلیَتبَوَّأْ بَیتا فی النّارِ(30)
6135 . عنه صلى الله علیه و آله: لَعَنَ اللّهُ عز و جل مَن قامَت لَهُ العَبیدُ صُفوفا(31)
6136 . تأویل الآیات الظاهرة عن أبی ذَرٍّ رحمه‌الله: رَأیتُ سَلمانَ وبِلالاً یُقبِلانِ إلَى النَّبِیِّ صلى الله علیه و آله إذ انکَبَّ سَلمانُ عَلى قَدَمِ رَسولِ اللّهِ صلى الله علیه و آله یُقَبِّلُها، فزَجَرَهُ النّبِیُّ صلى الله علیه و آله عَن ذلکَ، ثُمّ قالَ لَهُ: یا سَلمانُ، لا تَصنَعْ بی ما تَصنَعُ الأعاجِمُ بِمُلوکِها، أنا عَبدٌ مِن عَبیدِ اللّهِ آکُلُ مِمّا
یَأکُلُ العَبدُ، وأقعُدُ کَما یَقعُدُ العَبدُ(32)
33 / 4
کسانى که شایسته احترام نیستند
6129 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: رفتارى را که پارسیان با بزرگان خود مى‌کنند، شما نکنید.
6130 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مانند عجم‌ها، جلو پاى یکدیگر بلند نشوید.
6131 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مانند عجم‌ها، که براى بزرگداشت یکدیگر از جایشان بلند مى‌شوند، شما بلند نشوید.
6132 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس دوست داشته باشد که او نشسته باشد و مردم در برابرش بایستند، جایگاهش در آتش است.
6133 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس خوش داشته باشد که فرزندان آدم، ایستاده گرد او جمع شوند [و او نشسته باشد] ، وارد آتش مى‌شود.
6134 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس خوش داشته باشد که مردم وقتى دیدند مى‌آید، در برابرش بلند شوند، خانه‌اى در دوزخ جایگاه او خواهد بود.
6135 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: لعنت خداوند عز و جل بر کسى باد که بندگان در برابرش به صف بِایستند!
6136 . تأویل الآیات الظاهرة به نقل از ابو ذر : سلمان و بلال را دیدم که به سوى پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌آیند. ناگاه، سلمان روى پاى پیامبر خدا افتاد و شروع به بوسیدن آن کرد. پیامبر صلى الله علیه و آله او را از این کار باز داشت و سپس به او فرمود: «اى سلمان! رفتارى را که عجم‌ها با شهریاران خود مى‌کنند، با من نکن. من بنده‌اى از بندگان خدا هستم و
مانند بنده غذا مى‌خورم و مانند بنده نشست و برخاست مى‌کنم» .
33 / 5 رَدُّ الکرامةِ
6137 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: لا یَأبَى الکرامَةَ إلّا حِمارٌ(33)
6138 . عنه صلى الله علیه و آله: إذا عُرِضَ على أحَدِکُمُ الکرامَةُ فلا یَرُدَّها؛ فإنّما یَرُدُّ الکرامَةَ الحِمارُ(34)
6139 . عنه صلى الله علیه و آله: اِقبَلُوا الکرامَةَ، وأفضَلُ الکرامَةِ الطِّیبُ، أخَفُّهُ مَحمِلاً وأطیَبُهُ رِیحا(35)
6140 . عنه صلى الله علیه و آله: مِن تَکرِمَةِ الرجُلِ لأخیهِ المُسلمِ أن یَقبَلَ تُحفَتَهُ، أو یُتحِفَهُ مِمّا عِندَهُ ولا یَتَکَلَّفَ شیئا(36)
33 / 6 أکرَمُ الناسِ
6141 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: أنا أکرَمُ وُلْدِ آدمَ على رَبِّی، ولا فَخرَ(37)
6142 . عنه صلى الله علیه و آله: أنا أکرَمُ الأوَّلِینَ والآخِرِینَ، ولا فَخرَ(38)
6143 . عنه صلى الله علیه و آله وقد سَألَهُ رجُلٌ: اُحِبُّ أن أکُونَ أکرَمَ الناسِ : لا تَشکُوَنَّ اللّهَ إلَى الخَلقِ تَکُنْ أکرَمَ الناسِ(39)
33 / 5
نپذیرفتن بزرگوارى
6137 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: از پذیرفتنِ احترامْ خوددارى نمى‌کند، مگر الاغ.
6138 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر گاه به یکى از شما احترامى شد، آن را رد نکند؛ زیرا الاغ است که احترام را رد مى‌کند.
6139 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: احترام را بپذیرید و بهترین احترام، عطر است. هم سبکبار است و هم بسیار خوش‌بو.
6140 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: از احترام مرد به برادر مسلمانش، این است که پیشکشِ او را بپذیرد، یا از همان چیزى که در اختیار دارد، به او تعارف (پیشکش) کند و خودش را به زحمت نیندازد.
33 / 6
گرامى‌ترینِ مردمان
6141 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: من، گرامى‌ترین فرزند آدم نزد پروردگار خویش هستم و این، فخرفروشى نیست.
6142 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: من، بزرگوارترینِ [انسان‌هاى] اوّلین و آخرین هستم و این، فخرفروشى نیست.
6143 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در پاسخ مردى که گفت: دوست دارم گرامى‌ترینِ مردم باشم : از خدا نزد خَلق، شکایت مکن تا گرامى‌ترینِ مردم باشى.
1) کنز العمال: ج 6 ص 347 ح 15991 عن سهل بن سعد.
2) سنن الترمذی: ج 5 ص 293 ح 3116 عن أبی هریرة.
3) سنن ابن ماجة: ج 2 ص 1271 ح 3865 عن سلمان.
4) مسند ابن حنبل: ج 10 ص 212 ح 26731 عن ام سلمة.
5) کنز العمال: ج 9 ص 153 ح 25484 نقلاً عن سنن ابن ماجة عن ابن عمر.
6) العدد القویّة: ص 57 ح 74 عن الإمام علیّ علیه السلام، بحار الأنوار: ج 46 ص 15 ح 33.
7) مکارم الأخلاق: ج 1 ص 64 ح 62، بحارالأنوار: ج 16 ص 239 ح 35.
8) العدد القویّة: ص 57 ح 74، بحار الأنوار: ج 46 ص 15 ح 33 راجع: تمام الحدیث.
9) مکارم الأخلاق: ج 1 ص 57 ح 41 عن سلمان، بحار الأنوار: ج 16 ص 235 ح 35.
10) کنز العمال: ج 9 ص 155 ح 25494 نقلاً عن المعجم الصغیر عن سلمان.
11) النوادر للراوندی: ص 98 عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام، بحار الأنوار: ج 92 ص 184 ح 21.
12) کنز العمال: ج 9 ص 154 ح 25488 نقلاً عن ابن النجار عن ابن عمر.
13) کنز العمال: ج 9 ص 153 ح 25485 نقلاً عن سنن ابن ماجة عن انس.
14) کنز العمال: ج 9 ص 154 ح 25490 نقلاً عن السلمی عن أبی هریرة.
15) کنز العمال: ج 9 ص 156 ح 25501 نقلاً عن ابن عساکر عن ابن عباس.
16) کنز العمال: ج 9 ص 156 ح 25499 نقلاً عن الدیلمی عن الحسن بن علیّ.
17) مسند ابن حنبل: ج 5 ص 281 ح 15500 عن السائب بن عبداللّه.
18) سنن ابن ماجة: ج 2 ص 1211 ح 3671 عن انس.
19) کنز العمّال: ج 9 ص 157 ح 25507 نقلاً عن ابن الضریس عن قتادة.
20) کنز العمّال: ج 9 ص 154 ح 25487 عن ابن عمر.
21) فی المصدر «إذا رآه یرید» ، وما فی المتن أثبتناه من وسائل الشیعة: ج 8 ص 560 ح 1.
22) مکارم الأخلاق: ج 1 ص 66 ح 69، بحارالأنوار: ج 16 ص 240 ح 35.
23) ما بین المعقوفین أثبتناه من وسائل الشیعة: ج 8 ص 559 ح 1.
24) الخصال: ص 484 ح 58 عن محمد بن زیاد عن الإمام العسکریّ عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 21 ص 24 ح 19.
25) کنز العمّال: ج 9 ص 152 ح 25475 عن أبی أمامة.
26) المصنف لابن أبی شیبة: ج 6 ص 120 ح 1 عن أبی أمامه؛ مکارم الأخلاق: ج 1 ص 66 ح 70، بحار الأنوار: ج 16 ص 240.
27) کنز العمّال: ج 9 ص 151 ح 25474 عن أبی أمامة.
28) مکارم الأخلاق: ج 1 ص 66 ح 70، بحار الأنوار: ج 16 ص 240.
29) کنز العمّال: ج 9 ص 152 ح 25480 نقلاً عن ابن جریر عن معاویة.
30) کنز العمّال: ج 9 ص 152 ح 25481 عن معاویة.
31) کنز العمّال: ج 9 ص 152 ح 25479 عن النجیب بن السری.
32) تأویل الآیات الظاهرة: ج 2 ص 484، بحار الأنوار: ج 76 ص 63 ح 3.
33) کنز العمال: ج 9 ص 155 ح 25492 نقلاً عن الدیلمی عن ابن عمر.
34) قرب الاسناد: ص 92 ح 307 عن الإمام الصادق عن أبیه عن الإمام علیّ علیه السلام.
35) تحف العقول: ص 60، بحار الأنوار: ج 77 ص 164 ح 190.
36) النوادر للراوندی: ص 107 ح 87 عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام.
37) سنن الترمذی: ج 5 ص 585 ح 3610 عن أنس.
38) سنن الترمذی: ج 5 ص 588 ح 3616 عن إبن عبّاس.
39) کنز العمال: ج 16 ص 127 ح 44154 عن خالد بن الولید.
