1 / 1
بِناءُ الأُسرَةِ
5166. رسول الله صلى الله علیه و آله: ما یَمنَعُ المُؤمِنَ أَن یَتَّخِذَ أهلاً، لَعَلَّ اللهَ أن یَرزُقَهُ نَسَمةً(1) تُثقِلُ الأَرضَ بِلا إلهَ إلَا اللهُ.(2)
5167. عنه صلى الله علیه و آله: خِیارُ اُمَّتِی المُتَأَهِّلونَ، و شِرارُ اُمَّتِی العُزّابُ.(3)
5168. عنه صلى الله علیه و آله: ما بُنِیَ بِناءٌ فِی الإِسلامِ أحَبُّ إلَى اللهِ تَعالى مِنَ التَّزویجِ.(4)
5169. عنه صلى الله علیه و آله: اِتَّخِذُوا الأَهلَ؛ فَإِنَّهُ أَرزَقُ لَکُم.(5)
1 / 1
تشکیل خانواده
5166. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شخص باایمان، نباید از تشکیل خانواده امتناع ورزد؛ [زیرا با این اقدام] امید مى‌رود که خداوند، فرزندانى روزىِ او گردانَد که زمین را با «لا إله إلّا الله»، گران‌بها سازند
5167. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: همسرداران، بهترین‌هاى امّت من، و بى‌همسران، بدترین‌هاى امّت من هستند
5168. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: در اسلام، هیچ بنایى نزد خداوند متعال، دوست‌داشتنى‌تر از ازدواج نیست
5169. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: خانواده تشکیل دهید، که مایه فزونى روزىِ شماست
1 / 2
طَلَبُ الوَلَدِ
5170. رسول الله صلى الله علیه و آله: اُطلُبُوا الوَلَدَ وَ التَمِسوهُ؛ فَإنَّهُ قُرَّةُ العَینِ، و رَیحانَةُ القَلبِ.(6)
5171. عنه صلى الله علیه و آله: لا یَدَع أحَدُکُم طَلَبَ الوَلَدِ؛ فَإِنَّ الرَّجُلَ إذا ماتَ و لَیسَ لَهُ وَلَدٌ انقَطَعَ اسمُهُ.(7)
5172. عنه صلى الله علیه و آله: بَیتٌ لا صِبیانَ فیهِ لا بَرَکَةَ فیهِ.(8)
5173. عنه صلى الله علیه و آله: ما وُلِدَ فی أهلِ بَیتٍ غُلامٌ إلّا أصبَحَ فیهِم عِزٌّ لَم یَکُن.(9)
5174. عنه صلى الله علیه و آله: ریحُ الوَلَدِ مِن ریحِ الجَنَّةِ.(10)
5175. عنه صلى الله علیه و آله: الوَلَدُ للوالِدِ رَیحانَةٌ مِنَ اللهِ یَشَمُّها (قَسَّمَها) بَینَ عِبادِهِ.(11)
5176. عنه صلى الله علیه و آله: الوَلَدُ ثَمَرُ القَلبِ، و إنَّهُ مَجبَنَةٌ مَبخَلَةٌ مَحزَنَةٌ.(12)
5177. عنه صلى الله علیه و آله: إنَّ لِکُلِّ شَىءٍ ثَمَرَةً، و ثَمَرَةُ القَلبِ الوَلَدُ.(13)
5178. مسند ابن حنبل عن الأشعث ابن قیس: قَدِمتُ عَلى رَسولِ اللهِ صلى الله علیه و آله فی وَفدِ کِندَةَ، فَقالَ لی: هَل لَکَ مِن وَلَدٍ؟
قُلتُ: غُلامٌ وُلِدَ لِی فی مَخرَجی إلَیکَ مِن ابنَةِ جَدٍّ(14)، و لَوَدِدتُ أنَّ مَکانَهُ شِبعَ
القَومِ!
قالَ صلى الله علیه و آله: لا تَقولَنَّ ذلِکَ، فَإِنَّ فیهِم قُرَّةَ عَینٍ وأجرا إذا قُبِضوا ثَمَّ، و لَئِن قُلتَ ذاکَ إنَّهُم لَمَجبَنَةٌ مَحزَنَةٌ، إنَّهُم لَمَجبَنَةٌ مَحزَنَةٌ.(15)
1 / 2
فرزندخواهى
5170. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: فرزند بخواهید و آن را طلب کنید؛ چرا که مایه روشنىِ چشم و شادىِ قلب است
5171. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هیچ یک از شما نباید فرزندخواهى را وا گذارد؛ چرا که وقتى انسان بمیرد و فرزندى نداشته باشد، از نام و آوازه مى‌افتد
5172. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: خانه‌اى که کودک در آن نباشد، برکت در آن نیست
5173. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: در هیچ خانواده‌اى پسرى زاده نشده، مگر آن که عزّتى یافتند که پیش از آن نداشتند
5174. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بوى فرزند، [نسیمى] از بوى بهشت است
5175. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: فرزند براى پدر، گُلى خوش‌بو از جانب خداست که آن را مى‌بوید [این گل را خداوند] میان بندگانش تقسیم کرده است
5176. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: فرزند، میوه دل است و همو، مایه ترس و بخل و اندوه است
5177. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر چیزى میوه‌اى دارد و میوه دل، فرزند است
5178. مسند ابن حنبل به نقل از اشعث بن قیس : همراه نمایندگان قبیله کِنده، بر پیامبر خدا وارد شدم به من فرمود: «آیا فرزندى دارى؟».
گفتم: هنگام حرکت به سوى شما، پسرى از دختر جَد،(16) برایم متولّد شد؛ ولى به جاى آن، سیرىِ قومم را دوست مى‌داشتم.
پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: «هرگز این را مگو؛ چرا که آنان [اگر بمانند]، نور چشم‌اند و آن گاه که گرفته شوند (بمیرند)، مایه پاداش [الهى] اند البتّه اگر بگویى که آنان، مایه ترس و اندوه‌اند، آرى؛ [چنین است که] آنان، مایه ترس و اندوه‌اند».
1 / 3
فَضلُ الوَلَدِ الصّالِحِ
5179. رسول الله صلى الله علیه و آله: مِن سَعادَةِ الرَّجُلِ الوَلَدُ الصّالِحُ.(17)
5180. عنه صلى الله علیه و آله: إنَّ الوَلَدَ الصّالِحَ رَیحانَةٌ مِن رَیاحینِ الجَنَّةِ.(18)
5181. عنه صلى الله علیه و آله: الوَلَدُ الصّالِحُ رَیحانَةٌ مِنَ اللهِ قَسَمَها بَینَ عِبادِهِ، وَإِنَّ رَیحانَتَیَ مِنَ الدُّنیا الحَسَنُ والحُسَینُ، سَمَّیتُهُما بِاسمِ سِبطَینِ مِن بَنی إسرائِیلَ: شَبَّرا و شَبیرا.(19)
5182. عنه صلى الله علیه و آله: مِن نِعمَةِ اللهِ عَلَى الرَّجُلِ أن یُشبِهَهُ وَلَدُهُ.(20)
1 / 4
کَثْرَةُ الأَولادِ
5183. رسول الله صلى الله علیه و آله: تَزَوَّجوا بِکرا وَلودا، و لا تَزَوَّجوا حَسناءَ جَمیلَةً عاقِرا؛ فَإنِّی اُباهی بِکُمُ الاُمَمَ یَومَ القِیامَةِ.(21)
5184. عنه صلى الله علیه و آله: دَعُوا الحَسناءَ العاقِرَ، و تَزَوَّجُوا السَّوداءَ الوَلودَ؛ فَإنِّی اُکاثِرُ بِکُمُ الاُمَمَ یَومَ القِیامَةِ.(22)
1 / 3
فضیلت فرزند شایسته
5179. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: از سعادت مرد، داشتن فرزند شایسته است
5180. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: همانا فرزند شایسته، گلى از گل‌هاى بهشت است
5181. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: فرزند شایسته، گلى است که خداوند، آن را میان بندگانش تقسیم کرده است و دو گلِ من از دنیا، حسن و حسین هستند آنها را به نام دو تن از فرزندان اسرائیل (یعقوب)، شَبَّر و شَبیر،(23) نام نهادم
5182. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: از نعمت‌هاى خدا بر مرد، آن است که فرزندش شبیه او باشد
1 / 4
فراوانىِ فرزند
5183. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: با دختران باکره و فرزندزا ازدواج کنید؛ ولى با زنان نیکو و زیبا، امّا نازا، ازدواج نکنید؛ چرا که من روز قیامت، در برابر دیگر امّت‌ها، به شما افتخار مى‌کنم.
5184. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: زن زیباى نازا را رها کنید و با زن زشتِ فرزندزا، ازدواج کنید؛ چرا که من در روز قیامت، به فراوانىِ شما، بر دیگر امّت‌ها افتخار مى‌کنم
5185. عنه صلى الله علیه و آله: أکثِرُوا الوَلَدَ اُکاثِر بِکُمُ الاُمَمَ غَدا.(24)
5186. عنه صلى الله علیه و آله: تَزَوَّجُوا الوَدودَ الوَلودَ؛ فَإنّی مُکاثِرٌ بِکُمُ الاُمَمَ یَومَ القِیامَةِ.(25)
1 / 5
فَضلُ البَناتِ
5187. رسول الله صلى الله علیه و آله: مِن یُمنِ المَرأةِ أن یَکونَ بِکرُها جارِیَةً.(26)
5188. عنه صلى الله علیه و آله: ریحُ الوَلَدِ مِن ریحِ الجَنَّةِ، و لا یُحِبُّ البَناتِ إلّا مُؤمِنٌ.(27)
1 / 6
ثَوابُ تَربِیَةِ البَناتِ
5189. رسول الله صلى الله علیه و آله: نِعمَ الوَلَدُ البَناتُ المُخَدَّراتُ، مَن کانَت عِندَهُ واحِدَةٌ جَعَلَهَا اللهُ سِترا لَهُ مِنَ النّارِ، وَ مَن کانَت عِندَهُ اثنَتانِ أَدخَلَهُ اللهُ بِهِمَا الجَنَّةَ، وَ إِن کُنَّ ثَلاثا أو مِثلَهُنَّ مِنَ الأخَواتِ، وُضِعَ عَنهُ الجِهادُ وَ الصَّدَقَةُ.(28)
5190. عنه صلى الله علیه و آله: البَناتُ هُنَّ المُشفِقاتُ المُجَهِّزاتُ المُبارَکاتُ، مَن کانَت لَهُ ابنَةٌ واحِدَةٌ جَعَلَهَا اللهُ لَهُ سِترا مِنَ النّارِ، و مَن کانَت عِندَهُ ابنَتانِ اُدخِلَ الجَنَّةَ بِهِما، و مَن کانَت عِندَهُ ثَلاثُ بَناتٍ أو مِثلُهُنَّ مِنَ الأخَواتِ وُضِعَ عَنهُ الجِهادُ وَ الصَّدَقَةُ.(29)
5185. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: فرزندانتان را زیاد کنید، که من فردا [ى قیامت] با فراوانىِ شما، بر دیگر امّت‌ها افتخار مى‌کنم
5186. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: با زنِ مهربانِ فرزندزا ازدواج کنید؛ چرا که من در روز قیامت، به فراوانىِ شما، بر دیگر امّت‌ها افتخار مى‌کنم
1 / 5
فضیلت دختران
5187. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: از مبارکىِ زن، این است که فرزند نخست او، دختر باشد
5188. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بوى فرزند، از بوى بهشت است و دختران را جز مؤمن، کسى دوست ندارد
1 / 6
پاداش تربیت دختران
5189. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: دخترانِ پوشیده، خوبْ فرزندانى هستند هر کس یکى داشته باشد، خداوند آن را براى وى پوششى از آتش [دوزخ] قرار مى‌دهد و هر کس دو تا داشته باشد، خداوند به خاطر آنان، او را وارد بهشت مى‌سازد و اگر سه دختر یا مانند آن، خواهر داشته باشد، جهاد و صدقه [ى استحبابى] از او برداشته مى‌شود
5190. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: دختران، دلسوز و مددکار و با برکت‌اند هر کس یک فرزند دختر داشته باشد، خداوند، آن را برایش پوششى از دوزخ قرار مى‌دهد و هر کس دو دختر داشته باشد، به خاطر آنان وارد بهشت مى‌شود و هر کس سه دختر یا مانند آن،
خواهر داشته باشد، جهاد و صدقه [ى استحبابى] از او برداشته مى‌شود
5191. المستدرک على الصحیحین عنه صلى الله علیه و آله: مَن عالَ جَارِیَتَینِ حَتَّى تُدرِکا دَخَلتُ الجَنَّةَ أنا وَ هُوَ کَهاتَینِ وَأشارَ بِإصبَعَیهِ السَّبّابَةِ وَالوُسطى.(30)
5192. عنه صلى الله علیه و آله: مَن عالَ ثَلاثَ بَناتٍ حَتّى یُبنیهُنَّ، کُنَّ لَهُ حِجابا مِنَ النّارِ.(31)
1 / 7
رِعایَةُ الإِناثِ مِنَ الأولادِ
5193. رسول الله صلى الله علیه و آله: مَن دَخَلَ السّوقَ فَاشتَرى تُحفَةً، فحَمَلَها إلى عِیالِهِ، کانَ کَحامِلِ صَدَقَةٍ إلى قَومٍ مَحاویجَ، و لیَبدَأ بِالإِناثِ قَبلَ الذُّکورِ؛ فَإنَّهُ مَن فَرَّحَ اُنثى فَکَأنَّما عَتَقَ رَقَبَةً مِن وُلدِ اسماعیلَ، و مَن أقَرَّ بِعَینِ ابنٍ فَکَأنَّما بَکى مِن خَشیَةِ اللهِ، وَ مَن بَکى مِن خَشیَةِ اللهِ أدخَلَهُ اللهُ جَنّاتِ النَّعیمِ.(32)
1 / 8
ذَمُّ کَراهَةِ البَناتِ
5194. رسول الله صلى الله علیه و آله: لا تَکرَهُوا البَناتِ؛ فَإنَّهُنَّ المُؤنِساتُ الغالِیاتُ.(33)
5195. کتاب من لا یحضره الفقیه: بُشِّرَ النَّبِیُ صلى الله علیه و آله بِابنَةٍ فَنَظَرَ فی وُجوهِ أصحابِهِ، فَرَاَى الکَرَاهَةَ فیهِم، فَقالَ: ما لَکُم؟ رَیحانَةٌ أشَمُّها، وَ رِزقُها عَلَى اللهِ عز و جل.(34)
5191. المستدرک على الصحیحین: پیامبر خدا فرمود: «هر کس دو دختر را سرپرستى کند تا بزرگ شوند، من و او، همانند این دو [در کنار هم] وارد بهشت مى‌شویم» و به دو انگشت اشاره و میانه خود، اشاره کرد
5192. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس سه دختر را سرپرستى کند تا ازدواج کنند، مانع او از آتش [دوزخ] خواهند بود
1 / 7
توجّه ویژه به دختران
5193. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس وارد بازار شود و چیزى بخرد و آن را براى خانواده‌اش ببرد، مانند کسى است که صدقه‌اى را براى گروهى نیازمند مى‌برد، و باید پیش از پسران، از دختران آغاز کند؛ چرا که هر کس دخترى را شاد کند، گویا برده‌اى از فرزندان اسماعیل علیه السلام را آزاد کرده است و هر کس چشمِ پسرى را روشن کند، گویا از ترس خداوند، گریسته است و هر کس از ترس خداوند بگِرید، خداوند او را وارد بهشت‌هاى پُرنعمت مى‌سازد
1 / 8
نکوهش ناخوش داشتن دختران
5194. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: دختران را ناخوش ندارید؛ چرا که آنان، همدمانى گران‌بها هستند
5195. کتاب من لا یحضره الفقیه: به پیامبر صلى الله علیه و آله [تولّد] دخترى را بشارت دادند به چهره اصحاب خود نگاه کرد و ناخشنودى را در [چهره] آنان دید فرمود: «شما را چه شده است؟ ! گُلى است که آن را مى‌بویم و روزىِ آن بر خداوند عز و جل است».
1) النَّسَمَةُ: الإنسان (الصحاح: ج 5 ص 2040 «نسم»).
2) کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 382 ح 4340 عن جابر عن الإمام الباقر علیه السلام.
3) جامع الأخبار: ص 273 ح 748، بحار الأنوار: ج 103 ص 221 ح 32.
4) کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 383 ح 4343 عن عبدالله بن الحکم عن الإمام الباقر علیه السلام، بحارالأنوار: ج 103 ص 222 ح 40.
5) الکافی: ج 5 ص 329 ح 6 عن ابن القدّاح عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلام، بحار الأنوار: ج 103 ص 217 ح 1.
6) مکارم الأخلاق: ج 1 ص 480 ح 1665 عن ابن عمر، بحارالأنوار: ج 104 ص 84 ح 44؛ الفردوس: ج 1 ص 79 ح 242 عن ابن عمر.
7) المعجم الکبیر: ج 23 ص 210 ح 369 عن حفصة.
8) الفردوس: ج 5 ص 359 ح 8435 عن ابن عبّاس.
9) المعجم الأوسط: ج 7 ص 244 ح 7395 عن ابن عمر.
10) المعجم الأوسط: ج 6 ص 82 ح 5860 عن ابن عبّاس؛ روضة الواعظین: ص 403.
11) عدّة الداعی: ص 76، بحار الأنوار: ج 104 ص 98 ح 68.
12) مسند أبی یعلى: ج 2 ص 10 ح 1028 عن أبی سعید.
13) الفردوس: ج 1 ص 204 ح 779 عن ابن عمر.
14) و جاء فی بعض الروایات: «ابنة جمد».
15) مسند ابن حنبل: ج 8 ص 196 ح 21899.
16) در نقلى به جاى «دختر جد»، «دختر جمد» آمده که منظور، جمد بن ولیعه کندى است.
17) الکافی: ج 6 ص 3 ح 11 عن السکونی عن الإمام الصادق علیه السلام، بحارالأنوار: ج 104 ص 98 ح 67.
18) الکافی: ج 6 ص 3 ح 10 عن السکونی عن الإمام الصادق علیه السلام، بحارالأنوار: ج 104 ص 90 ح 1.
19) الکافی: ج 6 ص 2 ح 1 عن السکونی عن الإمام الصادق علیه السلام، بحارالأنوار: ج 43 ص 306 ح 68.
20) الکافی: ج 6 ص 4 ح 1 عن السکونی عن الإمام الصادق علیه السلام، بحارالأنوار: ج 104 ص 95 ح 38.
21) الکافی: ج 5 ص 333 ح 2 عن محمّد بن مسلم عن الإمام الباقر علیه السلام.
22) المصنّف لعبد الرزّاق: ج 6 ص 160 ح 10343 عن محمّد بن سیرین.
23) شبّر و شبیر، دو نامى بود که جبرئیل علیه السلام براى پیامبر خدا آورد و برابرِ عربى آنها، حسن و حسین است (تاریخ دمشق: ج 14 ص 119 ح 4313؛ کشف الغمّة: ج2 ص 151).
24) الکافی: ج 6 ص 2 ح 3 عن محمّد بن مسلم عن الإمام الصادق علیه السلام.
25) تاریخ بغداد: ج 12 ص 377 الرقم 6829 عن ابن عمر.
26) الجعفریّات: ص 99 عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 104 ص 98 ح 64.
27) الفردوس: ج 2 ص 272 ح 3263 عن عائشة.
28) مکارم الأخلاق: ج 1 ص 472 ح 1613، بحارالأنوار: ج 104 ص 91 ح 5.
29) کنز العمّال: ج 16 ص 454 ح 45399 نقلاً عن الدیلمی عن أنس.
30) المستدرک على الصحیحین: ج 4 ص 196 ح 7350 عن أنس؛ جامع الأخبار: ص 285 ح 766 عن أنس.
31) تاریخ بغداد: ج 8 ص 316 عن أنس.
32) ثواب الأعمال: ص 239 ح 1 عن ابن عبّاس، بحارالأنوار: ج 104 ص 69 ح 2.
33) مسند ابن حنبل: ج 6 ص 134 ح 17378 عن عقبة بن عامر.
34) کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 481 ح 4693، بحارالأنوار: ج 104 ص 90 ح 4.
