7 / 1
نِسیانُ الآخِرَةِ
4219.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إنَّ أخوَفَ ما أخافُ عَلى اُمَّتِی الهَوى وطولُ الأَمَلِ ؛ أمَّا الهَوى فَإِنَّهُ یَصُدُّ عَنِ الحَقِّ ، وأمّا طولُ الأَمَلِ فَیُنسِی الآخِرَةَ. (1)
4220.عنه صلى الله علیه و آله : إنَّ شَرَّ ما أتَخَوَّفُ عَلَیکُمُ اتِّباعُ الهَوى وطولُ الأَمَلِ ؛ فَاتِّباعُ الهَوى یَصرِفُ قُلوبَکُم عَنِ الحَقِّ ، وطولُ الأَمَلِ یَصرِفُ هِمَمَکُم إلَى الدُّنیا ، وما بَعدَهُما لِأَحَدٍ مِن خَیرٍ یَرجاهُ فی دُنیا ولا آخِرَةٍ. (2)
7 / 2
قَسوَةُ القَلبِ
4221.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : کونوا مِنَ اللّه ِ عَلى حَذَرٍ ؛ فَمَن کانَ یَأمُلُ أن یَعیشَ غَدا یَأمُلُ أن یَعیشَ أبَدا ، ومَن کانَ یَأمُلُ أن یَعیشَ غَدا یَقسو قَلبُهُ ویَرغَبُ فِی الدُّنیا ویَزهَدُ فیما لَدى رَبِّهِ عز و جل . (3)
7 / 1
از یاد بردن آخرت
4219.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بالاترین نگرانى من براى امّتم ، افتادن به دام هواى نفس و آرزوىِ دراز است ؛ زیرا هواى نفس ، از حقْ باز مى دارد و آرزوى دراز ، آخرت را از یاد مى بَرَد.
4220.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بیشترین نگرانى من براى شما ، پیروى از هوس و داشتن آرزوى دراز است؛ زیرا پیروى از هوس، دل هایتان را از حق، روى گردان مى سازد و آرزوى دراز ، همّت هاى شما را متوجّه دنیا مى کند . با وجود این دو ، هیچ کس خیرى در دنیا و آخرت نخواهد داشت که بِدان امیدوار باشد .
7 / 2
سخت دلى
4221.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از خداوند ، بر حذر باشید؛ زیرا کسى که آرزو دارد فردا زنده بماند ، آرزوى زندگىِ همیشگى را دارد و کسى که آرزوى زندگىِ همیشگى را داشته باشد، دلش سخت مى شود و به دنیا راغب مى گردد و به آنچه نزد پروردگارش است ، بى رغبت مى شود» .
7 / 3
فَسادُ العَمَلِ
4222.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : سِتَّةُ أشیاءَ تُحبِطُ الأَعمالَ : الاِشتِغالُ بِعُیوبِ الخَلقِ ، وقَسوَةُ القَلبِ ، وحُبُّ الدُّنیا ، وقِلَّةُ الحَیاءِ ، وطولُ الأَمَلِ ، وظُلمٌ لا یَنتَهی. (4)
7 / 4
سوءُ العَمَلِ
4223.رسول اللّه صلى الله علیه و آله – فی دُعائِهِ -: اللّهُمَّ إنّی أعوذُ بِکَ مِن دُنیا تَمنَعُ خَیرَ الآخِرَةِ ، ومِن حَیاةٍ تَمنَعُ خَیرَ المَماتِ ، وأعوذُ بِکَ مِن أمَلٍ یَمنَعُ خَیرَ العَمَلِ. (5)
7 / 5
الهَلاک
4224.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إنَّ صَلاحَ أوَّلِ هذِهِ الاُمَّةِ بِالزُّهدِ وَالیَقینِ ، وهَلاکَ آخِرِها بِالشُّحِّ وَالأَمَلِ . (6)
7 / 3
تباهى عمل
4222.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : شش چیز ، اعمال را تباه مى سازد: پرداختن به عیوب مردم، سنگ دلى، دنیادوستى، بى حیایى، آرزوى دراز، و ستم پایان ناپذیر.
7 / 4
بدى عمل
4223.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله – در دعایش -: بار خدایا! پناه مى برم به تو از دنیایى که مانعِ خیر آخرت شود و از زندگى اى که مانع خوب مُردن گردد، و پناه مى برم به تو از آرزویى که مانعِ عمل خیر شود.
7 / 5
هلاکت
4224.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : این امّت ، در آغاز ، با زهد و یقین درست شد و در آخر ، با بخل و آرزو هلاک مى شود.
4225.عنه صلى الله علیه و آله : صَلاحُ الاُمَّةِ الیَقینُ وَالزُّهدُ وفَسادُها بِالأَمَلِ وَالبُخلِ . (7)
4226.عنه صلى الله علیه و آله : إیّاکُم وَالتَّسویفَ وطولَ الأَمَلِ ؛ فَإِنَّهُ کانَ سَبَبا لِهَلاکِ الاُمَمِ . (8)
4225.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : یقین و زهد ، این امّت را به صلاح مى کشانَد و آرزو و بخل ، آن را تباه مى کند.
4226.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از کار امروز را به فردا افکندن و آرزوىِ دراز در سر پروراندن ، بپرهیزید؛ زیرا اینها سبب هلاک امّت ها بوده اند.
1) الخصال : ص 51 ح 62 عن جابر بن عبد اللّه ، بحار الأنوار : ج 70 ص 88 ح 19 ؛ تاریخ دمشق : ج 52 ص 243 ح 11005 عن جابر بن عبد اللّه.
2) أعلام الدین : ص 345 عن أبی هریرة ، بحار الأنوار : ج 77 ص 188 ح 10 ؛ فتح الباری : ج 11 ص 237 ح 6418 نحوه.
3) الفردوس : ج 3 ص 241 ح 4709 عن عبد اللّه بن مسعود ؛ الجعفریّات : ص 240 ، بحار الأنوار : ج 73 ص 167 ح 31.
4) کنز العمّال : ج 16 ص 85 ح 44023 نقلاً عن الفردوس عن عدیّ بن حاتم.
5) تنبیه الخواطر : ج 1 ص 273 ، بحار الأنوار : ج 98 ص 260 ؛ شرح نهج البلاغة : ج 20 ص 281 ح 224 عن الإمام علیّ علیه السلام نحوه.
6) الخصال : ص 79 ح 128 عن فاطمة بنت الحسین عن الإمام الحسین علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 70 ص 173 ح 24 ؛ الزهد لابن حنبل : ص 16 عن عبد اللّه بن عمرو وفیه «بالبخل» بدل «بالشحّ».
7) مستدرک الوسائل : ج 7 ص 27 ح 7554 نقلاً عن أبی القاسم الکوفی فی کتاب الأخلاق.
8) مروج الذهب : ج 2 ص 303.
