3 / 1
خِلقَةُ المَلائِکَةِ
الکتاب
«اَلْحَمْدُ لِلّهِ فاطِرِ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضِ جاعِلِ اَلْمَلائِکَةِ رُسُلاً أُولِی أَجْنِحَةٍ مَثْنى وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ یَزِیدُ فِی اَلْخَلْقِ ما یَشاءُ إِنَّ اَللهَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ» .(1) «فَاسْتَفْتِهِمْ أَ لِرَبِّکَ اَلْبَناتُ وَ لَهُمُ اَلْبَنُونَ – أَمْ خَلَقْنَا اَلْمَلائِکَةَ إِناثاً وَ هُمْ شاهِدُونَ» .(2)
الحدیث
3804 . رسول الله صلى الله علیه و آله: خُلِقَ المَلائکةُ مِن نورٍ، وخُلِقَ الجانُّ مِن مارِجٍ مِن نارٍ، وخُلِقَ آدمُ مِمّا وُصِفَ لَکُم.(3)
3 / 2
کَثرَةُ الملائِکَةِ
3805 . رسول الله صلى الله علیه و آله: ما مِن شیءٍ مِمّا خَلَقَ اللهُ أکثَرَ مِن الملائکةِ.(4)
3 / 1
آفرینش فرشتگان
قرآن
«ستایش، خداى را که پدیدآورنده آسمان‌ها و زمین است [و] فرشتگان را که داراى بال‌هاى دوگانه و سه‌گانه و چهارگانه‌اند پیام‌آورنده قرار داده است. در آفرینش، هر چه بخواهد، مى‌افزاید خدا بر هر چیزى تواناست» .
«پس، از مشرکان، جویا شو: آیا پروردگارت را دختران و آنان را پسران است؟ ! یا فرشتگان را مادینه آفریدیم و آنان شاهد بودند؟ !» .
حدیث
3804 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: فرشتگان از نورى آفریده شدند و جِنّیان از شراره‌اى از آتشى و آدم از همان چیزى که [در قرآن]برایتان وصف شده است
3 / 2
فراوانى فرشتگان
3805 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: از چیزهایى که خدا خلق کرده، چیزى فراوان‌تر از فرشتگان وجود ندارد.
3806 . عنه صلى الله علیه و آله لَمّا قَرَأ «هَلْ أَتى. . .»(5) حتّى خَتَمَها : إنّی أرى ما لا تَرَونَ، وأسمَعُ ما لا تَسمَعونَ، أطَّتِ(6) السَّماءُ وحُقَّ لَها أن تَئطَّ، ما فیها مَوضِعُ قَدَمٍ إلّا مَلَکٌ واضِعٌ جَبهَتَهُ ساجِدا للهِ.(7)
3 / 3
صفةُ الملائکةِ
3807 . رسول الله صلى الله علیه و آله فیما احتَجَّ بهِ علَى المُشرکینَ : والمَلَکُ لا تُشاهِدُهُ حَواسُّکُم؛ لأنّهُ مِن جِنسِ هذا الهَواءِ لا عِیانَ مِنهُ، ولو شاهَدتُموهُ بأنْ یُزدادَ فی قوى أبصارِکُم لَقُلتُم: لَیس هذا مَلَکا، بل هذا بَشَرٌ!(8)
3 / 4
البُیوتُ الّتی لا تَدخُلُها الملائکةُ
3808 . رسول الله صلى الله علیه و آله: إنّ جَبرئیلَ أتانی فقالَ: إنّا مَعشرَ الملائکةِ لا نَدخُلُ بَیتا فیهِ کلبٌ، ولا تِمثالُ جَسَدٍ، ولا إناءٌ یُبالُ فیهِ.(9)
3809 . عنه صلى الله علیه و آله: أتانی جَبرئیلُ علیه السلام فقالَ: یا محمّدُ، کیفَ نَنزِلُ علَیکُم وأنتُم لا تَستاکونَ، ولا تَستَنجونَ بالماءِ، ولا تَغسِلونَ بَراجِمَکُم(10) ؟ !(11)
3810 . الإمام الباقر علیه السلام: قالَ جَبرئیلُ علیه السلام: یا رسولَ اللهِ، إنّا لا نَدخُلُ بَیتا فیهِ صُورَةُ إنسانٍ، ولا بَیتا یُبالُ فیهِ، ولا بَیتا فیهِ کلبٌ.(12)
3806 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله وقتى سوره «هَلْ أَتى. . .» را تا پایان آن قرائت کرد : من چیزى را مى‌بینم که شما نمى‌بینید و چیزى را مى‌شنوم که شما نمى‌شنوید. آسمان [بر اثر سنگینى] به صدا در آمد و باید هم به صدا در آید. در آسمان جاى پایى نیست، مگر این که فرشته‌اى پیشانى خود را نهاده، خداى را سجده‌کنان است
3 / 3
ویژگى فرشتگان
3807 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در احتجاج با مشرکان : فرشته را حواسّ شما در نمى‌یابند؛ زیرا از جنس این هواست که دیده نمى‌شود اگر [به فرض،] دیدگان شما چندان قوى و تیزبین شود که فرشته را ببینید، خواهید گفت: این فرشته نیست؛ بلکه بشر است
3 / 4
خانه‌هایى که فرشتگان، وارد آنها نمى‌شوند
3808 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: جبرئیل علیه السلام نزد من آمد و گفت: ما جماعت فرشتگان، به خانه‌اى که در آن سگى یا پیکره‌اى و یا ظرف ادرارى باشد، وارد نمى‌شویم.
3809 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: جبرئیل علیه السلام نزد من آمد و گفت: اى محمّد! چگونه فرشته نزد شما فرود آید، در حالى که مسواک نمى‌زنید و با آب، طهارت نمى‌گیرید و بند انگشتان خود را نمى‌شویید؟ !
3810 . امام باقر علیه السلام: جبرئیل علیه السلام گفت: اى پیامبر خدا! ما به اتاقى که در آن تصویر انسانى باشد، یا اتاقى که در آن ادرار شود، یا اتاقى که در آن سگ باشد، وارد نمى‌شویم.
1) فاطر:1.
2) الصافات:149 و 150.
3) کنز العمال: ج 6 ص 136 ح 15156 عن عائشة.
4) تفسیر القمّی: ج 2 ص 206 عن الإمام الصادق علیه السلام، بحار الأنوار: ج 100 ص 117 ح 7.
5) الإنسان:1.
6) الأطیط: صوت الأقتاب، وأطیط الإبل أصواتها وحنینها، إی أنّ کثرة ما فیها من‌الملائکة قد أثقلها حتّى أطّت (النهایة: ج 1 ص 54).
7) الترغیب والترهیب: ج 4 ص 264 ح 16 عن أبی ذرّ.
8) الاحتجاج: ج 1 ص 54 ح 22 عن الإمام العسکری عن أبیه علیهماالسلام، بحار الأنوار: ج 59 ص 171 ح 1.
9) الخصال: ص 138 ح 155 عن محمّد بن مروان عن الإمام الصادق علیه السلام، بحار الأنوار: ج 59 ص 177 ح 11.
10) البراجم: هی العقد التی فی ظهور الأصابع یجتمع فیها الوسخ، الواحدة «بُرجُمة» بالضمّ (النهایة: ج 1 ص 113).
11) النوادر للراوندی: ص 192 ح 349 عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام، بحار الأنوار: ج 59 ص 188 ح 38.
12) الکافی: ج 3 ص 393 ح 26.
