2 / 1
کِتمانُ المَرَضِ
11017.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مِن کُنوزِ البِرِّ کِتمانُ المَصائِبِ ، وَالأَمراضِ ، وَالصدَّقَةِ.(1)
11018.عنه صلى الله علیه و آله : قالَ اللّه ُ عز و جل : إذَا اشتَکى عَبدی فَأَظهَرَ المَرَضَ مِن قَبلِ ثَلاثٍ ، فَقَد شَکانی.(2)
11019.ربیع الأبرار عن عمران بن الحصین ـ أنَّهُ قالَ لِرَسولِ اللّه ِ صلى الله علیه و آل: یا رَسولَ اللّه ِ ، إنَّ رِجالاً کانوا یَأتونَنی ، لَم أرَ أحسَنَ وُجوهاً ولا أطیَبَ أرواحاً مِنهُم ، ثُمَّ انقَطَعوا عَنّی ! فَقالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : أصابَکَ جُرحٌ فَکُنتَ تَکتُمُهُ؟ فَقالَ : أجَل. [قالَ :](3) ثُمَّ أظهَرتَهُ؟ قالَ : کانَ ذاکَ. قالَ : أما لَو أقَمتَ عَلى کِتمانِهِ لَزارَتکَ المَلائِکَةُ إلى أن تَموتَ. وکانَ ذلِکَ جُرحاً أصابَهُ فی سَبیلِ اللّه ِ.(4)
2 / 1
پنهان داشتنِ بیمارى
11017.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : یکى از گنج هاى نیکى ، پوشیده داشتنِ مصیبت ها ، بیمارى ها و صدقه است.
11018.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خداوند عز و جل فرموده است : «وقتى بنده ام به دردى گرفتار شود و بیمارى را پیش از سه [روز] آشکار سازد ، از من گلایه کرده است».
11019.ربیع الأبرار : عمران بن حصین به پیامبر صلى الله علیه و آله گفت : اى پیامبر خدا! مردانى نزد من مى آمدند که از آنان ، خوش سیماتر و خوش بوتر ندیده ام ؛ امّا پس از چندى، از من بریدند. پیامبر خدا پرسید : «آیا زخمى به تو رسیده بود و آن را پنهان مى داشتى؟». گفت : آرى. فرمود : «سپس آن را آشکار ساختى؟». گفت : چنین بود. فرمود : «لیکن اگر همچنان پوشیده مى داشتى ، تا زمانى که زنده بودى ، فرشتگان به دیدارت مى آمدند». آن زخم ، جراحتى بود که وى در جهاد در راه خدا برداشته بود.
2 / 2
الصَّبرُ
11020.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : یُکتَبُ أنینُ المَریضِ ، فَإِن کانَ صابِراً کُتِبَ حَسَناتٍ ، وإن کانَ جَزِعاً کُتِبَ هَلوعاً لا أَجرَ لَهُ.(5)
11021.عنه صلى الله علیه و آله : کُلُّ عَبدٍ مُوَکَّلٌ بِهِ مَلَکانِ فی مَرَضِهِ ، فَإِذا مَرِضَ قالا : یا رَبِّ ، إنَّ عَبدَکَ فُلاناً قَد مَرِضَ ـ وهُوَ أعلَمُ بِهِ ـ فَیَقولُ : اُنظُروا ماذا یَقولُ فَإِن صَبَرَ وَاحتَسَبَ ورَجا فیهِ الخَیرَ ، أدَّیا ذلِکَ إلَى اللّه ِ ، فَیَقولُ اللّه ُ : فَإِنّی اُشهِدُکُم أنَّهُ إن رَفَعتُهُ أبدَلتُهُ دَماً خَیراً مِن دَمِهِ ، ولَحماً خَیراً مِن لَحمِهِ ، وغَفَرتُ لَهُ ذَنبَهُ. وإن قَبَضتُهُ أدخَلتُهُ الجَنَّةَ. وإن جَزِ عَ وهَلِعَ قالَ : إن رَفَعتُهُ أبدَلتُهُ لَحماً شَرّاً مِن لَحمِهِ ، ودَماً شَرّاً مِن دَمِهِ ، وعاقَبتُهُ بِذَنبِهِ ، وإن عاقَبتُهُ أدخَلتُهُ النّارَ.(6)
11022.عنه صلى الله علیه و آله : مَن مَرِضَ یَوماً ولَیلَةً فَلَم یَشکُ إلى عُوّادِهِ ، بَعَثَهُ اللّه ُ عز و جل یَومَ القِیامَةِ مَعَ خَلیلِهِ إبراهیمَ خَلیلِ الرَّحمنِ علیه السلام ، حَتّى یَجوزَ الصِّراطَ کَالبَرقِ اللّامِعِ.(7)
2 / 2
شکیبایى
11020.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : ناله بیمار ، نوشته مى شود. پس اگر شکیبا باشد ، [ناله اش] حسنه نوشته مى شود و اگر بى تاب باشد ، ناشکیبا و بى پاداش نوشته مى شود.
11021.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بر هر بنده اى در هنگام بیمارى ، دو فرشته گمارده مى شود. آنان چون شخصْ بیمار شود ، مى گویند : پروردگارا ! فلان بنده تو بیمار شده است. و البتّه او خود ، به این نکته آگاه تر است. خداوند مى فرماید : «بنگرید که چه مى گوید». پس اگر شکیبایى کند و پاداش خویش را از خداوند بخواهد و در این بیمارى ، امید خیر داشته باشد ، آن را به بارگاه خدا مى رسانند. پس خداوند مى فرماید : «من ، شما را گواه مى گیرم که چنانچه بیمارىِ او را برطرف نمودم ، برایش خونى بهتر از خون وى ، و گوشتى بهتر از گوشت وى ، جایگزین مى سازم و او را مى آمرزم ، و چنانچه جان او را ستاندم ، وى را به بهشت در مى آورم». و اگر بى تابى و ناشکیبى کند ، خداوند مى فرماید : «چنانچه بیمارىِ او را برطرف کنم ، براى او گوشتى بدتر از گوشتش ، و خونى بدتر از خونش جایگزین مى کنم و او را به گناهش کیفر مى دهم، و چنانچه او را کیفر دهم ، او را به دوزخ در مى آورم(8) «.
11022.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس یک شبانه روز بیمار شود و نزد عیادت کنندگانش شِکوه نکند ، خداوندْ او را در روز قیامت ، با خلیل خویش ، ابراهیم خلیل الرحمان ، برمى انگیزد تا به سان برقى پُردرخشش ، از صراط بگذرد.
11023.عنه صلى الله علیه و آله : قالَ اللّه ُ عز و جل : مَن مَرِضَ ثَلاثاً فَلم یَشکُ إلى أحَدٍ مِن عُوّادِهِ ، أبدَلتُهُ لَحماً خَیراً مِن لَحمِهِ ودَماً خَیراً مِن دَمِهِ ، فَإِن عافَیتُهُ عافَیتُهُ ولا ذَنبَ لَهُ ، وإن قَبَضتُهُ قَبَضتُهُ إلى رَحمَتی.(9)
2 / 3
الشُّکرُ
11024.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إذا مَرِضَ العَبدُ بَعَثَ اللّه ُ تَعالى إلَیهِ مَلَکَینِ ، فَقالَ : اُنظُرا ماذا یَقولُ لِعُوّادِهِ؟ فَإِن هُوَ إذا جاؤوهُ حَمِدَ اللّه َ وأثنى عَلَیهِ، رَفَعا ذلِکَ إلَى اللّه ِ عز و جل. وهُوَ أعلَمُ. فَیَقولُ : لِعَبدی عَلَیَّ إن تَوَفَّیتُهُ أن اُدخِلَهُ الجَنَّةَ ، وإن أنَا شَفَیتُهُ أن اُبدِلَ لَهُ لَحماً خَیراً مِن لَحمِهِ ، ودَماً خَیراً مِن دَمِهِ ، وأن اُکَفِّرَ عَنهُ سَیِّئاتِهِ.(10)
2 / 4
الصَّدَقَةُ
11025.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : ما عولِجَ مَریضٌ بِأَفضَلَ مِنَ الصَّدَقَةِ.(11)
11026.عنه صلى الله علیه و آله : داووا مَرضاکُم بِالصَّدَقَهِ ؛ فَإِنَّها تَدفَعُ عَنکُمُ الأَمراضَ وَالأَعراضَ.(12)
2 / 5
الدُّعاءُ
11027.الإمام علیّ علیه السلام : مَرِضتُ فَعادَنی رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله ، فَقالَ : قُل: «اللّهُمَّ إنّیأسأَلُکَ تَعجیلَ عافِیَتِکَ، وصَبراًعَلى بَلِیَّتِکَ، وخُروجاً إلى رَحمَتِکَ». فَقُلتُها ، فَقُمتُ کَأَنَّما نَشَطتُ مِن عِقالٍ.(13)
11023.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خداوند عز و جل فرموده است : «هر کس ، سه روز بیمار باشد و در این مدّت ، نزد هیچ یک از عیادت کنندگانش شِکوه نکند ، براى او گوشتى بهتر از گوشت [پیشینِ] وى ، و خونى بهتر از خون [پیشینِ] وى ، جایگزین مى سازم و اگر او را بهبود بخشم ، در حالى بهبودش مى دهم که هیچ گناهى برایش نمانده است و اگر جان او را بستانم ، به سوى رحمت خویش مى ستانم».
2 / 3
سپاس گزارى
11024.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : چون بنده بیمار مى شود ، خداوند ، دو فرشته را به سوى او مى فرستد و مى فرماید : «بنگرید که او به عیادت کنندگان خویش ، چه مى گوید «. اگر هنگامى که آنان نزد او آمدند ، خداوند را سپاس و ستایش گفت ، آن سپاس و ستایشِ وى را نزد خداوند عز و جلمى برند ، هر چند خداوند ، خود ، آگاه تر است. پس خداوند مى فرماید : «بنده ام بر من حق دارد که اگر او را به سوى خویش بردم ، به بهشتش در آورم و اگر او را شفا دادم ، براى او گوشتى بهتر از گوشتش و خونى بهتر از خونش جایگزین سازم و از گناهان او در گذرم».
2 / 4
صدقه دادن
11025.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هیچ بیمارى اى به چیزى برتر از صدقه ، درمان نشده است.
11026.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بیمارانتان را با صدقه درمان کنید ؛ چرا که بیمارى ها و آفت ها را از شما دور مى کند.
2 / 5
دعا کردن
11027.امام على علیه السلام : بیمار شدم و پیامبر صلى الله علیه و آله به عیادتم آمد و فرمود : «بگو : خداوندا! از تو مى خواهم عافیتى را که مى دهى ، پیش اندازى و بر امتحان خویش ، بردبارى ام بخشى و مرا به سوى رحمت خویش ببرى «. من ، این دعا را خواندم و پس از آن [دعا] ، از بستر بیمارى برخاستم ، گویا که از بندى رَسته باشم.
11028.عنه علیه السلام : دَخَلَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله عَلى رَجُلٍ مِنَ الأَنصارِ مَریضٍ یَعودُهُ ، فَقالَ : یا رَسولَ اللّه ِ ، اُدعُ اللّه َ لی. فَقالَ صلى الله علیه و آله : قُل : «أسأَلُ اللّه َ العَظیمَ ، رَبَّ العَرشِ العَظیمِ ، وأسأَلُ اللّه َ الکَبیرَ». فَقالَها ثَلاثَ مَرّاتٍ ، فَقامَ کَأَنَّما نَشَطَ مِن عِقالٍ.(14)
11028.امام على علیه السلام : پیامبر صلى الله علیه و آله ، بر مردى از انصار که بیمار شده بود ، وارد شد تا او را عیادت کند. او گفت : اى پیامبر خدا! براى من به درگاه خداوند ، دعا کن. [پیامبر صلى الله علیه و آله] فرمود : «بگو : از خداوند بزرگ ، پروردگار عرش بزرگ ، مسئلت مى کنم و از خداوند بزرگ ، مى خواهم «. مرد ، این دعا را سه بار خواند و در پىِ آن ، از بستر بیمارى برخاست ، چنان که از بند ، رَسته باشد.
1) الدعوات : ص 167 ح 462 ، بحار الأنوار : ج 81 ص 208 ح 23 ؛ کنز العمّال : ج 3 ص 299 ح 6643 نقلاً عن حلیة الأولیاء عن ابن عمر.
2) المعجم الأوسط : ج 1 ص 269 ح 875 عن أبی هریرة.
3) ما بین المعقوفین أثبتناه من شرح نهج البلاغة : ج 1 ص 94.
4) ربیع الأبرار : ج 1 ص 369.
5) الجعفریّات : ص 211 عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام ؛ کنز العمّال : ج 3 ص 311 ح 6706 نقلاً عن أبی نعیم عن الإمام علیّ علیه السلام نحوه.
6) الزهد لابن المبارک (الملحقات) : ص 30 ح 120 عن عبدالعزیز بن عمر.
7) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 4 ص 16 ح 4968 عن الحسین بن زید عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 81 ص 177 ح 17.
8) البتّه این کیفر ، در صورتى است که بى تابى ، او را به کفرگویى و ارتداد ، وادار سازد.
9) الکافی : ج 3 ص 115 ح 1 عن جابر عن الإمام الباقر علیه السلام.
10) الموطّأ : ج 2 ص 940 ح 5 عن عطاء بن یسار.
11) الفردوس : ج 4 ص 118 ح 6368 عن أنس.
12) کنزالعمّال : ج 10 ص 23 ح 28182 نقلاً عن الفردوس ، عن ابن عمر.
13) مسند زید : ص 181 عن زید بن علیّ عن أبیه عن جدّه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 95 ص 19 ح 19 ؛ صحیح ابن حبّان : ج 3 ص 202 ح 922 عن عائشة وفیه من «اللّهمّ» إلی «رحمتک».
14) مسند زید : ص 181 عن زید بن علیّ عن أبیه عن جدّه علیهم السلام.
