ما ینبغی للجاهل (آنچه شایسته جاهل است)

9 / 1

التَّعَلُّم

174 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: مَن لَم یَصبِر عَلى ذُلِّ التَّعَلُّمِ ساعَةً، بَقِیَ فی ذُلِّ الجَهلِ أبَداً.(1)

175 . عنه صلى الله علیه و آله: لا یَنبَغی لِلعالِمِ أن یَسکُتَ عَلى عِلمِهِ، ولا یَنبَغی لِلجاهِلِ أن یَسکُتَ عَلى جَهلِهِ، قالَ اللّهُ جَلَّ ذِکرُهُ: «فَسْئَلُوا أَهْلَ اَلذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ»(2) (3)

9 / 2

الوُقوفُ عِندَ الشُّبهَةِ

176 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام: یا عَلِیُّ، مِن صِفاتِ المُؤمِنِ أن یَکونَ. . . بَرِیًّا مِنَ المُحَرَّماتِ، واقِفاً عِندَ الشُّبُهاتِ.(4)

9 / 1

آموختن

174 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: کسى که ساعتى بر خوارىِ فرا گرفتن شکیب نورزد، همواره در خوارىِ نادانى باقى مى‌ماند.

175 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: سزاوار نیست عالم با داشتن علم، خاموشى گزیند؛ و سزاوار نیست جاهل بر جهل خود، سکوت کند. خداوند که بزرگ است یادش مى‌فرماید: «پس اگر نمى‌دانید، از اهل ذکر، جویا شوید» .

9 / 2

درنگ کردن در موارد تردید

176 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به على علیه السلام: از ویژگى‌هاى مؤمن، آن است که. . . از حرام‌ها پاک باشد و در موارد تردید، توقّف کند.

9 / 3

الاِستِعاذَةُ مِنَ الجَهلِ

177 . سنن النسائی عن أمّ سلمة: إنَّ النَّبِیَّ صلى الله علیه و آله کانَ إذا خَرَجَ مِن بَیتِهِ قالَ: باسمِ اللّهِ، رَبِّ أعوذُ بِکَ مِن أن أزِلَّ، أو أضِلَّ، أو أظلِمَ أو اُظلَمَ، أو أجهَلَ أو یُجهَلَ عَلَیَّ.(5)

9 / 4

الاِستِغفارُ مِنَ الجَهلِ

178 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله أنَّهُ کانَ یَدعو: اللّهُمَّ اغفِر لی خَطیئَتی وجَهلی، وإسرافی فی أمری، وما أنتَ أعلَمُ بِهِ مِنّی، اللّهُمَّ اغفِر لی هَزلی وجِدّی وخَطایایَ وعَمدی، وکُلُّ ذلِکَ عِندی.(6)

9 / 3

پناه بردن به خدا از جهل

177 . سنن النسائى به نقل از امّ سلمه: پیامبر خدا هر گاه از خانه بیرون مى‌رفت، مى‌گفت: «به نام خدا. پروردگارم! به تو پناه مى‌برم از این که بلغزم یا گم‌راه گردم، ستم کنم یا بر من ستم شود، نادانى کنم یا بر من نادانى شود» .

9 / 4

آمرزش‌طلبى از جهل

178 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در دعایش: خدایا! خطا و نادانى و اسرافکارى و آنچه را تو بهتر از خودم مى‌دانى، بر من بیامرز. خدایا! شوخى و جدّى و خطا و عمدم را بر من ببخشاى که همه اینها نزد من هست.

1) عوالی اللآلی: ج 1 ص 285 ح 135، بحار الأنوار: ج 1 ص 177 ح 50.

2) النحل:43 و الأنبیاء:7.

3) المعجم الأوسط: ج 5 ص 298 ح 5365 عن جابر بن عبداللّه.

4) التمحیص: ص 74 ح 171، بحار الأنوار: ج 67 ص 310 ح 45.

5) سنن النسائی: ج 8 ص 268.

6) صحیح البخاری: ج 5 ص 2350 ح 6036 عن أبی موسى الأشعری.