ابو عبد الله عمرو بن عاص بن وائل بن هاشم بن سعید، از بنى کعب بن لؤى و مادرش نابغه دختر حرمله بود. او همان کسى است که قریش او را نزد نجاشى فرستادند تا مسلمانان مهاجر [به حبشه]را تحویل آنان دهد و نجاشى، این کار را نکرد. وى در سال
خیبر و بنا به قولى هم در صفر سال هشتم هجرى، یک سال و چند ماه قبل از فتح مکّه، مسلمان شد. او از کارگزاران پیامبر خدا در عمّان بود و تا زمانى که پیامبر صلى الله علیه و آله درگذشت، همچنان در این مقام بر جاى ماند. وى از سوى ابو بکر به حکومت شام تعیین شد و از طرف عمر بن خطّاب به حکومت فلسطین منصوب شد. عثمان نیز چهار سال او را بر فلسطین گماشت و سپس، برکنارش کرد. عثمان که کشته شد، عمرو به معاویه پیوست و از او پشتیبانى نمود. وى در جنگ صِفّین با معاویه شرکت کرد و جایگاهش در آن مشهور است. او یکى از دو حَکَم بود. بعدا معاویه او را به مصر فرستاد و در سال 43 ق، مُرد. زید بن ارقم، از پیامبر خدا روایت کرده است که فرمود: «هرگاه دیدید معاویه و عمرو بن عاص با هم گِرد آمده‌اند، آن دو را از یکدیگر جدا کنید؛ زیرا این دو نفر، هرگز براى خیر گِرد هم نمى‌آیند» .
ر. ک: رجال الطوسى: ص 43 ش 315، اُسد الغابة: ج 4 ص 144 147.
