1 / 1
حِکمَةُ الحَجِّ
الکتاب
«جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ قِیَمًا لِّلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْىَ وَالْقَلَئِدَ ذَ لِکَ لِتَعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا فِى السَّمَوَ تِ وَمَا فِى الْأَرْضِ وَأَنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَىْ ءٍ عَلِیمٌ» .(1)
» لِّیَشْهَدُواْ مَنَفِعَ لَهُمْ وَ یَذْکُرُواْ اسْمَ اللَّهِ فِى أَیَّامٍ مَّعْلُومَتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِیمَةِ الْأَنْعَمِ فَکُلُواْ مِنْهَا وَأَطْعِمُواْ الْبَآئِسَ الْفَقِیرَ » .(2)
الحدیث
8831.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إِنَّما جُعِلَ الطَّوافُ بِالبَیتِ ، وبَینَ الصَّفا والمَروَةِ ، ورَمیُ الجِمارِ لِاءِقامَةِ ذِکرِ اللّه ِ .(3)
1 / 1
فلسفه حج
قرآن
«خداوند [زیارت]کعبه بیت الحرام را وسیله به پا داشتن [مصالح]مردم قرار داده، و ماه حرام و قربانى هاى بى نشان و قربانى هاى نشاندار را [نیز به همین منظور ، مقرّر فرموده است]. این [جمله]براى آن است تا بدانید که خدا ، آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمین است، مى داند ؛ و خداست که بر هر چیزى داناست» .
«تا شاهد منافع خویش باشند و در روزهاى معلومى، نام خدا را بر دام هاى زبان بسته اى که روزىِ آنان کرده است، ببرند. پس، از آنها بخورید و به درمانده مستمند بخورانید» .
حدیث
8831.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : فرمانِ طواف پیرامون خانه خدا و بین صفا و مروه و رَمْى جَمَرات داده شد، فقط براى برپایى یاد خدا .
1 / 2
فَضلُ الحَجِّ
الکتاب
» وَ أَذِّن فِى النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجَالًا وَ عَلَى کُلِّ ضَامِرٍ یَأْتِینَ مِن کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ » .(4)
الحدیث
8832.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : الحَجُّ جِهادُ الضَّعیفِ .(5)
8833.الکافی عن عبد اللّه ِ بن یَحیَى الکاهِلِیّ : سَمِعتُ أبا عَبدِاللّه ِ علیه السلام یَقولُ ویَذکُرُ الحَجَّ ، فَقالَ : قالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : هُوَ أحَدُ الجِهادَینِ ، هُوَ جِهادُ الضُّعَفاءِ ونَحنُ الضُّعَفاءُ .(6)
8834.الإمام الحسین علیه السلام : جاءَ رَجُلٌ إلَى النَّبِیِّ صلى الله علیه و آله فَقالَ : إنّی جَبانٌ وإنّی ضَعیفٌ ، قالَ : هَلُمَّ إلى جِهادٍ لا شَوکَةَ فیهِ ، الحَجِّ .(7)
8835.رَسول اللّه ِ صلى الله علیه و آله – لَمّا سَأَلَتهُ نِساؤُهُ عَنِ الجِهادِ -: نِعمَ الجِهادُ الحَجُّ .(8)
8836.صحیح البخاری عن عائِشَة – أنَّها قالَت -: یا رَسولَ اللّه ِ ، نَرَى الجِهادَ أفضَلَ العَمَلِ ، أفَلا نُجاهِدُ ؟ قالَ : لا ، لکِنَّ أفضَلَ الجِهادِ حَجٌّ مَبرورٌ .(9)
8837.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : الحَجُّ مِنَ الجِهادِ ، ونَفَقَتُهُ تُضاعَفُ سَبعَمِئَةِ ضِعفٍ .(10)
1 / 2
فضیلت حج
قرآن
«و در میان مردم، براى [اداى]حج ، بانگ برآور تا [زائران]پیاده و [سوار]بر هر شتر لاغرى – که از هر راه دورى مى آیند – به سوى تو روى آورند» .
حدیث
8832.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج ، جهاد هرناتوان است .
8833.الکافى – به نقل از عبد اللّه بن یحیى کاهلى -: از امام صادق علیه السلام شنیدم که سخن مى گفت و از حج یاد مى کرد، پس فرمود: «پیامبر خدا فرموده است: آن (حج) ، یکى از دو جهاد است؛ جهاد ضعیفان است و ما ضعیفانیم «.
8834.امام حسین علیه السلام : مردى نزد پیامبر خدا آمد و گفت : من ، ترسو و ضعیفم . پیامبر صلى الله علیه و آله به او فرمود : «بشتاب به سوى جهادِ بدون خار ؛ یعنى حج!» .
8835.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله – هنگامى که همسران وى از وى درباره جهاد پرسیدند -: حج ، خوب جهادى است!
8836.صحیح البخارى – به نقل از عایشه -: گفت [م] اى پیامبر خدا! ما بهترین عمل را جهاد مى دانیم . آیا به جهاد نرویم؟ پیامبر خدا فرمود : «خیر ؛ ولى بهترین جهاد ، حجّى نیکوست» .
8837.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج ، از قبیل جهاد است و هر چه خرج آن کنید ، هفتصد برابر مى شود .
8838.صحیح البخاری عن أبی هُرَیرَة : سُئِلَ النَّبِیُّ صلى الله علیه و آله : أیُّ الأَعمالِ أفضَلُ ؟ قالَ : إیمانٌ بِاللّه ِ ورَسولِهِ . قیلَ : ثُمَّ ماذا ؟ قالَ : جِهادٌ فی سَبیلِ اللّه ِ . قیلَ : ثُمَّ ماذا ؟ قالَ : حَجٌّ مَبرورٌ .(11)
8839.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : لَحَجَّةٌ مَقبولَةٌ خَیرٌ من عِشرینَ صَلاةً نافِلَةً ، ومَن طافَ بِهذَا البَیتِ طَوافًا أحصى فیهِ اُسبوعَهُ ، وأحسَنَ رَکعَتَیهِ غَفَرَ اللّه ُ لَهُ .(12)
8840.الإمام الصادق علیه السلام : لَمّا أفاضَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله تَلَقّاهُ أعرابِیٌّ فِی الأَبطَحِ فَقالَ : یا رَسولَ اللّه ِ ، إنّی خَرَجتُ اُریدُ الحَجَّ فَعاقَنی عائِقٌ ، وأنَا رَجُلٌ مَیِّلٌ کَثیرُ المالِ ، فَمُرنی أصنَع فی مالی ما أبلُغُ ما بَلَغَ الحاجُّ . فَالتَفَتَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله إلى أبی قُبَیسٍ فَقالَ : لَو أنَّ أبا قُبَیسٍ لَکَ زِنَتَهُ ذَهَبَةٌ حَمراءُ أنفَقتَهُ فی سَبیلِ اللّه ِ ما بَلَغتَ ما بَلَغَ الحاجُّ .(13)
8841.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : النَّفَقَةُ فِی الحَجِّ کَالنَّفَقَةِ فی سَبیلِ اللّه ِ عز و جل بِسَبعِمِئَةِ ضِعفٍ .(14)
1 / 3
ثَوابُ الحَجِّ
8842.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : لَیسَ لِلحَجَّةِ المَبرورَةِ ثَوابٌ إلَا الجَنَّةَ .(15)
8843.عنه صلى الله علیه و آله : العُمرَةُ إلَى العُمرَةِ کَفّارَةُ ما بَینَهُما ، والحَجَّةُ المُتَقَبَّلَةُ ثَوابُهَا الجَنَّةُ .(16)
8844.عنه صلى الله علیه و آله : ما سَبَّحَ الحاجُّ مِن تَسبیحَةٍ ولا هَلَّلَ مِن تَهلیلَةٍ ولا کَبَّرَ مِن تَکبیرَةٍ إِلّا بُشِّرَ بِها تَبشیرَةً .(17)
8838.صحیح البخارى – به نقل از ابوهُرَیره -: از پیامبر خدا پرسیدند : کدام یک از کارها با فضیلت تر است؟ ایشان فرمود: «ایمان به خدا و پیامبرش». پرسیدند: پس از آن چه؟ فرمود: «جهاد در راه خدا» . گفتند : پس از آن چه؟ فرمود : «حجِّ پذیرفته شده» .
8839.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : یک حجّ پذیرفته، بهتر از بیست نماز مستحبّ است. هر کس این خانه را طواف کند و هفت بار آن را بشمارد و دو رکعت [نماز] آن را نیکو به جا آورد، خداوندْ او را مى آمرزد.
8840.امام صادق علیه السلام : چون پیامبر صلى الله علیه و آله از مِنا کوچ کرد ، بادیه نشینى در اَبطح(18) به ایشان برخورد و گفت : اى پیامبر خدا! من به قصد حج خارج شدم ؛ ولى مانعى مرا از حج ، باز داشت. من مردى ثروتمند و پولدارم . پس دستور بده با مالم کارى کنم که به پاداش حاجیان ، دست یابم. پیامبر خدا ، رو به کوه ابو قُبَیس کرد و فرمود : «اگر به اندازه کوه ابو قبیس ، طلاى سرخ داشتى و آن را در راه خدا انفاق مى کردى ، هرگز به پاداشى نمى رسیدى که حج گزار مى رسد» .
8841.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : انفاق در حج ، هفتصد برابرِ انفاق در راه خدا ، پاداش دارد .
1 / 3
پاداش حج
8842.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : پاداش حجّ نیکو ، جز بهشت نیست .
8843.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر عمره تا عمره دیگر ، کفّاره [گناهان] میان آن دو است و پاداش حجّ مقبول ، بهشت است .
8844.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج گزار ، هیچ تسبیح و تهلیل و تکبیرى نمى گوید، مگر آن که به سبب آن، بشارتى به او داده مى شود.
8845.عنه صلى الله علیه و آله – عِندَما نَظَرَ إلى قِطارِ جِمالِ الحَجیجِ -: لا تَرفَعُ خُفًّا إلّا کُتِبَت لَهُم حَسَنَةٌ ، ولا تَضَعُ إلّا مُحِیَت عَنهُم سَیِّئَةٌ ، وإذا قَضَوا مَناسِکَهُم قیلَ لَهُم : بَنَیتُم بِناءً فَلا تَهدِموهُ ، کُفیتُم ما مَضى فَأَحسِنوا فیما تَستَقبِلونَ .(19)
8846.عنه صلى الله علیه و آله : الحاجُّ ثَلاثَةٌ : فَأَفضَلُهُم نَصیبًا رَجُلٌ غُفِرَ لَهُ ذَنبُهُ ما تَقَدَّمَ مِنهُ وما تَأَخَّرَ ، ووَقاهُ اللّه ُ عَذابَ القَبرِ، وأمَّا الَّذی یَلیهِ فَرَجُلٌ غُفِرَ لَهُ ذَنبُهُ ما تَقَدَّمَ مِنهُ، ویَستَأنِفُ العَمَلَ فیما بَقِیَ مِن عُمُرِهِ، وأمَّا الَّذی یَلیهِ فَرَجُلٌ حُفِظَ فی أهلِهِ ومالِهِ .(20)
8847.عنه صلى الله علیه و آله : أیُّ رَجُلٍ خَرَجَ مِن مَنزِلِهِ حاجًّا أو مُعتَمِرًا ، فَکُلَّما رَفَعَ قَدَمًا ووَضَعَ قَدَمًا تَناثَرَتِ الذُّنوبُ مِن بَدَنِهِ کَما یَتَناثَرُ الوَرَقُ مِنَ الشَّجَرِ ، فَإِذا وَرَدَ المَدینَةَ وصافَحَنی بِالسَّلامِ صافَحَتهُ المَلائِکَةُ بِالسَّلامِ ، فَإِذا وَرَدَ ذَا الحُلَیفَةِ، واغتَسَلَ طَهَّرَهُ اللّه ُ مِنَ الذُّنوبِ ، وإذا لَبِسَ ثَوبَینِ جَدیدَینِ جَدَّدَ اللّه ُ لَهُ الحَسَناتِ ، وإذا قالَ : لَبَّیکَ اللَّهُمَّ لَبَّیکَ أجابَهُ الرَّبُّ عز و جل : لَبَّیکَ وسَعدَیکَ ، أسمَعُ کَلامَکَ ، وأنظُرُ إلَیکَ . فَإِذا دَخَلَ مَکَّةَ وطافَ وسَعى بَینَ الصَّفا والمَروَةِ وَصَلَ اللّه ُ لَهُ الخَیراتِ . فإِذا وَقَفوا فی عَرَفاتٍ ، وضَجَّتِ الأَصواتُ بِالحاجاتِ ، باهَى اللّه ُ بِهِم مَلائِکةَ سَبعِ سَماواتٍ ، ویَقولُ : مَلائِکَتی وسُکّانَ سَماواتی ، أما تَرَونَ إلى عِبادی ، أتَونی مِن کُلِّ فَجٍّ عَمیقٍ شُعثًا غُبرًا ، قد أنفَقُوا الأَموالَ ، وأتعَبُوا الأَبدانَ ؟ ! فَوَعِزَّتی وجَلالی لَأَهَبَنَّ مُسیئَهُم بِمُحسِنِهِم ، ولَاُخرِ جَنَّهُم مِنَ الذُّنوبِ کَیَومِ وَلَدَتهُم اُمَّهاتُهُم ، فَإِذا رَمَوُا الجِمارَ ، وحَلَقُوا الرُّؤوسَ ، وزارُوا البَیتَ ، نادى مُنادٍ مِن بُطنانِ العَرشِ : اِرجِعوا مَغفورًا لَکُم ، واستَأنِفُوا العَمَلَ .(21)
8845.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله – هنگامى که به کاروان شترهاى حاجیان مى نگریست -: هیچ گامى بر نمى دارند، مگر آن که برایشان حَسَنه نوشته مى شود و هیچ گامى نمى گذارند، مگر آن که گناهى از آنان ، محو مى شود و هر گاه اعمال حجّ خود را به پایان برند ، به آنان گفته مى شود : «بنایى ساختید . پس ویرانش نکنید . گناهان گذشته شما بخشوده شد . پس براى آینده خویش ، کار نیک انجام دهید».(22)
8846.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حاجیان ، سه گونه اند : بیشترین بهره، از آنِ کسى است که گناهان گذشته و آینده اش بخشوده شود و خداوند، او را از عذاب قبر ، نگاه دارد . پس از او، کسى است که گناهان گذشته اش آمرزیده شود و باید براى باقى مانده عمرش، عمل از سر بگیرد . امّا پس از او ، کسى است که تنها خانواده و مالش حفظ شود .
8847.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس براى حج و عمره از خانه اش بیرون آید، با هر گامى که بر مى دارد و مى گذارد، گناهان از بدنش مى ریزند، آن گونه که برگ از درخت فرو مى ریزد. و چون وارد مدینه شود و با سلام، با من مصافحه کند، فرشتگان ، با سلام با او مصافحه مى کنند . و چون به «ذو الحُلَیفه» وارد شود و غسل کند، خداوند ، او را از گناهانْ پاک مى کند. و چون دو جامه نو بپوشد، خداوند ، حَسَنات را براى او تازه مى کند. و چون بگوید: «لبّیک اللّهم لبّیک!»، خداى متعال هم با «لبّیک و سعدیک!» در پاسخ مى گوید: «کلامت را مى شنوم و به تو مى نگرم». و چون وارد مکّه شود و طواف و سعى میان صفا و مروه کند، خداوند ، خیرات را براى او پیوسته مى دارد. و چون در عرفات وقوف کنند و صداى ناله ها به نیازخواهى ها برآید، خداوند به آنان بر فرشتگانِ هفت آسمان ، مباهات مى کند و مى گوید: «اى فرشتگانم و ساکنان آسمان هایم! آیا به بندگانم نمى نگرید که از هر درّه عمیق [و راه دورى]، ژولیده و غبارآلود ، نزد من آمده اند، پول ها خرج کرده اند و بدن ها به رنج افکنده اند!؟ به عزّت و شکوهم سوگند،بدکارشان را به خاطر نیکوکارشان خواهم بخشید و از گناهان، مانند روزى که مادرانشان آنان را زادند، بیرونشان خواهم آورد». و چون رَمْى جَمَره کنند و سرها را بتراشند و کعبه را زیارت کنند، منادى اى از دلِ عرش ندا مى دهد: «باز گردید که بخشوده شده اید و کار، از سر بگیرید».
8848.عنه صلى الله علیه و آله – لِرَجُلٍ مِنَ الأَنصارِ -: اِعلَم أنَّکَ إذا تَوَجَّهتَ إلى سَبیلِ الحَجِّ ثُمَّ رَکِبتَ راحِلَتَکَ وقُلتَ : بِسمِ اللّه ِ ، ومَضَت بِکَ راحِلَتُکَ لَم تَضَع راحِلَتُکَ خُفًّا ولَم تَرفَع خُفًّا إلّا کَتَبَ اللّه ُ عز و جل لَکَ حَسَنَةً ومَحا عَنکَ سَیِّئَةً . فَإِذا أحرَمتَ ولَبَّیتَ کَتَبَ اللّه ُ تَعالى لَکَ فی کُلِّ تَلبِیَةٍ عَشرَ حَسَناتٍ ومَحا عَنکَ عَشرَ سَیِّئاتٍ . فَإِذا طُفتَ بِالبَیتِ اُسبوعًا کانَ لَکَ بِذلِکَ عِندَ اللّه ِ عَهدٌ وذِکرٌ یَستَحی مِنکَ رَبُّکَ أن یُعَذِّبَکَ بَعدَهُ ، فَإِذا صَلَّیتَ عِندَ المَقامِ رَکعَتَینِ کَتَبَ اللّه ُ لَکَ بِهِما ألفَی رَکعَةٍ مَقبولَةٍ . فَإِذا سَعَیتَ بَینَ الصَّفا والمَروَةِ سَبعَةَ أشواطٍ کانَ لَکَ بِذلِکَ عِندَ اللّه ِ عز و جل مِثلُ أجرِ مَن حَجَّ ماشِیًا مِن بِلادِهِ ، ومِثلُ أجرِ مَن أعتَقَ سَبعینَ رَقَبَةً مُؤمِنَةً . وإذا وَقَفتَ بِعَرَفاتٍ إلى غُروبِ الشَّمسِ فَلَو کانَ عَلَیکَ مِنَ الذُّنوبِ مِثلُ رَملٍ عالِجٍ وزَبَدِ البَحرِ لَغَفَرَهَا اللّه ُ لَکَ . فَإِذا رَمَیتَ الجِمارَ کَتَبَ اللّه ُ لَکَ بِکُلِّ حَصاةٍ عَشرَ حَسَناتٍ فیما تَستَقبِلُ مِن عُمُرِکَ ، فَإِذا حَلَقتَ رَأسَکَ کانَ لَکَ بِعَدَدِ کُلِّ شَعرَةٍ حَسَنَةٌ ، تُکتَبُ لَکَ فیما تَستَقبِلُ مِن عُمُرِکَ . فَإِذا ذَبَحتَ هَدیَکَ أو نَحَرتَ بُدنَتَکَ کانَ لَکَ بِکُلِّ قَطرَةٍ مِن دَمِها حَسَنَةٌ ، تُکتَبُ لَکَ فیما تَستَقبِلُ مِن عُمُرِکَ . فَإِذا طُفتَ بِالبَیتِ اُسبوعًا لِلزِّیارَةِ وصَلَّیتَ عِندَ المَقامِ رَکعَتَینِ ضَرَبَ مَلَکٌ کَریمٌ عَلى کِتفَیکَ فَقالَ : أمّا ما مَضى فَقَد غُفِرَ لَکَ ، فَاستَأنِفِ العَمَلَ فیما بَینَکَ وبَینَ عِشرینَ ومِائَةِ یَومٍ .(23)
8848.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله – به مردى از انصار -: بدان! و قتى که تو ، روى به راه حج نهادى و بر مَرکب خویش سوار شدى و «بسم اللّه » گفتى و مَرکبت تو را به حرکت آورد ، با هر گامى که مَرکب تو بر مى دارد و هر قدمى که مى گذارد ، خداوند براى تو حَسَنه اى مى نویسد و گناهى مى زُداید . پس چون احرام بسته ، «لبّیک» گفتى ، با هر لبّیک ، خداوند براى تو ده حَسَنه مى نویسد و ده گناه ، محو مى کند . وقتى خانه خدا را هفت بار طواف کردى ، نزد خداوند ، پیمان و یادى خواهى داشت که از آن پس ، خدا شرم مى کند تو را عذاب کند . وقتى کنار مقام ابراهیم ، نماز خواندى ، خداوند به پاداش آن ، ثواب دو هزار رکعت نمازِ مقبول برایت مى نویسد . و چون میان صفا و مروه ، هفت بار سعى کردى ، پاداش تو نزد خدا ، مثل پاداش کسى است که از دیار خود، پیاده به حج آمده باشد و همچون پاداش کسى است که هفتاد برده مؤمن ، آزاد کرده باشد . و چون تا غروب آفتاب در عرفات ، وقوف کردى ، اگر گناهانت به اندازه ریگ هاى صحرا و کف هاى دریا باشد، خداوندْ مى بخشاید. وقتى سنگْ ریزه بر جَمَرات زدى ، خداوند ، به پاداش هر سنگ ، در باقى مانده عمرت ، ده حَسَنه [برایت] مى نویسد . و چون سر را تراشیدى ، خداوندْ در مقابل هر مو ، حَسَنه اى در باقى مانده عمرت [براى تو] مى نویسد . چون قربانى ات را سر بُریدى یا شترت را نَحْر کردى ، براى هر قطره خون آن ، در بازمانده عمرت حَسَنه اى دارى . و چون هفت بار گرد خانه خدا طواف کردى و دو رکعت نماز نزد مقام ابراهیم خواندى ، فرشته اى بزرگوار ، بر دوش تو مى زند و مى گوید : «گناهان گذشته ات که آمرزیده شد ؛ پس، از هم اکنون تا صد و بیست روز آینده ، اعمالت را از سر بگیر» .
1 / 4
فَضلُ إدمانِهِ
8849.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَن أرادَ الدُّنیا والآخِرَةَ فَلیَؤُمَّ هذَا البَیتَ ، ومَن رَجَعَ مِن مَکَّةَ وهُوَ یَنوِی الحَجَّ مِن قابِلٍ زیدَ فی عُمُرِهِ .(24)
8850.عنه صلى الله علیه و آله : لا یُحالِفُ الفَقرُ والحُمّى مُدمِنَ الحَجِّ والعُمرَةِ .(25)
8851.عنه صلى الله علیه و آله : کَثرَةُ الحَجِّ والعُمرَةِ تَمنَعُ العَیلَةَ .(26)
8852.عنه صلى الله علیه و آله : إنَّ اللّه َ تَعالى یَقولُ : مَن أنسَأتُ لَهُ فی أجَلِهِ ، ووَسَّعتُ عَلَیهِ فی رِزقِهِ ، وصَحَّحتُ لَهُ جِسمَهُ، ولَم یَزُرنی فی کُلِّ خَمسَةِ أعوامٍ فَهُوَ مَحرومٌ .(27)
8853.عنه صلى الله علیه و آله : مَن رَجَعَ مِن مَکَّةَ وهُوَ لا یَنوِی العَودَ إلَیها فَقَد قَرُبَ أجَلُهُ ، ودَنا عَذابُهُ .(28)
1 / 4
نتایج پیوسته حج گزاردن
8849.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس دنیا و آخرت مى خواهد ، آهنگ زیارت این خانه کند . هر کس از مکّه بازگردد ، در حالى که تصمیم دارد سال آینده هم به حج برود ، عمرش افزون خواهد شد .
8850.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس پیوسته به حج وعمره برود، فقر و تب ، گریبانگیر او نمى شود.
8851.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بسیار به حج و عمره رفتن ، از تنگ دستى جلوگیرى مى کند .
8852.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خداوند متعال مى فرماید : «کسى که اَجَلش را به تأخیر انداختم و رزقش را وسعت دادم و تن درستى به او بخشیدم ، ولى هرپنج سال یک بار ، به زیارت من نیامد ، او محروم است» .
8853.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : کسى که از مکّه بازگردد ، در حالى که تصمیم به حجِّ دوباره ندارد ، یقینا اَجَل و عذابش نزدیک شده است .
1 / 5
فَضلُ مَن ماتَ فی طَریقِهِ
8854.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَن ماتَ مُحرِمًا حُشِرَ مُلَبِّیًا .(29)
8855.صحیح مسلم عن ابن عَبّاس : إنَّ رَجُلًا أوقَصَتهُ راحِلَتُهُ وهُوَ مُحرِمٌ ، فَماتَ ، فَقالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : اِغسِلوهُ بِماءٍ وسِدرٍ ، وکَفِّنوهُ فی ثَوبَیهِ ، ولا تُخَمِّروا رَأسَهُ ولا وَجهَهُ ، فَإِنَّهُ یُبعَثُ یَومَ القِیامَةِ مُلَبِّیًا(30) .
8856.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَن ماتَ فی هذَا الوَجهِ مِن حاجٍّ أو مُعتَمِرٍ لَم یُعرَض ولَم یُحاسَب ، وقیلَ لَهُ : اُدخُلِ الجَنَّةَ .(31)
1 / 6
فَضلُ الحاجِّ
8857.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : وَفدُ اللّه ِ ثَلاثَةٌ : الغازی والحاجُّ والمُعتَمِرُ .(32)
8858.عنه صلى الله علیه و آله : الحاجُّ فی ضَمانِ اللّه ِ عز و جل مُقبِلًا ومُدبِرًا ، فَإِن أصابَهُ فی سَفَرِهِ تَعَبٌ أو نَصَبٌ غُفِرَ لَهُ بِذلِکَ سَیِّئاتُهُ ، وکانَ لَهُ بِکُلِّ قَدَمٍ یَرفَعُهُ ألفُ دَرَجَةٍ فِی الجَنَّةِ ، وبِکُلِّ قَطرَةٍ تُصیبُهُ مِن مَطَرٍ أجرُ شَهیدٍ .(33)
8859.عنه صلى الله علیه و آله : ثَلاثُ دَعَواتٍ مُستَجابَةٌ : دُعاءُ الحاجِّ فی تَخَلُّفِ أهلِهِ ، ودُعاءُ المَریضِ فَلا تُؤذوهُ ولا تُضجِروهُ ، ودُعاءُ المَظلومِ .(34)
1 / 5
پاداش کسى که در مسیر حج بمیرد
8854.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس در حال اِحرام بمیرد ، لبّیک گو برانگیخته مى شود .
8855.صحیح مسلم – به نقل از ابن عبّاس -: مرد مُحرمى را مَرکبش به زمین زد و در اثر شکستن گردنش ، مُرد . پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود : «او را با آب و سِدر ، غسل دهید و در همان لباس احرامش کفن کنید ، و سر و صورتش را نپوشانید . همانا او در روز قیامت ، لبّیک گویان برانگیخته مى شود» .
8856.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : کسى که در این مسیر (راه کعبه) بمیرد ، به حج آمده باشد یا به عمره ، او را براى حساب به محشر نمى آورند و به او گفته مى شود : «[بى حسابرسى]وارد بهشت شو» .
1 / 6
برترىِ حج گزار
8857.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : باریافتگان [درگاه] خدا ، سه گروه اند : رزمنده ، حج گزار ، و به جا آورنده عمره .
8858.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج گزار ، چه در رفتن و چه در بازگشتن ، در ضمانت خداست . پس اگر در سفرش به او رنج و خستگى اى برسد ، به خاطر آن ، گناهانش آمرزیده مى شود و در برابر هر گامى که بر مى دارد ، هزار درجه در بهشت بالا مى رود، و مقابل هر قطره بارانى که به او ببارد، پاداش یک شهید دارد .
8859.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : سه دعا مستجاب است: دعاى حج گزار در مورد مراقبت از خانواده اش، دعاى بیمار – پس او را نیازارید و دل تنگ نکنید – ، و دعاى مظلوم.
8860.عنه صلى الله علیه و آله : الحُجّاجُ والعُمّارُ وَفدُ اللّه ِ ، دَعاهُم فَأَجابوهُ ، وسَأَلوهُ فَأَعطاهُم .(35)
1 / 7
بَرَکاتُ الحَجِّ
8861.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : حُجّوا ، فَإِنَّ الحَجَّ یَغسِلُ الذُّنوبَ کَما یَغسِلُ الماءُ الدَّرَنَ .(36)
8862.عنه صلى الله علیه و آله : تابِعوا بَینَ الحَجِّ والعُمرَةِ ، فَإِنَّهُما یَنفِیانِ الفَقرَ والذُّنوبَ کَما یَنفِی الکیرُ خَبَثَ الحَدیدِ .(37)
8863.عنه صلى الله علیه و آله : مَن حَجَّ للّه ِ، فَلَم یَرفَث ولَم یَفسُق ، رَجَعَ کَیَومَ وَلَدَتهُ اُمُّهُ .(38)
8864.عنه صلى الله علیه و آله : مَن خَرَجَ حاجًّا یُریدُ وَجهَ اللّه ِ فَقَد غَفَرَ اللّه ُ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ وما تَأَخَّرَ ، وشُفِّعَ فیمَن دَعا لَهُ .(39)
8865.عنه صلى الله علیه و آله : معاشِرَ النّاسِ ، ما وَقَفَ بِالمَوقِفِ مُؤمِنٌ إلّا غَفَرَ اللّه ُ لَهُ ما سَلَفَ مِن ذَنبِهِ إلى وَقتِهِ ذلِکَ ، فَإِذَا انقَضَت حَجَّتُهُ استُؤنِفَ عَمَلُهُ .(40)
8860.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حاجیان و عمره گزاران ، میهمانان خدایند . خداوند ، دعوتشان کرده است و آنان ، پاسخ گفته اند . آنان نیز از خدا درخواست کرده اند و خداوند ، عطایشان کرده است .
1 / 7
آثار حج
8861.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : به حجِّ خانه خدا بروید؛ زیرا حج، گناهان را مى شوید، همچنان که آب ، چرک را .
8862.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : پیوسته حج و عمره بگزارید ؛ زیرا این دو ، فقر و گناهان را از بین مى برند ، همان گونه که کوره آهنگرى، زنگارِ آهن را مى زُداید .
8863.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : کسى که براى خدا حج بگزارد و [در حالت احرام] آمیزش و گناه نکند ، [گناهان گذشته اش بخشوده مى شود و] مانند روزى که مادرش او را زاده بوده، از حج باز مى گردد .
8864.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : کسى که به قصد حج بیرون رود و جز خدا نیّتى نداشته باشد ، به یقین ، خداوندْ گناهان گذشته و آینده اش را مى بخشاید و شفاعتِ او را درباره کسى که دعایش کند، مى پذیرد .
8865.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : اى مردم! در موقف (مِنا و عرفات) ، هیچ مؤمنى وقوف نمى کند ، مگر آن که خداوند ، گناه گذشته اش را تا آن لحظه مى بخشاید و چون حجّ او پایان یابد ، عملش از سر گرفته مى شود .
8866.عنه صلى الله علیه و آله : اللّهُمَّ اغفِر لِلحاجِّ ، ولِمَنِ استَغفَرَ لَهُ الحاجُّ .(41)
8867.عنه صلى الله علیه و آله : حُجّوا لَن تَفتَقِروا .(42)
8868.عنه صلى الله علیه و آله : الحَجُّ والعُمرَةُ یَنفِیانِ الفَقرَ ، کَما یَنفِی الکیرُ خَبَثَ الحَدیدِ .(43)
8869.عنه صلى الله علیه و آله : حُجّوا تَستَغنوا .(44)
8870.عنه صلى الله علیه و آله : مَعاشِرَ النّاسِ ، حُجّوا البَیتَ ؛ فَما وَرَدَهُ أهلُ بَیتٍ إلَا استَغنَوا ، ولا تَخَلَّفوا عَنهُ إلَا افتَقَروا .(45)
8871.عنه صلى الله علیه و آله : مَن أرادَ الدُّنیا والآخِرَةَ فَلیَؤُمَّ هذَا البَیتَ ، فَما أتاهُ عَبدٌ یَسأَلُ اللّه َ دُنیا إلّا أعطاهُ اللّه ُ مِنها ، ولا یَسأَلُهُ آخِرَةً إلَا ادَّخَرَ لَهُ مِنها .(46)
8866.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خدایا! حج گزار و کسى را که حج گزار براى او آمرزش بطلبد ، بیامرز .
8867.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج کنید ، تا هرگز نیازمند نشوید .
8868.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج و عمره ، فقر را مى زُدایند ، همان گونه که کوره آهنگرى ، زنگار آهن را مى زداید .
8869.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج کنید ، تا بى نیاز گردید .
8870.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : اى مردم! حجِّ خانه خدا کنید . پس هیچ خانواده اى وارد خانه خدا نمى شوند ، مگر آن که بى نیاز گردند. و [هیچ خانواده اى] از حج گزاردن تخلّف نمى کنند ، مگر آن که تنگ دست مى شوند .
8871.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس دنیا و آخرت را مى خواهد ، پس آهنگِ این خانه کند ، که بنده اى بِدان روى نیاورده و از خدا دنیا را نخواسته، مگر آن که از آن، بدو داده است، و آخرت را نخواسته، جز آن که برایش اندوخته است.
1) المائدة : 97.
2) الحج : 28.
3) سنن أبی داوود : ج 2 ص 179 ح 188 عن عائشة وراجع عوالی اللآلی : ج 1 ص 323 ح 60.
4) الحجّ : 27.
5) الکافی : ج 4 ص 259 ح 28 عن جندب عن الإمام الصادق علیه السلام ؛ مسند ابن حنبل : ج 10 ص 179 ح 26582 و ص 194 ح 26647 عن أمّ سلمة.
6) الکافی : ج 4 ص 253 ح 7.
7) المعجم الکبیر : ج 3 ص 135 ح 2910 عن رفاعة.
8) صحیح البخاری : ج 3 ص 1054 ح 2721 عن عائشة.
9) صحیح البخاری : ج 2 ص 553 ح 1448.
10) الفردوس : ج 2 ص 148 ح 2757 عن أنس بن مالک.
11) صحیح البخاری : ج 2 ص 553 ح 1447.
12) الکافی : ج 2 ص 19 ح 5 عن زرارة عن الإمام الباقر علیه السلام.
13) ثواب الأعمال : ص 72 ح 8 عن معاویة بن عمّار.
14) مسند ابن حنبل : ج 9 ص 21 ح 23061 عن بریدة ؛ عوالی اللآلی : ج 4 ص 29 ح 95 نحوه.
15) سنن الترمذی : ج 3 ص 175 ح 810 عن عبد اللّه بن مسعود ؛ عوالی اللآلی : ج 1 ص 427 ح 114.
16) دعائم الإسلام : ج 1 ص 294 عن الإمام علیّ علیه السلام.
17) الترغیب والترهیب : ج 2 ص 163 ح 3 عن أبی هریرة.
18) وادى میان مِنا و مکّه.
19) دعائم الإسلام : ج 1 ص 294.
20) الکافی : ج 4 ص 262 ح 39 عن جابر عن الإمام الباقر علیه السلام.
21) تنبیه الغافلین : ص 489 ح 760 عن عبد اللّه بن عبّاس.
22) در نقل دیگر آمده است: » . . . پس براى آینده ، خشیت داشته باشید».
23) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 202 ح 2138.
24) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 219 ح 2222 و ح 2223.
25) الکافی : ج 4 ص 254 ح 8 عن الفضیل بن یسار عن الإمام الباقر علیه السلام.
26) الجامع الصغیر : ج 2 ص 270 ح 6225 نقلاً عن أمالی المحاملیّ عن اُمّ سلمة.
27) الجعفریّات : ص 65 بطریقه عنه صلى الله علیه و آله ، صحیح ابن حبّان : ج 6 ص 6 ح 3695 عن أبی سعید الخدریّ.
28) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 220 ح 2224.
29) تاریخ بغداد : ج 3 ص 338 عن ابن عبّاس ؛ کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 1 ص 138 ح 376 عن الإمام الصادق علیه السلام و ج 2 ص 229 ح 2268 نحوه.
30) صحیح مسلم : ج 2 ص 866 ح 98 ؛ عوالی اللآلی : ج 4 ص 6 ح 4 نحوه.
31) تاریخ بغداد : ج 2 ص 170 عن عائشة ؛ عوالی اللآلی : ج 1 ص 96 ح 7 نحوه.
32) سنن النسائی : ج 5 ص 113 عن أبی هریرة.
33) الفردوس : ج 2 ص 149 ح 2761 عن أبی اُمامة.
34) الدعوات للراوندی : ص30 ح 58.
35) الجامع الصغیر : ج 1 ص 585 ح 3789 عن البزّار عن جابر.
36) المعجم الأوسط : ج 5 ص 177 ح 4997 عن عبداللّه بن جراد ، عوالی اللآلی : ج 2 ص 161 ح 444.
37) الکافی : ج 4 ص 255 ح 12 عن أبی محمّد الفرّاء عن الإمام الصادق علیه السلام ؛ سنن الترمذی : ج 3 ص 175 ح 810 عن عبد اللّه بن مسعود.
38) صحیح البخاری : ج 2 ص 553 ح 1449 وص 645 ح 1723 وص 646 ح 1724 عن أبی هریرة ؛ عوالی اللآلی : ج 1 ص 426 ح 113 وج 2 ص 92 ح 245.
39) حلیة الأولیاء : ج 7 ص 235 عن عبد اللّه.
40) روضة الواعظین : ص 110.
41) المستدرک على الصحیحین : ج 1 ص 609 ح 1612 عن أبی هریرة.
42) الجعفریّات : ص 65 بطریقه عنه صلى الله علیه و آله.
43) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 222 ح 2238.
44) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 265 ح 2387 عن السکونیّ ؛ الجامع الصغیر : ج 1 ص 570 ح 3686.
45) الاحتجاج : ج 1 ص 156 ح 32 عن علقمة عن الإمام الباقر علیه السلام.
46) مسند زید : ص 220 وص 221 عن زید بن علیّ عن آبائه علیهم السلام.
