15 / 1
أهمیة مَعرِفَةِ حُقوقِهِم
3292 . رسول الله صلى الله علیه و آله: وَالَّذی نَفسی بِیَدِهِ لا یَنفَعُ عَبدًا عَمَلُهُ إلّا بِمَعرِفَةِ حَقِّنا.(1)
3293 . عنه صلى الله علیه و آله: سِراجُ المُؤمِنِ مَعرِفَةُ حَقِّنا، وأشَدُّ العَمى مَن عَمِیَ عَن فَضلِنا.(2)
15 / 2
الحَثُّ عَلى رِعایَةِ حُقوقِهِم
3294 . رسول الله صلى الله علیه و آله: اُذَکِّرُکُمُ اللهَ فی أهلِ بَیتی، اُذَکِّرُکُمُ اللهَ فی أهلِ بَیتی، اُذَکِّرُکُمُ اللهَ فی أهلِ بَیتی.(3)
3295 . عنه صلى الله علیه و آله: أنشُدُکُمُ اللهَ فی أهلِ بَیتی.(4)
15 / 1
اهمّیت شناخت حقوق اهل بیت
3292 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: سوگند به آن که جانم در دست اوست، کردار هیچ بنده‌اى به او سود نمى‌رساند، مگر در پرتو شناخت حقّ ما.
3293 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: چراغ مؤمن، شناخت حقّ ماست و بدترین کورى، [کورى] کسى است که برترى ما را نبیند.
15 / 2
تشویق به پاسداشت حقوق اهل بیت
3294 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: درباره خاندانم، خدا را به یاد شما مى‌آورم؛ درباره خاندانم خدا را به یاد شما مى‌آورم؛ درباره خاندانم خدا را به یاد شما مى‌آورم!
3295 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شما را به خدا درباره اهل بیتم [که حقّ و حرمتشان را پاس بدارید].
3296 . عنه صلى الله علیه و آله: اُوصیکُم بِعِترَتی خَیرًا.(5)
3297 . عنه صلى الله علیه و آله: أنَا أوَّلُ وافِدٍ عَلَى العَزیزِ الجَبّارِ یَومَ القِیامَةِ وکِتابُهُ وأهلُ بَیتی ثُمَّ اُمَّتی، ثُمَّ أسأَلُهُم: ما فَعَلتُم بِکِتابِ اللهِ وبِأَهلِ بَیتی(6) ؟
3298 . عنه صلى الله علیه و آله: أیُّهَا النّاسُ، اللهَ اللهَ فی أهلِ بَیتی، فَإِنَّهُم أرکانُ الدّینِ ومَصابیحُ الظُّلَمِ ومَعدِنُ العِلمِ.(7)
3299 . عنه صلى الله علیه و آله: اللهُمَّ أهلُ بَیتی وأنَا مُستَودِعُهُم کُلَّ مُؤمِنٍ.(8)
3300 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن حَفِظَنی فی أهلِ بَیتی فَقَدِ اتَّخَذَ عِندَ اللهِ عَهدًا.(9)
3301 . عنه صلى الله علیه و آله: اِحفَظونی فی عِترَتی.(10)
3302 . عنه صلى الله علیه و آله: اُخلُفونی فی أهلِ بَیتی.(11)
3303 . عنه صلى الله علیه و آله: مُؤمِنو اُمَّتی یَحفَظونَ وَدیعَتی فی أهلِ بَیتی إلى یَومِ القِیامَةِ.(12)
3304 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن أحَبَّ أن یُبارَکَ لَهُ فی أجَلِهِ، وأن یُمَتِّعَهُ اللهُ بِما خَوَّلَهُ فَلیَخلُفنی فی أهلی خِلافَةً حَسَنَةً.(13)
3296 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شما را درباره عترتم، به نیکى سفارش مى‌کنم.
3297 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: من و کتاب خدا و اهل بیتم، نخستین کسانى هستیم که در روز قیامت بر خداى عزیز جبّار، وارد مى‌شویم و سپس امّتم وارد مى‌شوند. آن گاه از ایشان مى‌پرسم که: با کتاب خدا و اهل بیتم چه کردید؟
3298 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: اى مردم! خدا را، خدا را درباره اهل بیتم؛ چرا که آنان پایه‌هاى دین و چراغ‌هاى تاریکى‌ها و معدن دانش‌اند.
3299 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بار خدایا! اهل بیتم. من، آنان را نزد هر مؤمنى به امانت مى‌سپارم.
3300 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس وجود مرا در میان اهل بیتم حفظ کند، در درگاه خداوند، به اَمانى دست یافته است.
3301 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مرا در میان اهل بیتم حفظ کنید.
3302 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: در میان اهل بیتم جانشین من باشید.
3303 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مؤمنان امّت من، اهل بیت مرا که امانت من [در میان ایشان]اند، تا روز قیامت، پاس مى‌دارند.
3304 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که دوست دارد به عمرش برکت داده شود و خداوند، او را از آنچه عطایش فرموده است، بهره‌مند سازد، نسبت به خانواده‌ام جانشین خوبى براى من باشد.
3305 . عنه صلى الله علیه و آله: ما تَقَدَّمَ عَلَى اللهِ اُمَّةٌ یَومَ القِیامَةِ أکرَمُ عَلَیهِ مِن اُمَّتی، ولا أهلُ بَیتٍ أکرَمُ عَلَیهِ مِن أهلِ بَیتی، ألا فَاتَّقُوا اللهَ فیهِم.(14)
3306 . عنه صلى الله علیه و آله: إنَّ للهِ‌ِ تَعالى حُرُماتٍ ثَلاثاً مَن حَفِظَهُنَّ حَفِظَ اللهُ لَهُ أمرَ دینِهِ ودُنیاهُ، ومَن لَم یَحفَظهُنَّ لَم یَحفَظِ اللهُ لَهُ شَیئًا: حُرمَةَ الإِسلامِ، وحُرمَتی، وحُرمَةَ عِترَتی.(15)
3307 . رسول الله صلى الله علیه و آله فیما قالَهُ لِأَصحابِهِ بِمِنى : یا أیُّهَا النّاسُ، إنّی تارِکٌ فیکُم حُرُماتِ اللهِ: کِتابَ اللهِ، وعِترَتی، وَالکَعبَةَ البَیتَ الحَرامَ.(16)
3308 . رسول الله صلى الله علیه و آله: إنَّکُم سَتُبتَلَونَ فی أهلِ بَیتی مِن بَعدی.(17)
3309 . الأمالی للصدوق عن ابن عَبّاسٍ: صَعِدَ رَسولُ اللهِ صلى الله علیه و آله المِنبَرَ، فَخَطَبَ وَاجتَمَعَ النّاسُ إلَیهِ فَقالَ صلى الله علیه و آله: یا مَعشَرَ المُؤمِنینَ، إنَّ اللهَ عز و جل أوحى إلَیَّ أنّی مَقبوضٌ إلى أن قالَ: أیُّهَا النّاسُ، اِسمَعوا قَولی وَاعرِفوا حَقَّ نَصیحَتی ولا تَخلُفونی فی أهلِ بَیتی إلّا بِالَّذی اُمِرتُم بِهِ مِن حِفظِهِم، فَإِنَّهُم حامَّتی وقَرابَتی وإخوَتی وأولادی، وإنَّکُم مَجموعونَ ومُساءَلونَ عَنِ الثِّقلَینِ، فَانظُروا کَیفَ تَخلُفونی فیهِما، إنَّهُم أهلُ بَیتی.(18)
3310 . بحار الأنوار عن ابن عَبّاسٍ: لَمّا رَجَعنا مِن حَجَّةِ الوَداعِ جَلَسنا مَعَ رَسولِ اللهِ صلى الله علیه و آله فی مَسجِدِهِ فَقالَ. وذکر الحدیث إلى أن قال: أیُّهَا النّاسُ، اللهَ اللهَ فی عِترَتی وأهلِ بَیتی، فَإِنَّ فاطِمَةَ بَضعَةٌ مِنّی، ووَلَدَیها عَضُدایَ، وأنَا وبَعلُها کَالضَّوءِ، اللهُمَّ ارحَم مَن رَحِمَهُم، ولا تَغفِر لِمَن ظَلَمَهُم.(19)
3305 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: روز قیامت، هیچ امّتى به پیشگاه خدا وارد نمى‌شود که نزد او گرامى‌تر از امّت من باشد و نه هیچ خانواده‌اى که نزد او گرامى‌تر از خانواده من باشند هان! پس درباره ایشان از خدا بترسید.
3306 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: خداى متعال را سه حرمت است که هر کس آنها را نگه دارد، خداوند، کار دین و دنیاى او را حفظ مى‌کند و هر که آنها را نگه ندارد، خداوند، هیچ چیز او را حفظ نمى‌کند: حرمت اسلام، حرمت من، و حرمت عترتم.
3307 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در میان آنچه در مِنا، به یاران خود فرمود : اى مردم! من حُرمت‌هاى خدا را در میان شما بر جاى مى‌گذارم: کتاب خدا و عترتم و کعبه، بیت الله الحرام
3308 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: شما پس از من درباره اهل بیتم آزموده خواهید شد.
3309 . الأمالى، صدوق به نقل از ابن عبّاس : پیامبر خدا بر منبر رفت و خطبه خواند و مردم، گِرد او جمع شدند. پس فرمود: «اى گروه مؤمنان! خداوند عز و جل به من وحى فرمود که جانم ستانده خواهد شد [» تا آن جا که فرمود: «] اى مردم! سخنم را بشنوید و حقّ خیرخواهى و اندرز مرا بشناسید و پس از من، همچنان که فرمان داده شده‌اید، اهل بیت مرا حفظ کنید؛ زیرا آنان، بستگان و نزدیکان و برادران و فرزندان من هستند و شما [در روز قیامت] گِرد آمده، نسبت به رفتارتان با ثقلین، مورد سؤال قرار خواهید گرفت. پس مواظب باشید که پس از من با این دو، چه مى‌کنید. آنان، اهل بیت من‌اند» .
3310 . بحار الأنوار به نقل از ابن عبّاس : چون از حجّة الوداع برگشتیم، با پیامبر خدا در مسجد ایشان نشستیم فرمود: «. . . اى مردم! خدا را، خدا را درباره عترت و اهل بیتم؛ چرا که فاطمه، پاره تن من است و دو پسر او، دو بازوى من‌اند، و من و شوهرش همچون نوریم. بار خدایا! رحم کن بر کسى که به آنان رحم مى‌کند و نیامرز کسى را که بر ایشان ستم مى‌کند» .
15 / 3
عَناوینُ حُقوقِهِم
أ المَوَدَّةُ
الکتاب
«ذلِکَ اَلَّذِی یُبَشِّرُ اَللهُ عِبادَهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّالِحاتِ قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ اَلْمَوَدَّةَ فِی اَلْقُرْبى وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً إِنَّ اَللهَ غَفُورٌ شَکُورٌ» .(20)
«قُلْ ما سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکُمْ إِنْ أَجْرِیَ إِلاّ عَلَى اَللهِ وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ» .(21)
«قُلْ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاّ مَنْ شاءَ أَنْ یَتَّخِذَ إِلى رَبِّهِ سَبِیلاً» .(22)
الحدیث
3311 . دعائم الإسلام عن الإمام الصادق علیه السلام: إنَّ الأَنصارَ جاؤوا إلى رَسولِ اللهِ صلى الله علیه و آله فَقالوا: یا رَسولَ اللهِ، إنّا کُنّا ضُلّالاً فَهَدانَا اللهُ بِکَ، وعَیلَةً فَأَغنانَا اللهُ بِکَ، فَاسأَلنا مِن أموالِنا ما شِئتَ فَهُوَ لَکَ، فَأَنزَلَ اللهُ عز و جل: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ اَلْمَوَدَّةَ فِی اَلْقُرْبى» . ثُمَّ رَفَعَ أبو عَبدِ اللهِ یَدَهُ إلَى السَّماءِ وبَکى حَتَّى اخضَلَّت لِحیَتُهُ وقالَ: الحَمدُ للهِ‌ِ الَّذی فَضَّلَنا.(23)
3312 . صحیح البخاری عن ابن عَبّاسٍ فی قَولِ اللهِ عز و جل: «إِلاَّ اَلْمَوَدَّةَ فِی اَلْقُرْبى» : قَالَ سَعیدُ بنُ جُبَیرٍ: قُربى آلِ مُحَمَّدٍ صلى الله علیه و آله.(24)
15 / 3
عناوین حقوق اهل بیت
الف دوستى
قرآن
«این، همان [پاداشى] است که خداوند، بندگان خود را که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‌اند، [بدان] مژده داده است. بگو: به ازاى آن (رسالت) ، از شما مزدى نمى‌خواهم، مگر دوستى در حقّ خویشاوندان و هر کس نیکى به جاى آورد [و طاعتى اندوزد]، براى او در ثواب آن خواهیم افزود. قطعاً خداوند، آمرزنده و قدرشناس است» .
«بگو: هر مزدى که از شما خواستم، از آنِ خودتان مزد من، جز بر خدا نیست، و او بر هر چیزى گواه است» .
«بگو: بر این [رسالت]، اجرى از شما طلب نمى‌کنم، جز این که هر کس بخواهد، راهى به سوى پروردگارش [در پیش] گیرد» .
حدیث
3311 . دعائم الإسلام: امام صادق علیه السلام فرمود: «انصار نزد پیامبر صلى الله علیه و آله آمدند و گفتند: اى پیامبر خدا! ما مردمى گم‌راه بودیم و خداوند به واسطه تو، ما را راهنمایى کرد، و تنگ‌دست بودیم و خدا به برکت وجود تو، توانگرمان ساخت. بنا بر این، از دارایى‌هاى ما هر چه مى‌خواهى، از ما بخواه تا به تو بدهیم.
پس خداوند عز و جل این آیه را فرو فرستاد: «بگو: من به ازاى آن (رسالت) ، از شما مزدى نمى‌خواهم، جز دوستى درباره خویشاوندان»» .
در این هنگام، امام صادق علیه السلام دستش را به طرف آسمان بالا برد و چندان گریست که محاسنش تر شد و فرمود: «ستایش، خداى را که به ما برترى بخشید» .
3312 . صحیح البخارى به نقل از ابن عبّاس، درباره آیه شریف: «جز دوستى درباره خویشاوندان» : سعید بن جبیر گفت: [مقصود از] خویشاوندان، خاندان محمّد صلى الله علیه و آله هستند.
3313 . فضائل الصحابة لابن حنبل عن ابن عَبّاسٍ: لَمّا نَزَلَت: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ اَلْمَوَدَّةَ فِی اَلْقُرْبى»قالوا: یا رَسولَ اللهِ، مَن قَرابَتُکَ هؤُلاءِ الَّذینَ وَجَبَت عَلَینا مَوَدَّتُهُم؟ قالَ: عَلِیٌّ وفاطِمَةُ وَابناها علیهم السلام.(25)
3314 . الدرّ المنثور عن ابن عَبّاسٍ: قالَ رَسولُ اللهِ صلى الله علیه و آله: «لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ اَلْمَوَدَّةَ فِی اَلْقُرْبى» أن تَحفَظونی فی أهلِ بَیتی وتَوَدّوهُم بی.(26)
3315 . حلیة الأولیاء عن جابِر: جاءَ أعرابیٌّ إلَى النَّبِیِّ صلى الله علیه و آله فَقالَ: یا مُحَمَّدُ، اِعرِض عَلَیَّ الإِسلامَ، فَقالَ: تَشهَدُ أن لا إلهَ إلَا اللهُ وَحدَهُ لا شَریکَ لَهُ وأنَّ مُحَمَّدًا عَبدُهُ ورَسولُهُ قالَ: تَسأَلُنی عَلَیهِ أجرًا؟ قالَ: لا، إلَا المَوَدَّةَ فِی القُربى قالَ: قُربایَ أو قُرباکَ؟ قالَ: قُربایَ، قالَ: هاتِ اُبایِعکَ، فَعَلى مَن لا یُحِبُّکَ ولا یُحِبُّ قُرباکَ لَعنَةُ اللهِ، قالَ صلى الله علیه و آله: آمینَ.(27)
3316 . رسول الله صلى الله علیه و آله لابنِ عبّاسٍ وقَد أرسَلَهُ إلى حاجَةٍ : فَإِن أرَدتَ حاجَتَکَ فَأَحِبَّ عَلِیًّا وذُرِّیَّتَهُ، فَإِنَّ حُبَّهُم فرَضٌ مِنَ اللهِ عز و جل لِلعِبادِ.(28)
ب التَّمَسُّکُ
3317 . رسول الله صلى الله علیه و آله: مَن أحَبَّ أن یَتَمَسَّکَ بِالعُروَةِ الوُثقى فَلیَتَمَسَّک بِحُبِّ عَلِیٍّ وأهلِ بَیتی.(29)
3318 . رسول الله صلى الله علیه و آله: أنَا وأهلُ بَیتی شَجَرَةٌ فِی الجَنَّةِ وأغصانُها فِی الدُّنیا، فَمَن تَمَسَّکَ بِنَا اتَّخَذَ إلى رَبِّهِ سَبیلاً.(30)
3313 . فضائل الصحابة، ابن حنبل به نقل از ابن عبّاس : چون آیه: «بگو: من براى این (رسالت) از شما مزدى نمى‌خواهم، جز دوستى درباره خویشاوندان» نازل شد، گفتند: اى پیامبر خدا! این خویشاوندان تو که دوستى آنان بر ما واجب گشته است، چه کسانى هستند؟
فرمود: «على و فاطمه و دو پسر او» .
3314 . الدرّ المنثور به نقل از ابن عبّاس : پیامبر خدا فرمود: » «من به ازاى این (رسالت) از شما مزدى نمى‌خواهم، جز دوستى درباره خویشاوندان» به این است که حافظ من در میان اهل بیتم باشید و آنها را به خاطر من، دوست بدارید» .
3315 . حلیة الأولیاء به نقل از جابر : بادیه‌نشینى نزد پیامبر صلى الله علیه و آله آمد و گفت: اى محمّد! اسلام را به من بشناسان.
پیامبر خدا فرمود: «گواهى مى‌دهى که معبودى جز خداى یگانه و بى‌انباز نیست و محمّد، بنده و فرستاده اوست» .
بادیه‌نشین گفت: براى این کار، مزدى هم از من مى‌خواهى؟
فرمود: «نه، بجز دوستى با خویشاوندان» .
گفت: خویشاوندان خودم، یا خویشاوندان تو؟
فرمود: «خویشاوندان من» .
بادیه‌نشین گفت: بیا تا با تو بیعت کنم. لعنت خدا بر کسى که تو و خویشاوندانت را دوست نداشته باشد!
پیامبر صلى الله علیه و آله گفت: «آمین» .
3316 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به ابن عبّاس، در حالى که او را پىِ حاجتى مى‌فرستاد : اگر مى‌خواهى به حاجتت دست یابى، على و نسل او را دوست بدار؛ چرا که خداوند عز و جل دوست داشتن آنان را بر بندگان، واجب فرموده است.
ب تمسّک
3317 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس دوست دارد که به محکم‌ترین دستاویز چنگ زند، به دوستى على و اهل بیت من، چنگ زند
3318 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: من و اهل بیتم، درختى هستیم که در بهشت است و شاخه‌هاى آن در دنیاست. پس هر که به ما چنگ زند، راهى به سوى پروردگارش در پیش گرفته است.
3319 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن تَمَسَّکَ بِعِترَتی مِن بَعدی کانَ مِنَ الفائِزینَ.(31)
3320 . عنه صلى الله علیه و آله: الأَئِمَّةُ علیهم السلام بَعدِی اثنا عَشَرَ، تِسعَةٌ مِن صُلبِ الحُسَینِ، ومِنّا مَهدِیُّ هذِهِ الاُمَّةِ مَن تَمَسَّکَ مِن بَعدی بِهِم فَقَدِ استَمسَکَ بِحَبلِ اللهِ، ومَن تَخَلّى مِنهُم فَقَد تَخَلّى مِنَ اللهِ.(32)
3321 . عنه صلى الله علیه و آله: تَمَسَّکوا بِطاعَةِ أئِمَّتِکُم ولا تُخالِفوهُم، فَإِنَّ طاعَتَهُم طاعَةُ اللهِ، وإنَّ مَعصِیَتَهُم مَعصِیَةُ اللهِ.(33)
3322 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن أحَبَّ أن یَرکَبَ سَفینَةَ النَّجاةِ ویَستَمسِکَ بِالعُروَةِ الوُثقى ویَعتَصِمَ بِحَبلِ اللهِ المَتینِ فَلیُوالِ عَلِیًّا بَعدی، وَلیُعادِ عَدُوَّهُ، وَلیَأتَمَّ بِالأَئِمَّةِ الهُداةِ مِن وُلدِهِ، فَإِنَّهُم خُلَفائی وأوصِیائی وحُجَجُ اللهِ عَلَى الخَلقِ بَعدی وسادَةُ اُمَّتی وقادَةُ الأَتقِیاءِ إلَى الجَنَّةِ، حِزبُهُم حِزبی وحِزبی حِزبُ اللهِ، وحِزبُ أعدائِهِم حِزبُ الشَّیطانِ.(34)
3323 . الأمالی للطوسی عن جابِر بن عَبدِ اللهِ الأَنصارِیُّ: صَلّى بِنا رَسولُ اللهِ صلى الله علیه و آله یَومًا صَلاةَ الفَجرِ، ثُمَّ انفَتَلَ وأقبَلَ عَلَینا یُحَدِّثُنا، فَقالَ: أیُّهَا النّاسُ، مَن فَقَدَ الشَّمسَ فَلیَتَمَسَّک بِالقَمَرِ، ومَن فَقَدَ القَمَرَ فَلیَتَمَسَّک بِالفَرقَدَینِ.
قالَ: فَقُمتُ أنَا وأبو أیّوبَ الأَنصارِیُّ ومَعَنا أنَسُ بنُ مالِکٍ فَقُلنا: یا رَسولَ اللهِ، مَنِ الشَّمسُ؟ قالَ: أنَا، فَإِذا هُوَ صلى الله علیه و آله ضَرَبَ لَنا مَثَلاً فَقالَ: إنَّ اللهَ تَعالى خَلَقَنا وجَعَلَنا بِمَنزِلَةِ نُجومِ السَّماءِ کُلَّما غابَ نَجمٌ طَلَعَ نَجمٌ، فَأَنَا الشَّمسُ، فَإِذا ذَهَبَ بی فَتَمَسَّکوا بِالقَمَرِ قُلنا: فَمَنِ القَمَرُ؟ ، قالَ: أخی ووَصِیّی ووَزیری وقاضی دَینی وأبو وُلدی وخَلیفَتی فی أهلی عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ، قُلنا: فَمَنِ الفَرقَدانِ؟ قالَ: الحَسَنُ وَالحُسَینُ ثُمَّ مَکَثَ مَلِیًّا وقالَ: فاطِمَةُ هِیَ الزُّهرَةُ، وعِترَتی أهلُ بَیتی هُم مَعَ القُرآنِ وَالقُرآنُ مَعَهُم، لا یَفتَرِقانِ حَتّى یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ.(35)
3319 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که پس از من به عترتم تمسّک جوید، از رستگاران است.
3320 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: امامان پس از من، دوازده نفرند که نُه نفر آنان از پشتِ حسین هستند و مهدى این امّت از ماست. هر که پس از من به ایشان تمسّک جوید، هر آینه به ریسمان خدا چنگ زده است و هر که آنان را ترک گوید، خدا را ترک گفته است
3321 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: به [رشته] فرمان‌بردارى از امامانتان چنگ زنید و از فرمانشان سرپیچى نکنید؛ چرا که اطاعت از آنان، اطاعت از خداست و نافرمانى کردن از آنان، نافرمانى از خداست
3322 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که دوست دارد بر کشتى نجات بنشیند و به دستاویزى محکم چنگ آویزد و ریسمان استوار خدا را بگیرد، باید پس از من، على را دوست بدارد و با دشمن او دشمنى کند و امامانِ هدایتگر از نسل او را به پیشوایى بپذیرد؛ چرا که آنان پس از من، جانشینان و اوصیاى من و حجّت خدا بر خلق‌اند و سَروران امّت هستند و پرهیزگاران را به سوى بهشت مى‌برند. حزب آنان، حزب من است و حزب من، حزب خداست و حزب دشمنان آنان، حزب شیطان است
3323 . الأمالى، طوسى به نقل از جابر بن عبد الله انصارى : روزى پیامبر خدا نماز صبح را به جماعت با ما خواند و سپس به طرف ما برگشت و برایمان سخن گفت و فرمود: «اى مردم! هر که خورشید را از دست داد، به دامن ماه چنگ زَنَد و هر که ماه را از دست داد، به فَرقَدان (دو ستاره درخشان که به آنها «دو برادران» نیز مى‌گویند) تمسّک جوید.
من و ابو ایّوب انصارى و اَ نَس بن مالک برخاستیم و گفتیم: اى پیامبر خدا! چه کسى خورشید است؟
فرمود: «من» .
در این هنگام، پیامبر خدا، براى ما مَثَلى زد و فرمود: «خداى متعال، ما را آفرید و چونان ستارگان آسمان قرارمان داد که هر گاه ستاره‌اى غروب کند، ستاره‌اى دیگر، طلوع مى‌کند پس من خورشید هستم و هر گاه بُرده شدم، به ماه چنگ زنید» .
گفتیم: چه کسى ماه است؟
فرمود: «برادر و وصى و وزیرم و ادا کننده دَینم و پدر فرزندانم و جانشین من در میان خانواده‌ام، على بن ابى طالب» .
گفتیم: فرقَدان کیستند؟
فرمود: «حسن و حسین» .
سپس لَختى درنگ کرد و آن گاه فرمود: «فاطمه هم [ستاره] زهره است و عترت من، اهل بیتم، با قرآن‌اند و قرآن با آنان است از هم جدا نمى‌شوند تا این که در کنار حوض [کوثر] بر من در آیند» .
3324 . کفایة الأثر عن أبی ذَرٍّ: سَمِعتُهُ [أیِ النَّبِیَّ صلى الله علیه و آله] یَقولُ لِعَلِیٍّ علیه السلام: . . . یا عَلِیُّ، مَن أحَبَّکُم وتَمَسَّکَ بِکُم فَقَد تَمَسَّکَ بِالعُروَةِ الوُثقى.(36)
3325 . الإمام علیّ علیه السلام: قالَ لی رَسولُ اللهِ صلى الله علیه و آله: یا عَلِیُّ، . . أنتُم حُجَّةُ اللهِ عَلى خَلقِهِ وَالعُروَةُ الوُثقى، مَن تَمَسَّکَ بِهَا اهتَدى، ومَن تَرَکَها ضَلَّ.(37)
ج الوَلایَةُ
3326 . رسول الله صلى الله علیه و آله: مَن أرادَ أن یَتَمَسَّکَ بِعُروَةِ اللهِ الوُثقَى الَّتی قالَ اللهُ تَعالى فی کِتابِهِ، فَلیُوالِ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ وَالحَسَنَ وَالحُسَینَ علیهم السلام، فَإِنَّ اللهَ یُحِبُّهُما(38) مِن فَوقِ عَرشِهِ.(39)
3327 . المستدرک على الصحیحین عن زَید بن أرقَمَ: لَمّا رَجَعَ رَسولُ اللهِ صلى الله علیه و آله مِن حَجَّةِ الوَداعِ ونَزَلَ غَدیرَ خُمٍّ أمَرَ بِدَوحاتٍ فَقُمِمنَ. ثُمَّ قالَ: إنَّ اللهَ مَولایَ وأنَا وَلِیُّ کُلِّ مُؤمِنٍ ثُمَّ أخَذَ بِیَدِ عَلِیٍّ علیه السلام فَقالَ: مَن کُنتُ وَلِیَّهُ فَهذا وَلِیُّهُ، اللهُمَّ والِ مَن والاهُ وعادِ مَن عاداهُ.(40)
3324 . کفایة الأثر: ابو ذر گفت: شنیدم [پیامبر صلى الله علیه و آله] به على علیه السلام مى‌فرماید: «. . . اى على! هر که شما را دوست بدارد و به دامن شما چنگ زند، هر آینه، به محکم‌ترین دستگیره چنگ زده است» .
3325 . امام على علیه السلام: پیامبر صلى الله علیه و آله به من فرمود: «اى على. . . ! شما حجّت خدا بر خلق او و استوارترین دستاویزى هستید که هر کس بدان چنگ زند، هدایت مى‌شود و هر که رهایش کند، گم‌راه مى‌گردد» .
ج ولایت
3326 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که مى‌خواهد به محکم‌ترین دستاویز خداوند که خداى متعال در کتاب خود فرموده است چنگ در زند، على بن ابى طالب و حسن و حسین را دوست بدارد؛ چرا که خداوند عرش‌نشین، آنان را دوست مى‌دارد.
3327 . المستدرک على الصحیحین به نقل از زید بن ارقم : چون پیامبر خدا از حجّة الوداع باز گشت و در غدیر خُم فرود آمد، دستور داد زیر درخت‌ها را از خار و خاشاک، جارو کردند. . . سپس فرمود: «همانا خداوند، مولاى من است و من، ولىّ هر مؤمنى هستم» .
آن گاه، دست على علیه السلام را گرفت و فرمود: «هر کس که من ولىّ او هستم، اینْ ولىّ اوست. بار خدایا! دوستدار او را دوست و دشمنش را دشمن بدار» .
3328 . رسول الله صلى الله علیه و آله: مَن أحَبَّ أن یَحیا حَیاتی ویَموتَ میتَتی ویَدخُلَ الجَنَّةَ الَّتی وَعَدَنی رَبّی فَلیَتَوَلَّ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ ووَرَثَتَهُ الطّاهِرینَ، أئِمَّةَ الهُدى ومَصابیحَ الدُّجى مِن بَعدی، فَإِنَّهُم لَن یُخرِجوکُم مِن بابِ الهُدى إلى بابِ الضَّلالَةِ.(41)
3329 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن أرادَ أن یَحیا حَیاتی ویَموتَ میتَتی ویَدخُلَ جَنَّةَ عَدنٍ الَّتی غَرَسَهَا اللهُ رَبّی بِیَدِهِ(42)، فَلیَتَوَلَّ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ، وَلیَتَوَلَّ وَلِیَّهُ، وَلیُعادِ عَدُوَّهُ، وَلیُسَلِّم لِلأَوصِیاءِ مِن بَعدِهِ، فَإِنَّهُم عِترَتی مِن لَحمی ودَمی، أعطاهُمُ اللهُ فَهمی وعِلمی إلَى اللهِ أشکو (أمرَ) اُمَّتِیَ المُنکِرینَ لِفَضلِهِم، القاطِعینَ فیهِم صِلَتی وایمُ اللهِ، لَیَقتُلُنَّ ابنَیَّ، لا أنالَهُمُ اللهُ شَفاعَتی.(43)
3330 . عنه صلى الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : مَن سَرَّهُ أن یَلقَى اللهَ عز و جل آمِنًا مُطَهَّرًا لا یَحزُنُهُ الفَزَعُ الأَکبَرُ فَلیَتَوَلَّکَ، وَلیَتَوَلَّ بَنیکَ الحَسَنَ وَالحُسَینَ، وعَلِیَّ بنَ الحُسَینِ، ومُحَمَّدَ بنَ عَلِیٍّ، وجَعفَرَ بنَ مُحَمَّدٍ، وموسَى بنَ جَعفَرٍ، وعَلِیَّ بنَ موسى، ومُحَمَّدًا، وعَلِیًّا، وَالحَسَنَ، ثُمَّ المَهدِیَّ وهُوَ خاتَمُهُم.(44)
3328 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که دوست دارد که مثل من زندگى کند و مانند من بمیرد و به بهشتى که پروردگارم مرا وعده داده است، وارد شود، باید ولایت على بن ابى طالب و وارثان پاک او را که پس از من، امامانِ هدایتگر و چراغ‌هاى تاریکى‌ها هستند، بپذیرد؛ چرا که آنان هرگز شما را از راه راست به کج‌راهه گم‌راهى نمى‌کشانند
3329 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که مى‌خواهد چون من زندگى کند و مانند من بمیرد و به بهشت برینى که پروردگارم، خدا، با دست [قدرت] خود، آن را نشانده است، در آید، باید ولایت على بن ابى طالب را بپذیرد و با دوست او دوستى و با دشمنش دشمنى کند و در برابر اوصیاى پس از او گردن نهد؛ چرا که آنان، عترت من و از گوشت و خون من‌اند. خداوند، فهم و دانش مرا به آنان عطا فرموده است. به خدا شِکوه مى‌کنم از دست آن امّتم که فضیلت ایشان را منکر شوند و حرمت خویشاوندى من با آنان را نگه ندارند. به خدا سوگند که اینان، فرزند مرا مى‌کُشند خدا شفاعتم را شامل حال آنان نکند!
3330 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به على علیه السلام : هر که خوش‌حال مى‌شود که خداى عز و جل را ایمن و پاک دیدار کند و از آن وحشت بزرگ (قیامت) اندوهى به دل راه ندهد، باید ولایت تو و ولایت فرزندانت حسن و حسین و على بن الحسین و محمّد بن على و جعفر بن محمّد و موسى بن جعفر و على بن موسى و محمّد و على و حسن و سرانجام، مهدى را که آخرین آنهاست، بپذیرد
3331 . عنه صلى الله علیه و آله لابن عبّاس فِی الأَئِمَّةِ علیهم السلام : یَا بنَ عَبّاسٍ، وَلایَتُهُم وَلایتی ووَلایَتی وَلایَةُ اللهِ، وحَربُهُم حَربی وحَربی حَربُ اللهِ(45)، وسِلمُهُم سِلمی وسِلمی سِلمُ‌اللهِ(46).
3332 . عنه صلى الله علیه و آله: وَلایَتی ووَلایَةُ أهلِ بَیتی أمانٌ مِنَ النّارِ.(47)
3333 . عنه صلى الله علیه و آله: ما بالُ أقوامٍ إذا ذُکِرَ عِندَهُم آلُ إبراهیمَ فَرِحوا وَاستَبشَروا، وإذا ذُکِرَ عِندَهُم آلُ مُحَمَّدٍ اِشمَأَزَّت قُلوبُهُم؟ ! وَالَّذی نَفسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ، لَو أنَّ عَبدًا جاءَ یَومَ القِیامَةِ بِعَمَلِ سَبعینَ نَبِیًّا ما قَبِلَ اللهُ ذلِکَ مِنهُ حَتّى یَلقاهُ بِوَلایَتی ووَلایَةِ أهلِ بَیتی.(48)
د التَّقدیمُ
3334 . رسول الله صلى الله علیه و آله: إنَّ اللهَ تَعالى جَعَلَ ذُرِّیَّةَ کُلِّ نَبِیٍّ مِن صُلبِهِ وجَعَلَ ذُرِّیَّتی مِن صُلبِ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام. فَقَدِّموهُم ولا تَتَقَدَّموا عَلَیهِم، فَإِنَّهُم أحلَمُکُم صِغارًا وأعلَمُکُم کِبارًا، فَاتَّبِعوهُم فَإِنَّهُم لا یُدخِلونَکُم فی ضَلالٍ ولا یُخرِجونَکُم مِن هُدًى.(49)
3335 . الاحتجاج عن عُثمان بن حُنَیفٍ: سَمِعنا رَسولَ اللهِ صلى الله علیه و آله یَقولُ: أهلُ بَیتی نُجومٌ لِأَهلِ الأَرضِ، فَلا تَتَقَدَّموهُم وقَدِّموهُم فَهُمُ الوُلاةُ بَعدی، فَقامَ إلَیهِ رَجُلٌ، فَقالَ: یا رَسولَ اللهِ، وأیُّ أهلِ بَیتِکَ؟ فَقالَ: عَلِیٌّ وَالطّاهِرونَ مِن وُلدِهِ.(50)
3336 . رسول الله صلى الله علیه و آله: أیُّهَا النّاسُ، إنّی فَرَطُکُم وأنتُم وارِدونَ عَلَیَّ الحَوضَ ألا وإنّی سائِلُکُم عَنِ الثِّقلَینِ، فَانظُروا کَیفَ تَخلُفونی فیهِما، فَإِنَّ اللَّطیفَ الخَبیرَ نَبَّأَنی أنَّهُما لَن یَفتَرِقا حَتّى یَلقَیانی، وسَأَلتُ رَبّی ذلک فَأَعطانیهِ، ألا وإنّی قَد تَرَکتُهُما فیکُم: کِتابَ اللهِ وعِترَتی أهلَ بَیتی، فَلا تَسبِقوهُم فَتَفَرَّقوا، ولا تُقَصِّروا عَنهُم فَتَهلِکوا، ولا تُعَلِّموهُم فَإِنَّهُم أعلَمُ مِنکُم.(51)
3331 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به ابن عبّاس، درباره ائمّه علیهم السلام : اى پسر عبّاس! ولایت آنان، ولایت من است و ولایت من، ولایت خداست. جنگ با آنان، جنگ با من‌است و جنگ با من، جنگ با خدا آشتى با آنان، آشتى با من است و آشتى با من، آشتى بودن با خداست
3332 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: ولایت من و ولایت اهل بیت من، مایه ایمنى از آتش دوزخ است
3333 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: عدّه‌اى را چه مى‌شود که هر گاه در حضور آنان، از خاندان ابراهیم یاد مى‌شود، خوش‌حال و شادمان مى‌شوند؛ امّا هر زمان که نزد آنان از خاندان محمّد صلى الله علیه و آله نام برده مى‌شود، ناراحت مى‌شوند؟ ! سوگند به آن که جان محمّد در دست اوست، اگر در روز قیامت، بنده‌اى با عملِ هفتاد پیامبر حاضر شود، خداوند، آنها را از او نمى‌پذیرد، مگر این که با ولایت من و ولایت اهل بیتم خدا را دیدار کند.
د مقدّم داشتن
3334 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: خداى متعال، ذریّه هر پیامبرى را از پشت خودِ او قرار داده است؛ امّا ذریّه مرا از پشت على بن ابى طالب علیه السلام قرار داد. . . پس آنان را پیشرو قرار دهید و از ایشان، جلو نیفتید؛ چرا که آنان در خردسالى، بردبارترینِ شما هستند و در بزرگى، داناترینتان. و از آنان پیروى کنید؛ چرا که ایشان، شما را به گم‌راهى نمى‌کشانند و از راه راست بیرونتان نمى‌برند
3335 . الاحتجاج به نقل از عثمان بن حُنَیف : شنیدیم پیامبر خدا مى‌فرماید: «اهل بیت من، ستارگان اهل زمین هستند. پس، از آنان جلو نیفتید و ایشان را جلودار خود سازید؛ چرا که آنان، حاکمان پس از من هستند» .
مردى برخاست و گفت: اى پیامبر خدا! کدام اهل بیتت؟
فرمود: «على و فرزندان پاک او» .
3336 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: اى مردم! من جلوتر از شما مى‌روم و شما در کنار حوض [کوثر]بر من وارد مى‌شوید. آگاه باشید که من از شما درباره ثقلین خواهم پرسید. پس بنگرید که پس از من، با آن دو، چه مى‌کنید؛ چرا که خداوندِ ریزبین آگاه، مرا خبر داد که این دو هرگز از یکدیگر جدا نخواهند شد تا این که به دیدار من بیایند و من، این امر را از پروردگارم خواستم و او خواهش مرا برآورد. آگاه باشید که من در میان شما این دو را بر جاى گذاشته‌ام: کتاب خدا و عترتم، [یعنى] اهل بیتم را. پس، از آنان پیشى نگیرید، که دچار تفرقه مى‌شوید و از آنان عقب نمانید، که نابود مى‌شوید و به آنان نیاموزید؛ چرا که از شما داناترند.
3337 . عنه صلى الله علیه و آله: أیُّهَا النّاسُ، قَد بَیَّنتُ لَکُم مَفزَعَکُم بَعدی وإمامَکُم ودَلیلَکُم وهادِیَکُم، وهُوَ أخی عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ، وهُوَ فیکُم بِمَنزِلَتی فیکُم، فَقَلِّدوهُ دینَکُم وأطیعوهُ فی جَمیعِ اُمورِکُم، فَإِنَّ عِندَهُ جَمیعَ ماعَلَّمَنِیَ اللهُ تَبارَکَ وتَعالى وحِکمَتَهُ، فَسَلوهُ وتَعَلَّموا مِنهُ ومِن أوصِیائِهِ بَعدَهُ، ولا تُعَلِّموهُم ولا تَتَقَدَّموهُم ولا تَخَلَّفوا عَنهُم، فَإِنَّهُم مَعَ الحَقِّ وَالحَقَّ مَعَهُم، لا یُزایِلونَهُ ولا یُزایِلُهُم.(52)
ه الاقتِداءُ
3338 . رسول الله صلى الله علیه و آله: مَن سَرَّهُ أن یَحیا حَیاتی ویَموتَ مَماتی ویَسکُنَ جَنَّةَ عَدنٍ غَرَسَها رَبّی فَلیُوالِ عَلِیًّا مِن بَعدی وَلیُوالِ وَلِیَّهُ، وَلیَقتَدِ بِالأَئِمَّةِ مِن بَعدی، فَإِنَّهُم عِترَتی، خُلِقوا مِن طینَتی، رُزِقُوا فَهمًا وعِلمًا، ووَیلٌ لِلمُکَذِّبینَ بِفَضلِهِم مِن اُمَّتی، القاطِعینَ فیهِم صِلَتی، لا أنالَهُمُ اللهُ شَفاعَتی.(53)
3339 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن أحَبَّ أن یَحیا حَیاةً تُشبِهُ حَیاةَ الأَنبِیاءِ ویَموتَ میتَةً تُشبِهُ میتَةَ الشُّهَداءِ ویَسکُنَ الجِنانَ الَّتی غَرَسَهَا الرَّحمنُ فَلیَتَوَلَّ عَلِیًّا وَلیُوالِ وَلِیَّهُ وَلیَقتَدِ بِالأَئِمَّةِ مِن بَعدِهِ، فَإِنَّهُم عِترَتی خُلِقوا مِن طینَتی اللهُمَّ ارزُقهُم فَهمی وعِلمی، ووَیلٌ لِلمُخالِفینَ لَهُم مِن اُمَّتی، اللهُمَّ لا تُنِلهُم شَفاعَتی.(54)
3337 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: اى مردم! من، هشدار دهنده و پیشوا و راهنما و رهبرِ پس از خود را براى شما مشخّص کردم و او برادرم على بن ابى طالب است. او در میان شما به منزله من در میان شماست. پس دین خود را از او تقلید کنید و در همه کارهایتان از وى فرمان ببرید؛ زیرا تمام آنچه را که خداوند تبارک و تعالى به من تعلیم داده و [نیز] حکمت خدا، در نزد اوست. بنا بر این، از او و از اوصیاى پس از او بپرسید و تعلیم بگیرید و به آنان، چیز یاد ندهید و بر ایشان پیشى نگیرید و از آنان عقب نمانید؛ چرا که آنان با حق هستند و حق با آنان است. نه آنان از حق جدا مى‌شوند و نه حق از آنان جدا مى‌شود
ه پیروى
3338 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس که خوش‌حال مى‌شود که مانند من زندگى کند و مانند من از دنیا برود و در بهشت برینى که پروردگارم آن را کاشته است، ساکن شود، باید پس از من، على را دوست بدارد و دوستِ او را نیز دوست بدارد و به امامان پس از من، اقتدا کند؛ زیرا آنان، عترت من‌اند، از طینت من آفریده شده‌اند و فهم و دانشْ روزى شده‌اند. واى بر آن دسته از امّت من که برترى ایشان را انکار کند و حرمت خویشاوندى من با آنان را نگه ندارد! خداوند، شفاعتم را نصیب چنین کسانى نکند!
3339 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که دوست دارد مانند پیامبرانْ زندگى کند و مرگى چون مرگ شهیدان داشته باشد و در بهشتى که خداى رحمان کاشته است، ساکن شود، باید از على پیروى کند و با دوستِ او دوستى کند و به امامانِ پس از او اقتدا نماید؛ چرا که ایشان، عترت من‌اند و از طینت من، آفریده شده‌اند. بار خدایا! فهم و دانش مرا روزىِ ایشان فرما واى بر آن دسته از امّت من که مخالفت آنان کند! بار خدایا! شفاعت مرا شامل حالِ این گونه مردمان مگردان!
3340 . عنه صلى الله علیه و آله: أهلُ بَیتی یُفَرِّقونَ بَینَ الحَقِّ وَالباطِلِ، وهُمُ الأَئِمَّةُ الَّذینَ یُقتَدى بِهِم.(55)
3341 . عنه صلى الله علیه و آله: الرَّوحُ وَالرّاحَةُ وَالرَّحمَةُ وَالنُّصرَةُ وَالیُسرُ وَالیَسارُ وَالرِّضا وَالرِّضوانُ وَالمَخرَجُ وَالفَلجُ(56) وَالقُربُ وَالمَحَبَّةُ مِنَ اللهِ ومِن رَسولِهِ لِمَن أحَبَّ عَلِیًّا وَائتَمَّ بِالأَوصِیاءِ مِن بَعدِهِ.(57)
3342 . عنه صلى الله علیه و آله: طوبى لِمَن أدرَکَ قائِمَ أهلِ بَیتی وهُوَ مُقتَدٍ بِهِ قَبلَ قِیامِهِ، یَأتَمُّ بِهِ وبِأَئِمَّةِ الهُدى مِن قَبلِهِ، ویَبرَأُ إلَى اللهِ عز و جل مِن عَدُوِّهِم، اُولئِکَ رُفَقائی وأکرَمُ اُمَّتی عَلَیَّ.(58)
و الإِکرامُ
الکتاب
«فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اَللهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اِسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیها بِالْغُدُوِّ وَ اَلْآصالِ» .(59)
الحدیث
3343 . الدرّ المنثور عن أنس بن مالک وبریدة: قَرَأَ رَسولُ اللهِ صلى الله علیه و آله هذِهِ الآیَةَ «فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اَللهُ أَنْ تُرْفَعَ» فَقامَ إلَیهِ رَجُلٌ فَقالَ: أیُّ بُیوتٍ هذِهِ یا رَسولَ اللهِ؟ قالَ: بُیوتُ الأَنبِیاءِ، فَقامَ إلَیهِ أبو بَکرٍ، فَقالَ: یا رَسولَ اللهِ، هذَا البَیتُ مِنها؟ لِبَیتِ(60) عَلِیٍّ وفاطِمَةَ قالَ: نَعَم مِن أفاضِلِها.(61)
3340 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: اهل بیت من، حق را از باطل جدا مى‌کنند و هم ایشان‌اند آن امامانى که باید به آنها اقتدا کرد.
3341 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: آسایش و آسودگى و رحمت و یارى و توانگرى و آسانى و خشنودى و بهشت و گشایش و پیروزى و تقرّب و دوستى خدا و فرستاده او، براى کسى است که على را دوست بدارد و به جانشینان او اقتدا کند.
3342 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: خوشا به حال کسى که قائم اهل بیت را درک کند و پیش از قیامش به او اقتدا نماید و از او و از امامان هدایتگرِ پیش از او پیروى کند و از دشمنان آنان، به خداى عز و جل پناه ببرد و بیزارى جوید! اینان، رفیقان من و گرامى‌ترین افراد امّت من در نزد من‌اند.
و گرامیداشت
قرآن
«در خانه‌هایى که خدا رخصت داده که [قدر و منزلت]آنها رفعت یابد و نامش در آنها یاد شود. در آن [خانه] ها، هر بامداد و شامگاه، او را نیایش مى‌کنند» .
حدیث
3343 . الدرّ المنثور به نقل از اَ نَس بن مالک و بُرَیده : پیامبر خدا، آیه: «در خانه‌هایى که خدا رخصت داده که [قدر و منزلت] آنها رفعت یابد» را قرائت کرد. مردى برخاست و گفت: اى پیامبر خدا! اینها کدام خانه‌ها هستند؟
فرمود: «خانه‌هاى پیامبران» .
ابو بکر برخاست و گفت: اى پیامبر خدا! این خانه (خانه على و فاطمه) هم جزو آنهاست؟
فرمود: «آرى؛ از بهترینِ آنهاست» .
3344 . رسول الله صلى الله علیه و آله: أربَعَةٌ أنَا لَهُم شَفیعٌ یَومَ القِیامَةِ: المُکرِمُ لِذُرِّیَّتی مِن بَعدی، وَالقاضِی لَهُم حَوائِجَهُم، وَالسّاعِی لَهُم فی اُمورِهِم عِندَ اضطِرارِهِم إلَیهِ، وَالمُحِبُّ لَهُم بِقَلبِهِ ولِسانِهِ.(62)
3345 . عنه صلى الله علیه و آله: أیُّهَا النّاسُ، عَظِّموا أهلَ بَیتی فی حَیاتی ومِن بَعدی، وأکرِموهُم وفَضِّلوهُم(63).
3346 . الإمام الحسن علیه السلام: أرسَلَ رَسولُ اللهِ صلى الله علیه و آله إلَى الأَنصارِ فَأَتَوهُ، فَقالَ لَهُم: یا مَعشَرَ الأَنصارِ، ألا أدُلُّکُم عَلى ما إن تَمَسَّکتُم بِهِ لَن تَضِلّوا بَعدَهُ؟ قالوا: بَلى یا رَسولَ اللهِ قالَ: هذا عَلِیٌّ، فَأَحِبّوهُ بِحُبّی وکَرِّموهُ لِکَرامَتی، فَإِنَّ جَبرَئیلَ علیه السلام أمَرَنی بِالَّذی قُلتُ لَکُم عَنِ اللهِ عز و جل.(64)
3347 . الأمالی للصدوق عن ابن عَبّاسٍ: صَعِدَ رَسولُ اللهِ صلى الله علیه و آله المِنبَرَ فَخَطَبَ وَاجتَمَعَ النّاسُ إلَیهِ فَقالَ: أیُّهَا النّاسُ، إنَّکُم مَجموعونَ ومُساءَلونَ عَنِ الثِّقلَینِ، فَانظُروا کَیفَ تَخلُفونی فیهِما إنَّهُم أهلُ بَیتی، فَمَن آذاهُم آذانی، ومَن ظَلَمَهُم ظَلَمَنی، ومَن أذَلَّهُم أذَلَّنی، ومَن أعَزَّهُم أعَزَّنی، ومَن أکرَمَهُم أکرَمَنی، ومَن نَصَرَهُم نَصَرَنی، ومَن خَذَلَهُم خَذَلَنی.(18)
ز الصِّلَةُ
3348 . رسول الله صلى الله علیه و آله: مَن أرادَ التَّوَسُّلَ إلَیَّ وأن تَکونَ لَهُ عِندی یَدٌ أشفَعُ لَهُ بِها یَومَ القِیامَةِ
فَلیَصِل أهلَ بَیتی ویُدخِلِ السُّرورَ عَلَیهِم.(65)
3344 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: چهار نفرند که روز قیامت، من شفیع آنها خواهم بود: کسى که پس از من، فرزندانم را گرامى بدارد؛ کسى که نیازهاى آنان را بر آورده سازد؛ کسى که وقتى آنان به او محتاج شدند، در رفع گرفتارى‌هایشان بکوشد؛ و کسى که با دل و زبان خویش، آنان را دوست بدارد.
3345 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: اى مردم! اهل بیت مرا در زمان حیاتم و پس از من، بزرگ بدارید و به آنان احترام بگذارید و برترى‌شان دهید
3346 . امام حسن علیه السلام: پیامبر خدا در پىِ انصار فرستاد و آنان، نزدش آمدند. پیامبر صلى الله علیه و آله به ایشان فرمود: «اى جماعت انصار! آیا شما را به چیزى راهنمایى نکنم که اگر به دامنش چنگ زنید، پس از آن هرگز گم‌راه نمى‌شوید؟» .
گفتند: چرا، اى پیامبر خدا!
فرمود: «این، على است به دوستى من، او را دوست بدارید و به احترام من، به او احترام بگذارید جبرئیل، از جانب خداى عز و جل به من دستور داد که این مطلب را به شما بگویم» .
3347 . الأمالى، صدوق به نقل از ابن عبّاس : پیامبر خدا بر منبر رفت و برایمان سخنرانى کرد و مردم، جمع شدند. فرمود: «اى مردم! شما [در روز قیامت] گِرد آورده خواهید شد و درباره ثقلین از شما خواهند پرسید. پس مواظب باشید که پس از من با آنان، چگونه عمل مى‌کنید. آنان، اهل بیت من هستند. هر که ایشان را آزار دهد، مرا آزار داده و هر که به ایشان ستم کند، به من ستم کرده است. هر که ایشان را خوار بدارد، مرا خوار داشته و هر که ایشان را عزیز شمارد، مرا عزیز شمرده است. هر که ایشان را گرامى بدارد، مرا گرامى داشته و هر که ایشان را یارى دهد، مرا یارى داده و هر که ایشان را تنها و بى‌یاور گذارد، مرا تنها و بى‌یاور گذاشته است» .
ز احسان
3348 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که مى‌خواهد به من توسّل بجوید و او را بر من منّتى باشد که به
واسطه آن، روز قیامت شفاعتش کنم، به خاندانم صله دهد و آنان را شاد سازد.
3349 . عنه صلى الله علیه و آله فی صِفَةِ الأَئِمَّةِ مِن وُلدِ الإِمامِ عَلِیٍّ علیه السلام : مَن جَفا واحِدًا مِنکُم فَقَد جَفانی، ومَن وَصَلَکُم فَقَد وَصَلَنی.(66)
3350 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن صَنَعَ إلى أحَدٍ مِن أهلِ بَیتی یَدًا کافَیتُهُ یَومَ القِیامَةِ.(67)
ح الصَّلاةُ
3351 . صحیح البخاری عن أبی سَعیدٍ الخُدرِیِّ: قُلنا: یا رَسولَ اللهِ، هذَا التَّسلیمُ، فَکَیفَ نُصَلّی عَلَیکَ؟ قالَ: قولوا: اللهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ عَبدِکَ ورَسولِکَ کَما صَلَّیتَ عَلى آلِ إبراهیمَ، وبارِک عَلى مُحَمَّدٍ وعَلى آلِ مُحَمَّدٍ کَما بارَکتَ عَلى إبراهیمَ.(68)
3352 . صحیح البخاری عن عَبد الرَّحمنِ بنِ أبی لَیلى: لَقِیَنی کَعبُ بنُ عُجرَةَ فَقالَ: ألا اُهدی لَکَ هَدِیَّةً سَمِعتُها مِنَ النَّبِیِّ صلى الله علیه و آله؟ فَقُلتُ: بَلى، فَأَدّاها لی، فَقالَ: سَأَلنا رَسولَ اللهِ صلى الله علیه و آله فَقُلنا: یا رَسولَ اللهِ، کَیفَ الصَّلاةُ عَلَیکُم أهلَ البَیتِ؟ فَإِنَّ اللهَ قَد عَلَّمَنا کَیفَ نُسَلِّمُ عَلَیکُم قالَ: قولوا: اللهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وعَلى آلِ مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیتَ عَلى إبراهیمَ وعَلى آلِ إبراهیمَ، إنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ اللهُمَّ بارِک عَلى مُحَمَّدٍ وعَلى آلِ مُحَمَّدٍ کَما بارَکتَ عَلى إبراهیمَ وعَلى آلِ إبراهیمَ، إنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ.(69)
3349 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در وصف امامان از نسل على علیه السلام : هر کس به یکى از شما جفا کند، به من جفا کرده و هر کس به شما صله‌اى دهد، به من صله داده است.
3350 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس به یکى از افراد خاندان من، احسانى کند، در روز قیامتْ آن را جبران مى‌کنم.
ح صلوات فرستادن
3351 . صحیح البخارى به نقل از ابو سعید خُدرى : گفتیم: اى پیامبر خدا! نحوه سلام گفتن [بر شما] را دانستیم. چگونه بر شما درود بفرستیم؟
فرمود: «بگویید: «خدایا! بر بنده و فرستاده‌ات، محمّد، درود فرست، همچنان که بر آل ابراهیم، درود فرستادى، و بر محمّد و اهل بیت او، برکتْ ارزانى بدار، همچنان که بر ابراهیم، برکتْ ارزانى داشتى» .
3352 . صحیح البخارى به نقل از عبد الرحمان بن ابى لیلى : کعب بن عُجره به من برخورد و گفت: نمى‌خواهى به تو هدیه‌اى دهم که آن را از پیامبر صلى الله علیه و آله شنیدم؟
گفتم: چرا آن را به من بده.
گفت: از پیامبر خدا پرسیدیم: اى پیامبر خدا! بر شما اهل بیت، چگونه درود بفرستیم؛ چون خداوند، نحوه سلام گفتن بر خودت را به ما تعلیم داده است؟
فرمود: «بگویید: خدایا! بر محمّد و اهل بیت او درود فرست، همچنان که بر ابراهیم و آل ابراهیم، درود فرستادى، که تو، ستوده بِشْکوهى خدایا! بر محمّد و اهل بیت او برکتْ ارزانى دار، همچنان که بر ابراهیم و آل ابراهیم، برکتْ ارزانى داشتى، که تو ستوده بِشْکوهى» .
3353 . رسول الله صلى الله علیه و آله: مَن صَلّى صَلاةً لَم یُصَلِّ فیها عَلَیَّ ولا عَلى أهلِ بَیتی لَم تُقبَل مِنهُ.(70)
ط الذِّکرُ
3354 . رسول الله صلى الله علیه و آله: ما مِن قَومٍ اِجتَمَعوا یَذکُرونَ فَضائِلَ مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ إلّا هَبَطَتِ المَلائِکَةُ مِنَ السَّماءِ حَتّى اُلحِقوا بِهِم بِحَدیثِهِم، فَإِذا تَفَرَّقوا عَرَجَتِ المَلائِکَةُ إلَى السَّماءِ، فَیَقولُ لَهُمُ المَلائِکَةُ الاُخَرُ: إنّا نَشُمُّ رائِحَةً مِنکُم ما شَمَمنا رائِحَةً أطیَبَ مِنها، فَیَقولونَ: إنّا کُنّا عِندَ قَومٍ یَذکُرونَ فَضلَ مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ فَعَطَّرونا مِن ریحِهِم، فَیَقولونَ: اِهبِطوا بِنا إلَیهِم، فَیَقولونَ: إنَّهُم قَد تَفَرَّقوا، فَیَقولونَ: اِهبِطوا بِنا إلَى المَکانِ الَّذی کانوا فیهِ.(71)
3353 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که نمازى بخواند و در آن بر من و اهل بیتم درود نفرستد، نمازش پذیرفته نمى‌شود
ط یاد کردن
3354 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هیچ مردمى نیستند که گِرد هم آیند و از فضایل محمّد و خاندان محمّد یاد کنند، مگر این که فرشتگان از آسمان فرود مى‌آیند و به انجمن آنان، ملحق مى‌شوند و با ایشان، هم‌سخن مى‌گردند و چون پراکنده شوند، فرشتگان به آسمان عروج مى‌کنند. پس فرشتگانِ دیگر به آنها مى‌گویند: ما از شما رایحه‌اى استشمام مى‌کنیم که تاکنون، خوش‌بوتر از آن نبوییده‌ایم.
آن فرشتگان مى‌گویند: ما نزد جماعتى بودیم که از فضایل محمّد و خاندان محمّد، سخن مى‌گفتند و ما را از رایحه خود، عطرآگین ساختند.
آن فرشتگان دیگر مى‌گویند: ما را نیز نزد ایشان فرود آورید.
آن فرشتگان مى‌گویند: آنان، متفرّق گشتند.
آن فرشتگان دیگر مى‌گویند: ما را به آن جایى که اجتماع کرده بودند، فرود آورید
1) المعجم الأوسط: ج 2 ص 360 ح 2230 عن ابن أبی لیلى عن الإمام الحسن علیه السلام؛ الأمالی للمفید: ص 44 ح 2 و ص13 ح1 وفیه «بمعرفتنا» بدل «بمعرفة حقّنا» وکلاهما عن عبدالرحمن بن أبی لیلى عن الإمام الحسین علیه السلام، بحارالأنوار: ج 27 ص 193 ح 50.
2) جامع الأخبار: ص 505 ح 1399، بحارالأنوار: ج 10 ص 111.
3) صحیح مسلم: ج 4 ص 1873 ح 2408 عن زید بن أرقم وراجع: إحقاق الحقّ: ج9 ص391.
4) المعجم الکبیر: ج 5 ص 183 ح 5027 عن زید بن أرقم وراجع: إحقاق الحقّ: ج9 ص434.
5) المستدرک على الصحیحین: ج 2 ص 131 ح 2559 عن عبد الرحمن بن عوف؛ کفایة الأثر: ص 41 عن سلمان الفارسی و ص129 عن حذیفة بن اُسید و ص132 عن عمران بن حصین و ص104 عن زید بن أرقم وفیه «معاشر الناس اُوصیکم الله فی عترتی وأهل بیتی خیرًا» ، بحارالأنوار: ج 21 ص 152 ح 2.
6) الکافی: ج 2 ص 600 ح 4 عن أبی الجارود عن الإمام الباقر علیه السلام.
7) خصائص الأئمّة علیهم السلام: ص75 عن عیسى الضریر عن الإمام الکاظم عن أبیه علیهماالسلام، والمتن موافق لما فی بحار الأنوار: ج 22 ص 487 ح 31 نقلاً عن خصائص الأئمّة علیهم السلام.
8) تهذیب تاریخ دمشق: ج4 ص322 عن أنس وراجع: إحقاق الحقّ: ج9 ص435.
9) ذخائر العقبى: ص18 وراجع: إحقاق الحقّ: ج9 ص418.
10) مسند الشهاب: ج 1 ص 419 ح 474 عن أنس؛ إحقاق الحقّ: ج9 ص434 نقلاً عن تاریخ حضرموت.
11) الصواعق المحرقة: ص 150 عن ابن عمر.
12) الکافی: ج 2 ص 46 ح 3 عن عبد العظیم بن عبد الله الحسنیّ عن الإمام الجواد عن آبائه علیهم السلام.
13) کنز العمّال: ج 12 ص 99 ح 34171 عن عبد الله بن بدر الخطمیّ عن أبیه.
14) جامع الأحادیث للقمّی: ص261 عن ابن عبّاس.
15) الخصال: ص 146 ح 173 عن أبی سعید الخدری، بحارالأنوار: ج 24 ص 185 ح 2؛ المعجم الکبیر: ج 3 ص 126 ح 2881 عن أبی سعید الخدری.
16) بصائر الدرجات: ص 413 ح 3 عن جابر عن الإمام الباقر علیه السلام، بحارالأنوار: ج 23 ص 141 ح 91.
17) المعجم الکبیر: ج 4 ص 192 ح 4111 عن خالد بن عرفطة.
18) الأمالی للصدوق: ص62 ح11، بحارالأنوار: ج 38 ص 94 ح 10.
19) بحار الأنوار: ج 23 ص 143 ح 97 نقلاً عن الفضائل وکتاب الروضة.
20) الشورى:23.
21) سبأ:47.
22) الفرقان:57.
23) دعائم الإسلام: ج1 ص67.
24) صحیح البخاری: ج 4 ص 1819 ح 4541 و ج 3 ص 1289 ح 3306 وفیه «قربى محمّد» وراجع: إحقاق الحقّ: ج3 ص3.
25) فضائل الصحابة لابن حنبل: ج 2 ص 669 ح 1141؛ تفسیر فرات: ص 389 ح 516 520، بحارالأنوار: ج 23 ص 252 ح 29.
26) الدرّ المنثور: ج7 ص348 نقلاً عن أبی نعیم والدیلمیّ وراجع: مجمع البیان: ج9 ص43.
27) حلیة الأولیاء: ج3 ص201.
28) ینابیع المودّة: ج 2 ص 292 ح 842 عن ابن عبّاس.
29) عیون أخبار الرضا علیه السلام: ج 2 ص 58 ح 216 عن أبی محمّد التمیمیّ عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 27 ص 79 ح 14؛ ینابیع المودّة: ج 2 ص 268 ح 761 عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلى الله علیه و آله.
30) ذخائر العقبى: ص16.
31) کفایة الأثر: ص22 عن ابن عبّاس، بحارالأنوار: ج 36 ص 287 ح 109.
32) کفایة الأثر: ص94 عن عثمان بن عفّان عن أبیه، بحارالأنوار: ج 36 ص 317 ح 166.
33) المعجم الکبیر: ج 22 ص 374 ح 935 و 936 عن أبی لیلى الأشعری؛ إحقاق الحقّ: ج 18 ص 522 ح 112 نقلاً عن مودّة القربى.
34) الأمالی للصدوق: ص26 ح 5 عن الحسین بن خالد عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 38 ص 92 ح 5؛ ینابیع المودّة: ج 2 ص 316 ح 912 عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلى الله علیه و آله.
35) الأمالی للطوسی: ص 516 ح 1131، بحارالأنوار: ج 24 ص 75 ح 11.
36) کفایة الأثر: ص71، بحارالأنوار: ج 36 ص 302 ح 140.
37) الأمالی للمفید: ص 110 ح 9 عن أبی جعفر محمّد بن عبد الله بن علیّ بن الحسین بن زید بن علیّ بن الحسین عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 23 ص 142 ح 93.
38) هکذا فی المصدر، والصواب: «یحبّهم».
39) کامل الزیارات: ص51 عن جابر عن الإمام الباقر علیه السلام.
40) المستدرک على الصحیحین: ج 3 ص 118 ح 4576 وراجع: ح 4578 و 4579 و 4601 و 4652 و 5477 و 5594 والغدیر: ج1 ص14 151 وقد نقل رحمه الله من کتب أهل السنّة أسماء مئة وعشرة من أعاظم صحابة النبیّ الأکرم صلى الله علیه و آله، وأربعة وثمانین من التابعین، وثلاثمئة وستّین من العلماء والحفّاظ من القرن الثانی إلى القرن الرابع عشر للهجرة، ممّن رووا حدیث الغدیر ونقلوه.
41) الأمالی للشجری: ج1 ص136 عن محمّد بن عبدالله عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 23 ص 110 ح 17؛ کنز العمّال: ج11 ص611 ح32960 وفیه «وذرّیّته من بعده» بدل «ورثته الطاهرین، أئمّة الهدى ومصابیح الدجى من بعدی».
42) أی: بقوّته وقدرته.
43) الکافی: ج 1 ص 209 ح 5 عن أبان بن تغلب عن الإمام الصادق علیه السلام، بحارالأنوار: ج 36 ص 247 ح 61.
44) الغیبة للطوسی: ص 136 ح 100 عن عیسى بن أحمد بن عیسى بن المنصور عن الإمام العسکریّ عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 36 ص 258 ح 77.
45) وفی نسخة: «حزبهم حزبی وحزبی حزب الله».
46) کفایة الأثر: ص18 عن ابن عبّاس، بحارالأنوار: ج 36 ص 286 ح 107.
47) الأمالی للصدوق: ص 383 ح 8 عن عبد الله بن عبّاس، بحارالأنوار: ج 27 ص 88 ح 35.
48) الأمالی للطوسی: ص 140 ح 229 عن یونس بن الحبّاب عن الإمام علیّ بن الحسین علیهماالسلام، بحارالأنوار: ج 27 ص 172 ح 15.
49) الفضائل لشاذان بن جبرئیل: ص 130 عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام.
50) الاحتجاج: ج 1 ص 198 ح 11، بحارالأنوار: ج 28 ص 201 ح 11.
51) الإرشاد: ج1 ص180، بحارالأنوار: ج 22 ص 465 ح 19.
52) کمال الدین: ص 277 ح 25 عن سُلیم بن قیس الهلالیّ عن الإمام علیّ علیه السلام، بحارالأنوار: ج 31 ص 412.
53) حلیة الأولیاء: ج1 ص86 عن ابن عبّاس؛ الأمالی للطوسی: ص 578 ح 1195 عن أبی ذرّ نحوه، بحارالأنوار: ج 23 ص 139 ح 85.
54) الکافی: ج 1 ص 208 ح 3 عن سعد بن طریف عن الإمام الباقر علیه السلام.
55) الخصال: ص 464 ح 4 عن خزیمة بن ثابت ذی الشهادتین، بحارالأنوار: ج 28 ص 200 ح 8.
56) الفَلجْ: الفوز والظفر (لسان العرب: ج2 ص347).
57) تفسیر العیّاشی: ج 1 ص 169 ح 33 عن أبی کلدة عن الإمام الباقر علیه السلام، بحارالأنوار: ج 23 ص 237 ح 47.
58) کمال الدین: ص 286 ح 3 عن سدیر عن الإمام الصادق علیه السلام و ح2 عن أبی حمزة عن الإمام الباقر علیه السلام عنه صلى الله علیه و آله نحوه، بحارالأنوار: ج 51 ص 72 ح 15.
59) النور:36.
60) فی المصدر: «البیت» ، والصحیح ما أثبتناه کما فی شواهد التنزیل.
61) الدرّ المنثور: ج6 ص203 نقلاً عن ابن مردویه؛ مجمع البیان: ج7 ص227، بحارالأنوار: ج 23 ص 332 ح 19.
62) کنز العمّال: ج 12 ص 100 ح 34180 نقلاً عن الدیلمیّ؛ الأمالی للطوسی: ص 366 ح 779 عن علیّ بن علیّ بن رزین عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عن النزّال بن سبرة عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلى الله علیه و آله، بحارالأنوار: ج 27 ص 78 ح 11.
63) کتاب سلیم بن قیس: ج2 ص687 عن أبی ذرّ والمقداد وسلمان عن الإمام علیّ علیه السلام، بحارالأنوار: ج 36 ص 295 ح 124.
64) المعجم الکبیر: ج 3 ص 88 ح 2749 عن ابن أبی لیلى وراجع: الأمالی للطوسی: ص 223 ح 386.
65) الأمالی للطوسی: ص 424 ح 947 عن أبان بن تغلب عن الإمام الباقر عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 26 ص 227 ح 1؛ ینابیع المودّة: ج 2 ص 379 ح 75 نقلاً عن‌الدیلمیّ فیالفردوس.
66) کمال الدین: ص 413 ح 13 عن محمّد بن الفضیل عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 23 ص 97 ح 4.
67) الکافی: ج 4 ص 60 ح 8 عن عیسى بن عبد الله عن الإمام الصادق علیه السلام؛ ذخائر العقبى: ص19 عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلى الله علیه و آله.
68) صحیح البخاری: ج 4 ص 1802 ح 4520.
69) صحیح البخاری: ج 3 ص 1233 ح 3190.
70) سنن الدارقطنی: ج 1 ص 355 ح 6؛ عوالی اللآلی: ج 2 ص 40 ح 101 کلاهما عن أبی مسعود الأنصاری، بحارالأنوار: ج 85 ص 279.
71) إحقاق الحقّ: ج18 ص522 نقلاً عن مودة القربى عن اُمّ سلمة، بحار الأنوار: ج 38 ص 199 ح 38 نقلاً عن الفضائل والروضة نحوه؛ ینابیع المودّة: ج 2 ص 271 ح 773 نقلاً عن مودّة القربى عن اُمّ سلمة.
