انسان در نگاه آموزههاى دینى، از جایگاهى بس بلند و مکانتى بس رفیع، برخوردار است. توجّه آیات الهى، آموزههاى دینى، حکمتهاى نبوى و معارف ولایى به انسان، شگفتانگیز است. باب هشتم این بخش، ویژه احادیث نبوى درباره «انسان» و مسائل مرتبط با اوست که با عنوان «کرامت انسان» آغاز مىشود و با تصویرى از قلب، گونههاى قلب، سلامت قلب، شرح قلب و مرگ آن، قساوت
قلب، امراض قلب، عوامل بیمارىآفرین در قلب و. . . ادامه مىیابد و پس از آن، سخن از «نفس» است و شناخت آن و عرضه احادیث نبوى درباره گونهها و یا حالتهاى نفس: نفس لوّامه و. . . و سرانجام، پیرایش نفس از رذایل و بیان موانع تزکیه نفس.
احادیث درباره «خواب» ، چگونگى خواب، خواب و نبوّت، گونههاى خواب و تفسیر و تعبیر خواب، در فصل چهارم این باب، گزارش شدهاند.
دین، واقعگراست و آموزههاى دینى، در نهایت اعتدال است و توجّه به تمام ابعاد وجودى انسان. آموزههاى دینى در توجّه به جسم، ورزش، آمادهسازى و سالمسازى بدن، تفریح، شادمانى و. . . بسیار شایان توجّه است و حکایتگر واقعنگرى حقایق دینى. در فصل پنجم این باب، احادیث نبوى مرتبط با آنچه آمد، گزارش شده است، از جمله این روایت که:
اِلهَوا وَ العَبوا فَإِنِّى أکرَهُ أن یُرى فى دینِکُم غِلظَةٌ.(1)
سرگرمى داشته باشید و تفریح کنید؛ چرا که خوش نمىدارم در دین شما سختىاى دیده شود.
به راستى که کلامى است بلند و آموزنده و تنبّهآفرین! در این فصل، احادیث مرتبط با مسابقه، تیراندازى، کشتىگرفتن، تفریح و. . . نیز آمده است.
1) شُعب الإیمان: ج 5 ص 247 ح 6542.