آموزه‌هاى دینى، از یک سو واقع‌گراست و از سوى دیگر، آرمان‌گرا. دین، تأکید مى‌کند که رسیدن به آرمان‌هاى بلند، جز با گذار از واقعیت‌هاى جارى در متن زندگى، امکان ندارد. از این رو، هشدار مى‌دهد که مبادا آرمان‌گرایى و بلنداَندیشى
انسان، به آرزوهاى نامحقَّق و آرمان‌گرایىِ بى‌توجّه به واقعیت تبدیل شود. در حکمت‌هاى نبوى، حقایقى است بیدارگر و هشدار دهنده نسبت به این که دنیاگرایى و بلندپروازى، باعث مى‌شوند که انسان، چشم بر واقعیت‌ها بر بندد و حقایق را ننگرد و. . . . از این رو، پیامبر صلى الله علیه و آله فرموده است:
مَن رَغِبَ فِى الدُّنیا و أطالَ فیها رَغبَتَهُ أعمَى اللّهُ قَلبَهُ عَلى قَدرِ رَغبَتِهِ فیها.(1)
هر که به دنیا راغب باشد و رغبتش را در آن به درازا بکشانَد، خداوند، دل او را به اندازه رغبتش به دنیا کور مى‌گردانَد.
این آموزه‌ها در احادیث با واژه «آرزو (اَمَل)» آمده است و عالمان، آنها را ذیل «آرزو» و «آرزوهاى دراز (طول الأمل)» گنجانده‌اند. باب نهم این مجموعه نیز با عنوان «آرزو» ترتیب یافته و احادیث نبوى درباره آن را در ضمن فصولى آورده است. نقش آرزو در زندگى انسان، آرزوهاى حقیقى و ارجمند، آفت‌هاى آن، و این که: آثار آرزوهاى دور و دراز بى‌بنیاد چیست؟ و. . . .
1) تاریخ أصبهان: ج 1 ص 162 ش 144.
