1 / 1
سَعادَةُ الدُّنیا وَالآخِرَةِ
الکتاب
«مَّن کَانَ یُرِیدُ ثَوَابَ الدُّنْیَا فَعِندَ اللهِ ثَوَابُ الدُّنْیَا وَالْأَخِرَةِ وَکَانَ اللهُ سَمِیعَاً بَصِیرًا» .(1)
» وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْکِتَـبِ ءَامَنُواْ وَاتَّقَواْ لَکَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَیِّـئاتِهِمْ وَلَأَدْخَلْنَـهُمْ جَنَّـتِ النَّعِیمِ – وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُواْ التَّوْرَاةَ وَالْاءِنجِیلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَیْهِم مِّن رَّبِّهِمْ لَأَکَلُواْ مِن فَوْقِهِمْ وَمِن تَحْتِ أَرْجُلِهِم مِّنْهُمْ أُمَّةٌ مُّقْتَصِدَةٌ وَکَثِیرٌ مِّنْهُمْ سَآءَ مَا یَعْمَلُونَ » .(2)
» وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى ءَامَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَـتٍ مِّنَ السَّمَآءِ وَالأَرْضِ وَلَـکِن کَذَّبُواْ فَأَخَذْنَـهُم بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ » .(3)
» قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِینُواْ بِاللهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُهَا مَن یَشَآءُ مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَـقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ » .(4)
1 / 1
خوش بختى دنیا و آخرت
قرآن
«هر کس پاداش دنیا را بخواهد، پاداش دنیا و آخرت ، نزد خداست ؛ و خدا ، شنواىِ بیناست» .
«و اگر اهل کتاب ایمان آورده و پرهیزگارى کرده بودند، قطعاً گناهانشان را مى زدودیم و آنان را به بوستان هاى پُر نعمت در مى آوردیم. و اگر آنان به تورات و انجیل و آنچه از جانب پروردگارشان به سویشان نازل شده است، عمل مى کردند، قطعاً از بالاى سرشان [از برکات آسمانى] و از زیر پاهایشان [از برکات زمینى] برخوردار مى شدند. از میان آنان ، گروهى میانه رو هستند، و بسیارى از ایشان ، بد رفتار مى کنند» .
«و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به پرهیزگارى گراییده بودند، قطعاً برکاتى از آسمان و زمین برایشان مى گشودیم ؛ ولى تکذیب کردند . پس به [کیفر] دستاوردشان [گریبان] آنان را گرفتیم» .
«موسى به قوم خود گفت: «از خدا یارى بجویید و پایدارى ورزید، که زمین از آنِ خداست .آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد ، مى دهد؛ و فرجام [نیک]براى پرهیزگاران است» .
» لِّلَّذِینَ أَحْسَنُواْ الْحُسْنَى وَ زِیَادَةٌ وَ لَا یَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لَا ذِلَّةٌ أُوْلَئِکَ أَصْحَـبُ الْجَنَّةِ هُمْ فِیهَا خَــلِدُونَ » .(5)
» وَیَـقَوْمِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّمَآءَ عَلَیْکُم مِّدْرَارًا وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِکُمْ وَ لَا تَتَوَلَّوْاْ مُجْرِمِینَ » .(6)
» وَ قِیلَ لِلَّذِینَ اتَّقَوْاْ مَاذَآ أَنزَلَ رَبُّکُمْ قَالُواْ خَیْرًا لِّلَّذِینَ أَحْسَنُواْ فِى هَـذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَةٌ وَ لَدَارُ الْأَخِرَةِ خَیْرٌ وَ لَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِینَ » .(7)
» مَنْ عَمِلَ صَــلِحًا مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَوةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ » .(8)
» وَ ابْتَغِ فِیمَآ ءَاتَآکَ اللهُ الدَّارَ الْأَخِرَةَ وَ لَا تَنسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیَا وَ أَحْسِن کَمَآ أَحْسَنَ اللهُ إِلَیْکَ وَ لَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِى الْأَرْضِ إِنَّ اللهَ لَا یُحِبُّ الْمُفْسِدِینَ » .(9)
الحدیث
9942.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : أصلِحوا دُنیاکُم ، وَاعمَلوا لِاخِرَتِکُم ؛ فَإِنَّکُم تَموتونَ غَدا .(10)
9943.عنه صلى الله علیه و آله : لا تَسُبُّوا الدُّنیا ؛ فَنِعمَت مَطِیَّةُ المُؤمِنِ ؛ فَعَلَیها یَبلُغُ الخَیرَ ، وبِها یَنجو مِنَ الشَّرِّ . إنَّهُ إذا قالَ العَبدُ : لَعَنَ اللّه ُ الدُّنیا ، قالَتِ الدُّنیا : لَعَنَ اللّه ُ أعصانا لِرَبِّهِ .(11)
9944.عنه صلى الله علیه و آله : نِعمَتِ الدّارُ الدُّنیا لِمَن تَزَوَّدَ مِنها لِاخِرَتِهِ حَتّى یُرضِیَ رَبَّهُ عز و جل ، وبِئسَتِ الدّارُ لِمَن صَدَّتهُ عَن آخِرَتِهِ ، وقَصَّرَت بِهِ عَن رِضاءِ رَبِّهِ . وإذا قالَ العَبدُ : قَبَّحَ اللّه ُ الدُّنیا ، قالَتِ الدُّنیا : قَبَّحَ اللّه ُ أعصانا لِرَبِّهِ .(12)
«براى کسانى که کار نیکو کرده اند، نیکویى [ـِ بهشت] و زیاده [بر آن] است . چهره هایشان را غبارى و ذلّتى نمى پوشاند. اینان ، اهل بهشت اند [و] در آن ، جاودانه خواهند بود» .
«و اى قوم من! از پروردگارتان آمرزش بخواهید . سپس به درگاه او توبه کنید [تا]از آسمان بر شما بارش فراوان بفرستد و نیرویى بر نیروى شما بیفزاید، و تبهکارانه روى بر مگردانید» .
«و به کسانى که پرهیزگارى پیشه کردند، گفته شود: «پروردگارتان چه نازل کرد؟» مى گویند: «خوبى» . براى کسانى که در این دنیا نیکى کردند ، [پاداش] نیکویى است، و قطعاً سراى آخرت ، بهتر است . و چه نیکوست ، سراى پرهیزگاران!» .
«هر کس از مرد یا زن که کار شایسته کند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگى پاکیزه اى، حیات [ـِ حقیقى] بخشیم، و مسلّماً به آنان ، بهتر از آنچه انجام مى دادند ، پاداش خواهیم داد».
«و با آنچه خدایت داده ، سراى آخرت را بجوى و سهم خود را از دنیا فراموش مکن، و همچنان که خدا به تو نیکى کرده ، نیکى کن و در زمین ، فساد مجو ، که خدا فسادگران را دوست نمى دارد» .
حدیث
9942.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : دنیاى خویش را به سامان آورید و براى آخرت خود ، کار کنید ؛ زیرا فردا خواهید مُرد .
9943.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : دنیا را دشنام مدهید که نیکو مَرکبى است براى مؤمن . سوار بر آن ، به خیر دست مى یابد و با آن از شر ، رهایى مى جوید . همانا هرگاه بنده اى بگوید : «خداوند ، دنیا را لعنت کند!» ، دنیا هم مى گوید : «خداوند ، از میان ما کسى را لعنت کند که در برابر پروردگارش سرکش تر است» .
9944.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : نیکو خانه اى است دنیا براى کسى که براى آخرتش از آن توشه برگیرد تا پروردگارش را خشنود کند ؛ و بد خانه اى است براى کسى که از آخرت ، بازش دارد و دستش را از خشنودى پروردگارش کوتاه سازد . هرگاه بنده اى بگوید: «خداوند ، دنیا را رسوا کند!» ، دنیا هم مى گوید: «خداوند ، از میان ما کسى را رسوا کند که در برابر پروردگارش سرکش تر است» .
9945.الأمالی للطوسی عن أبی بردة الأسلمیّ عن أبیه : کانَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله إذا صَلَّى الصُّبحَ رَفَعَ صَوتَهُ حَتّى یَسمَعَ أصحابُهُ یَقولُ : «اللّهُمَّ أصلِح لی دینِیَ الَّذی جَعَلتَهُ لی عِصمَةً» ثَلاثَ مَرّاتٍ ؛ «اللّهُمَّ أصلِح لی دُنیایَ الَّتی جَعَلتَ فیها مَعاشی» ثَلاثَ مَرّاتٍ ؛ «اللّهُمَّ أصلِح لی آخِرَتِیَ الَّتی جَعَلتَ إلَیها مَرجِعی» ثَلاثَ مَرّاتٍ ؛ «اللّهُمَّ إنّی أعوذُ بِرِضاکَ مِن سَخَطِکَ ، وأعوذُ بِعَفوِکَ مِن نِقمَتِکَ» ثَلاثَ مَرّاتٍ ؛ «اللّهُمَّ إنّی أعوذُ بِکَ مِنکَ ، لا مانِعَ لِما أعطَیتَ ، ولا مُعطِیَ لِما مَنَعتَ ، ولا یَنفَعُ ذَا الجَدِّ مِنکَ الجَدُّ» .(13)
9946.صحیح البخاری عن أنس : کانَ أکثَرُ دُعاءِ النَّبِیِّ صلى الله علیه و آله : اللّهُمَّ رَبَّنا! آتِنا فِی الدُّنیا حَسَنَةً ، وفِی الآخِرَةِ حَسَنَةً ، وقِنا عَذابَ النّارِ .(14)
9947.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : بَشِّر هذِهِ الاُمَّةَ بِالسَّناءِ ، وَالرِّفعَةِ ، وَالدّینِ ، وَالنَّصرِ ، وَالتَّمکینِ فِی الأَرضِ .(15)
1 / 2
غِنَى المُجتَمَعِ مِن نِعَمِ اللّه ِ
الکتاب
» لَقَدْ کَانَ لِسَبَإٍ فِى مَسْکَنِهِمْ ءَایَةٌ جَنَّتَانِ عَن یَمِینٍ وَ شِمَالٍ کُلُواْ مِن رِّزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُواْ لَهُ بَلْدَةٌ طَیِّبَةٌ وَ رَبٌّ غَفُورٌ » .(16)
9945.الأمالى ، طوسى ـ به نقل از ابو بَرده اَسلَمى ، از پدرش ـ: پیامبر خدا ، هرگاه نماز صبح مى گزارْد ، با صدایى بلند ـ چنان که یارانش بشنوند ـ سه بار مى گفت: «بار خدایا! دین مرا برایم به سامان آور ؛ همان را که مایه پناه من ساخته اى» . و نیز سه بار مى گفت : «بار خدایا! دنیاى مرا به سامان آور ؛ همان را که مایه زندگانى من قرار داده اى» . و سه بار هم مى گفت: «بار خدایا! آخرت مرا به سامان آور ؛ همان را که بازگشتم را به سوى آن ، مقرّر فرموده اى» . سپس سه بار مى گفت: «بار خدایا! من از خشم تو به خشنودى ات پناه مى جویم و از مجازاتت به گذشتت» . و سه بار مى گفت: «بار خدایا! من از تو به تو پناه مى جویم . بخششت را بازدارنده اى نیست و آنچه را منع فرموده اى ، بخشنده اى نیست و آن را که تو بى نیاز و بهره مندش ساخته اى ، بهره دیگرى سود نمى بخشد» .
9946.صحیح البخارى ـ به نقل از اَ نَس ـ: بیشترین دعاى پیامبر صلى الله علیه و آله چنین بود : «بار خدایا ، پروردگارا! در دنیا به ما نیکویى ده و در آخرت ، نیکویى بخش و ما را از عذاب آتش [دوزخ] ، نگاه دار» .
9947.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : این امّت را مژده ده به روشنى ، شُکوه ، دیندارى ، پیروزى و مسلّط شدن در زمین .
1 / 2
ثروتمندى جامعه ، از نعمت هاى خداست
قرآن
«قطعاً براى [مردم] سبأ در محلّ سکونتشان ، نشانه[ى رحمتى] بود: دو باغستان از راست و چپ . [به آنان گفتیم:] «از روزىِ پروردگارتان بخورید و او را شکر کنید. شهرى است خوش و خدایى آمرزنده»» .
» الشَّیْطَـنُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَیَأْمُرُکُم بِالْفَحْشَآءِ وَاللهُ یَعِدُکُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلاً وَاللهُ وَ سِعٌ عَلِیمٌ » .(17)
الحدیث
9948.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : طوبى لِکُلِّ غَنِیٍّ تَقِیٍّ .(18)
9949.سنن ابن ماجة عن عبد اللّه بن خُبَیب عن أبیه عن عم کُنّا فی مَجلِسٍ ، فَجاءَ النَّبِیُّ صلى الله علیه و آله وعَلى رَأسِهِ أثَرُ ماءٍ ، فَقالَ لَهُ بَعضُنا : نَراکَ الیَومَ طَیِّبَ النَّفسِ ، فَقالَ : أجَل ، وَالحَمدُ للّه. ثُمَّ أفاضَ القَومُ فی ذِکرِ الغِنى ، فَقالَ : لا بَأسَ بِالغِنى لِمَنِ اتَّقى ، وَالصِّحَّةُ لِمَنِ اتَّقى خَیرٌ مِنَ الغِنى ، وطیبُ النَّفسِ مِنَ النَّعیمِ .(19)
1 / 3
الدُّعاءُ لِلتَّقَدُّمِ الِاقتِصادِیِّ
الکتاب
» وَلَا تَتَمَنَّوْاْ مَا فَضَّلَ اللهُ بِهِ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْضٍ لِّلرِّجَالِ نَصِیبٌ مِّمَّا اکْتَسَبُواْ وَلِلنِّسَآءِ نَصِیبٌ مِّمَّا اکْتَسَبْنَ وَسْألُواْ اللهَ مِن فَضْلِهِ إِنَّ اللهَ کَانَ بِکُلِّ شَىْ ءٍ عَلِیمًا » .(20)
الحدیث
9950.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : اللّهُمَّ إنّی أسأَلُکَ غِنایَ وغِنى مَولایَ .(21)
«شیطان ، شما را از تهى دستى بیم مى دهد و شما را به زشتى وا مى دارد؛ ولى خداوند از جانب خود به شما وعده آمرزش و بخشش مى دهد ؛ و خداوند ، گشایشگرِ داناست» .
حدیث
9948.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خوشا بر هر توانگر پرهیزگار !
9949.سنن ابن ماجة ـ به نقل از عبد اللّه بن خُبَیب ، از پدرش ، از عم: در مجلسى بودیم که پیامبر صلى الله علیه و آله آمد ، در حالى که رطوبت آب بر سرش باقى بود . یکى از ما به وى گفت: امروز ، تو را نیکوْ حال مى بینیم . فرمود: «آرى . سپاس ، خداى را!» . سپس افراد در وصفِ ثروتمندى فراوان سخن گفتند . پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود : «آن را که پرهیزگارى پیشه کند ، باکى از توانگرى نیست و براى چنین کسى ، تن درستى بهتر از توانگرى است . و نیکو حالى از نعمت ها[ى خداوند]است» .
1 / 3
دعا براى پیشرفت اقتصادى
قرآن
«و زنهار! آنچه را خداوند به [سببِ] آن، بعضى از شما را بر بعضى [دیگر] برترى داده ، آرزو مکنید. براى مردان از آنچه [به اختیار] کسب کرده اند ، بهره اى است، و براى زنان [نیز]از آنچه [به اختیار]کسب کرده اند ، بهره اى است. و از فضل خدا درخواست کنید، که خدا به هر چیزى داناست» .
حدیث
9950.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بار خدایا! توانگرى خویش و [کسانِ نزدیک و] همراهم را از تو درخواست مى کنم .
9951.عنه صلى الله علیه و آله ـ فِی المُناجاةِ لِطَلَبِ الرِّزقِ ـ: وَاکسُنِی اللّهُمَّ سَرابیلَ السَّعَةِ ، وجَلابیبَ الدَّعَةِ ؛ فَإِنّی یا رَبِّ مُنتَظِرٌ لِاءِنعامِکَ بِحَذفِ المَضیقِ ، ولِتَطَوُّلِکَ بِقَطعِ التَّعویقِ ، ولِتَفَضُّلِکَ بِإِزالَةِ التَّقتیرِ ، ولِوُصولِ حَبلی بِکَرَمِکَ بِالتَّیسیرِ ، وأمطِرِ اللّهُمَّ عَلَیَّ سَماءَ رِزقِکَ بِسِجالِ الدِّیَمِ ، وأغنِنی عَن خَلقِکَ بِعَوائِدِ النِّعَمِ ، وَارمِ مَقاتِلَ الإِقتارِ مِنّی ، وَاحمِل کَشفَ الضُّرِّ عَنّی عَلى مَطایَا الإِعجالِ ، وَاضرِب عَنِّی الضّیقَ بِسَیفِ الِاستِئصالِ ، وأتحِفنی رَبِّ مِنکَ بِسَعَةِ الإِفضالِ ، وَامدُدنی بِنُمُوِّ الأَموالِ ، وَاحرُسنی مِن ضیقِ الإِقلالِ ، وَاقبِض عَنّی سوءَ الجَدبِ ، وَابسُط لی بِساطَ الخِصبِ ، وَاسقِنی مِن ماءِ رِزقِکَ غَدَقا ، وَانهَج لی مِن عَمیمِ بَذلِکَ طُرُقا ، وفاجِئنی بِالثَّروَةِ وَالمالِ ، وَانعَشنی بِهِ مِنَ الإِقلالِ ، وصَبِّحنی بِالِاستِظهارِ ، ومَسِّنی بِالتَّمکینِ مِنَ الیَسارِ ؛ إنَّکَ ذُو الطَّولِ العَظیمِ ، وَالفَضلِ العَمیمِ ، وَالمَنِّ الجَسیمِ ، وأنتَ الجَوادُ الکَریمُ .(22)
9952.عنه صلى الله علیه و آله ـ مِمّا عَلَّمَهُ لِعَلِیٍّ علیه السلام لِقَضاءِ: اللّهُمَّ اکفِنی بِحَلالِکَ عَن حَرامِکَ ، وأغنِنی مِن فَضلِکَ عَمَّن سِواکَ .(23)
9953.عنه صلى الله علیه و آله : إنَّ الرِّزقَ لَیَنزِلُ مِنَ السَّماءِ إلَى الأَرضِ عَلى عَدَدِ قَطرِ المَطَرِ إلى کُلِّ نَفسٍ بِما قُدِّرَ لَها ، ولکِن للّه ِ فُضولٌ ، فَاسأَلُوا اللّه َ مِن فَضلِهِ .(24)
9954.عنه صلى الله علیه و آله : إنَّ للّه ِ عز و جل فُضولاً مِن رِزقِهِ یَنحَلُهُ مَن یَشاءُ مِن خَلقِهِ ، وَاللّه ُ باسِطٌ یَدَیهِ عِندَ کُلِّ فَجرٍ لِمُذنِبِ اللیلِ هَل یَتوبُ فَیَغفِرَ لَهُ! ویَبسُطُ یَدَیهِ عِندَ مَغیبِ الشَّمسِ لِمُذنِبِ النَّهارِ هَل یَتوبُ فَیَغفِرَ لَهُ!(25)
9951.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در مناجاتِ درخواستِ روزى ـ: بار خدایا! مرا جامه گشاده روزى بر تن کن و تن پوش رفاه در بر کن . اى پروردگار! من در انتظارم که به لطف خویش ، تنگنا را بزُدایى ، به بخششت ، باز داشتگى [از رفاه] را پایان بخشى ، به فضلت ، تنگ دستى را از میان بردارى و به کَرَمت ، رشته زندگى ام را به تن آسانى برسانى . بار خدایا! آسمانِ روزى ات را با قطره هاى درشت بر من بباران . با نعمت هاى پُربار مرا از خَلقت بى نیاز فرما و قتلگاه هاى تنگ دستى را از من ، دور فرما . به شتاب ، روزگار سختى و دشوارى را از من بردار و تنگ حالى را از کار و بارِ من ، ریشه کن فرما . اى پروردگار! با بخشش گسترده از جانب خود به من هدیه عطا نما و با افزایش دارایى ، مرا یارى کن و نگاهبانم باش که به تنگناى کم مایگى درنیفتم . بدحالىِ خشک سالى را از من بردار ، بساط سرسبزى و خرّمى را برایم بگستر ، از آبِ روزى ات به سرشارى نصیبم فرما ، از بخشش گسترده ات راه هایى بر من باز فرما ، ثروت و مال ناگهانى به من عطا کن و با آن ، مرا از تنگْ مایگى رهایى بخش و پشت گرمى ام ده و گشاده حالى عنایت کن . همانا تو داراى بخششى بسیار ، فضلى سرشار ، و لطفى فراوان هستى و بس بخشنده اى و کریم!
9952.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در شمار آنچه براى اداى دین ، به على علیه السلام: بار خدایا! با حلال خویش ، مرا از حرامت بى نیاز کن و با فضل خود ، مرا از غیر خویش ، بى نیازى عطا فرما .
9953.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : همانا روزى از آسمان به زمین مى بارد ، همانند قطره هاى باران که به هر کس به اندازه معیّن شده براى او نصیب مى رسد ؛ امّا خداى را بخشش هاى افزون نیز هست . پس ، از خداوند ، بخشش افزونش را طلب کنید .
9954.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خداى را از روزى اش بخشش هاى افزون هست که به هر که خواهد ، عطا مى فرماید . هر بامداد ، خداوند را براى گناهکارِ شبْ هنگام ، دستِ گشاده بخششى هست که آیا توبه مى کند تا وى را ببخشاید ؟ و هر غروب ، براى گناهکارِ روزْ هنگام ، دستِ گشوده لطفى هست که آیا به سویش باز مى آید تا بیامرزدش ؟!
9955.عنه صلى الله علیه و آله ـ أنّه کانَ یَدعو ـ: اللّهُمَّ اجعَل أوسَعَ رِزقِکَ عَلَیَّ عِندَ کِبَرِ سِنّی وَانقِطاعِ عُمُری .(26)
9956.تفسیر العیّاشی عن جابر عن الإمام الباقر علیه السل أتى رَسولَ اللّه ِ صلى الله علیه و آله رَجُلٌ مِن أهلِ البادِیَةِ ، فَقالَ : یا رَسولَ اللّه ِ ، إنَّ لی بَنینَ وبَناتٍ وإخوَةً وأخَواتٍ ، وبَنی بَنینَ وبَنی بَناتٍ وبَنی إخوَةٍ وبَنی أخَواتٍ ، وَالمَعیشَةُ عَلَینا خَفیفَةٌ ، فَإِن رَأَیتَ ـ یا رَسولَ اللّه ِ ـ أن تَدعُوَ اللّه َ أن یُوَسِّعَ عَلَینا . قالَ : وبَکى ، فَرَقَّ لَهُ المُسلِمونَ . فَقالَ رَسولُ اللّه ِ عَلَیهِ وآلِهِ السَّلامُ : «وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِى الْأَرْضِ إِلَا عَلَى اللهِ رِزْقُهَا وَیَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا کُلٌّ فِى کِتَـبٍ مُّبِینٍ» ،(27) مَن کَفَلَ بِهذِهِ الأَفواهِ المَضمونَةِ عَلَى اللّه ِ رِزقُها ، صَبَّ اللّه ُ عَلَیهِ الرِّزقَ صَبّا کَالماءِ المُنهَمِرِ ؛ إن قَلیلٌ فَقَلیلاً ، وإن کَثیرٌ فَکَثیرا . قالَ : ثُمَّ دَعا رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله ، وأمَّنَ لَهُ المُسلِمونَ . قالَ : قالَ أبو جَعفَرٍ علیه السلام : فَحَدَّثَنی مَن رَأَى الرَّجُلَ فی زَمَنِ عُمَرَ ، فَسَأَلَهُ عَن حالِهِ ، فَقالَ : مِن أحسَنِ مَن خَوَّلَهُ حَلالاً ، وأکثَرِهِم مالاً .(28)
9955.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ چنین دعا مى کرد ـ: بار خدایا! بیشینه روزى ات را به هنگام سال خوردگى و سپرى شدن ایّام ، به من عطا فرما .
9956.تفسیر العیاشى ـ به نقل از جابر ـ: امام باقر علیه السلام فرمود : «مردى بادیه نشین نزد پیامبر خدا آمد و گفت: اى پیامبر خدا! مرا پسران و دختران و برادران و خواهران و پسرزادگان و دخترزادگان و برادر زادگان و خواهر زادگانى است ؛ و روزگار ما سخت است . باشد که نظر فرمایى و از خدا بخواهى که به ما گشاده روزى عطا فرماید . سپس آن مرد گریست و دلِ مسلمانان براى او سوخت . پیامبر خدا فرمود: «و هیچ جنبنده اى در زمین نیست ، مگر آن که روزى او بر خداست و قرارگاه آن و جایگاه نگاهداشت آن ، همه را مى داند . همه در کتابى روشن هست» . هر کس این آیات را که خداوند در آنها تأمین روزى را ضمانت فرموده ، پیوسته بخواند ، خدا روزى را چون آبى روان بر او فرو مى بارد ، خواه ، اندکْ اندک و خواه ، بسیارْ بسیار . سپس پیامبر خدا ، دعا کرد و مسلمانان ، دعایش را آمین گفتند … [و] کسى که آن مرد را در روزگار عُمَر دیده بود ، براى من روایت کرد که حال وى را پرسیده و او گفته است: خداوند ، بیشترین حلال و فراوان ترین مال را روزى ام فرمود» .
1) النساء : 134.
2) المائدة : 65 و 66.
3) الأعراف : 96.
4) الأعراف : 128.
5) یونس : 26.
6) هود : 52.
7) النحل : 30.
8) النحل : 97.
9) القصص : 77.
10) الفردوس : ج 1 ص 101 ح 334 عن أبی هریرة.
11) أعلام الدین : ص 335 عن أبی موسى الأشعری ، بحار الأنوار : ج 77 ص 178 ح 10 وراجع: ربیع الأبرار : ج 1 ص 66.
12) المستدرک على الصحیحین : ج 4 ص 348 ح 7870 عن طارق.
13) الأمالی للطوسی : ص 158 ح 265، بحارالأنوار : ج 86 ص 134 ح 14 وراجع : سنن النسائی : ج 3 ص 73.
14) صحیح البخاری : ج 5 ص 2347 ح 6026.
15) مسند ابن حنبل : ج 8 ص 44 ح 21278 ؛ إعلام الورى : ج 1 ص 89 لیس فیه «والدّین» وکلاهما عن اُبیّ بن کعب ، بحار الأنوار : ج 18 ص 121 ح 36.
16) سبأ : 15.
17) البقرة : 268.
18) کنز العمّال : ج 3 ص 156 ح 5946 نقلاً عن العسکری فی الأمثال عن أنس.
19) سنن ابن ماجة: ج 2 ص 724 ح 2141.
20) النساء : 32.
21) مسند ابن حنبل : ج 5 ص 343 ح 15754 عن أبی صرمة.
22) مُهج الدعوات : ص 312 عن أحمد بن الحارث النوفلی عن الإمام الجواد عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار: ج 94 ص 116 ح 17.
23) سنن الترمذی : ج 5 ص 560 ح 3563 عن أبی وائل عن الإمام علیّ علیه السلام ؛ الأمالی للصدوق : ص 472 ح 631 عن جابر عن الإمام الباقر عن آبائه عن الإمام علیّ علیهم السلام عنه صلى الله علیه و آله ، بحار الأنوار: ج 95 ص 301 ح 1.
24) قرب الإسناد : ص 117 ح 411 عن الحسین بن علوان عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلام ، بحار الأنوار : ج 5 ص 145 ح 1 و ج 93 ص 288 ح 4.
25) ثواب الأعمال : ص 214 ح 3 عن السکونی عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 6 ص 29 ح 34 و ج 103 ص 29 ح 51.
26) المستدرک على الصحیحین : ج 1 ص 726 ح 1987 عن عائشة.
27) هود : 6.
28) تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 139 ح 3 ، بحارالأنوار : ج 103 ص 31 ح 59.
