المنجیات (عوامل رستگارى)

الکتاب

» یَـأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلَى تِجَـرَةٍ تُنجِیکُم مِّنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ – تُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَتُجَـهِدُونَ فِى سَبِیلِ اللهِ بِأَمْوَ لِکُمْ وَ أَنفُسِکُمْ ذَ لِکُمْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ – یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ یُدْخِلْکُمْ جَنَّـتٍ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَـرُ وَ مَسَـکِنَ طَیِّبَةً فِى جَنَّـتِ عَدْنٍ ذَ لِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ – وَ أُخْرَى تُحِبُّونَهَا نَصْرٌ مِّنَ اللهِ وَ فَتْحٌ قَرِیبٌ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ » .(1)

» وَ نَجَّیْنَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ کَانُواْ یَتَّقُونَ » .(2)

الحدیث

11897.رسول اللّه صلى الله علیه و آله ـ فی وَصیَّتِهِ لِعَلیٍّ علیه السلام ـ: یا علیُّ ، ثَلاثٌ دَرَجاتٌ ، وثَلاثٌ کَفّاراتٌ ، وثَلاثٌ مُهلِکاتٌ ، وثَلاثٌ مُنجِیاتٌ: … أمّا المُنجِیاتُ : فخَوفُ اللّه ِ فی السِّرِّ والعَلانِیَةِ ، والقَصدُ فی الغِنى والفَقرِ ، وکَلِمَةُ العَدلِ فی الرِّضا والسُّخطِ .(3)

11898.عنه صلى الله علیه و آله : ثَلاثٌ مُنجِیاتٌ : العَدلُ فی الرِّضا والغَضَبِ ، والقَصدُ فی الغِنى والفَقرِ ، ومَخافَةُ اللّه ِ فی السِّرِّ والعَلانِیَةِ .(4)

قرآن

«اى کسانى که ایمان آورده اید! آیا شما را بر تجارتى راه نمایم که شما را از عذابى دردناک مى رهانَد؟ به خدا و فرستاده او بگروید و در راه خدا ، با مال و جانتان ، جهاد کنید. این [گذشت و فداکارى] اگر بدانید، براى شما بهتر است. تا گناهانتان را بر شما ببخشاید و شما را در باغ هایى که از زیر [درختان] آنها جویبارها روان است و [در] سراهایى خوش، در بهشت هاى همیشگى در آورَد. این [خود ،] کامیابىِ بزرگ است. و [رحمتى] دیگر که آن را دوست دارید ، یارى و پیروزى اى نزدیک ، از جانب خداست ، و مؤمنان را [بِدان] بشارت بده» .

«و کسانى را که ایمان آورده بودند و پروا مى داشتند ، رهانیدیم» .

حدیث

11897.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در سفارش به امام على علیه السلام ـ: اى على! سه چیز، درجه است و سه چیز ، کفّاره و سه چیز ، هلاکتبار و سه چیز ، نجات بخش : … و آن نجات بخش ها ، عبارت اند از : ترس از خدا در آشکار و نهان، میانه روى در توانگرى و تهى دستى ، و حقگویى در خشم و خشنودى.

11898.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : سه چیز ، نجات بخش اند : رعایت عدالت در حال خشم و خشنودى، میانه روى در توانگرى و تهى دستى ، و ترس از خدا در نهان و آشکار.

11899.المحاسن عن الإمام الصادق أو الإمام زین العابدین ع ثَلاثٌ مُنجِیاتٌ وثَلاثٌ مُهلِکاتٌ. قالوا: یا رسولَ اللّه ِ ، ما المُنجِیاتُ ؟ قالَ صلى الله علیه و آله : خَوفُ اللّه ِ فی السِّرِّ کأنَّکَ تَراهُ ، فإن لَم تَکُن تَراهُ فإنَّهُ یَراکَ ، والعَدلُ فی الرِّضا والغَضَبِ ، والقَصدُ فی الغِنى والفَقرِ .(5)

11900.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : نَجا المُخِفُّونَ ، وهَلَکَ المُثقَلُونَ .(6)

11901.عنه صلى الله علیه و آله : ثَلاثٌ مُنجِیاتٌ : تَکُفُّ لِسانَکَ ، وتَبکی على خَطیئتِکَ ، وتَلزَمُ بَیتَکَ .(7)

11902.عنه صلى الله علیه و آله : کَم مِن عاقِلٍ عَقَلَ عَنِ اللّه ِ أمرَهُ وهُو حَقیرٌ عِندَ النّاسِ دَمیمُ المَنظَرِ یَنجو غَدا ! وکَم مِن ظَریفِ اللِّسانِ جَمیلِ المَنظَرِ عَظیمِ الشّأنِ هالِکٌ غَدا فی یَومِ القِیامَةِ !(8)

11903.الإمامُ الحسینُ علیه السلام : دَخَلتُ على رسولِ اللّه ِ صلى الله علیه و آله وعِندَهُ اُبَیُّ بنُ کَعبٍ ، فقالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : مَرحَبا بکَ یا أبا عبدِ اللّه ِ یا زَینَ السَّماواتِ والأرضِ ، فقالَ لَهُ اُبَیٌّ : وکیفَ یکونُ یا رسولَ اللّه ِ زَینَ السّماواتِ والأرضِ أحَدٌ غَیرُکَ ؟ ! فقالَ لَهُ : یا اُبیُّ ، والّذی بَعَثَنی بالحَقِّ نَبیّا إنّ الحُسینَ بنَ علیٍّ فی السَّماءِ أکبَرُ مِنهُ فی الأرضِ ؛ فإنَّهُ مَکتوبٌ عَن یَمینِ العَرشِ : مِصباحُ هادٍ وسَفینَةُ نَجاةٍ .(9)

11899.المحاسن ـ به نقل از امام صادق یا امام زین العابدین علیهما: پیامبر خدا فرمود : «سه چیز ، عامل نجات اند و سه چیز ، عامل هلاکت» . گفتند : اى پیامبر خدا! عوامل نجات ، کدام اند؟ فرمود : «ترس از خداوند در نهان ، به گونه اى که گویى او را مى بینى ؛ [زیرا] اگر تو او را نمى بینى ، او قطعاً تو را مى بیند ؛ و مراعات عدالت (حقیقت) در حال خشنودى و خشم ؛ و میانه روى در توانگرى و تهى دستى» .

11900.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : سبُک باران ، نجات یافتند و گران باران ، به هلاکت افتادند.

11901.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : سه چیز ، نجات بخش اند : زبانت را نگه دارى، بر گناهت بِگریى ، و در خانه ات بنشینى .

11902.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : چه بسیار خردمندى که وظیفه خویش را از خدا فرا مى گیرد ؛ امّا در نظر مردم ، کوچک است و از زیبایىِ ظاهرى بى بهره است ؛ ولى فردا[ى قیامت] نجات مى یابد! و چه بسیار آدم هاى خوش صحبتِ زیباروىِ بلندمرتبه اى که فرداى قیامت ، به هلاکت در مى افتند .

11903.امام حسین علیه السلام : بر پیامبر خدا ، وارد شدم . اُبىّ بن کعب هم آن جا بود. پیامبر خدا فرمود : «خوش آمدى ، اى ابا عبد اللّه ، اى زیورِ آسمان ها و زمین!» . اُبى به ایشان گفت : اى پیامبر خدا! چگونه ممکن است کسى جز شما ، زیور آسمان ها و زمین باشد؟ پیامبر صلى الله علیه و آله به او فرمود : «اُبى! سوگند به آن که مرا به حق به پیامبرى برانگیخت، حسین بن على ، در آسمان ، بزرگ تر و با عظمت تر از زمین است؛ زیرا در سمت راست عرش ، نوشته شده است: [حسین] چراغ هدایت و کشتى نجات است» .

1) الصفّ : 10ـ13.

2) فصّلت : 18.

3) مکارم الأخلاق : ج 2 ص 325 ح 2656 عن الإمام الصادق عن أبیه عن جده عن الإمام علیّ علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 77 ص 52 ح 3.

4) کنز العمال : ج 16 ص 45 ح 43867 عن أنس.

5) المحاسن : ج 1 ص 62 ح 3 عن أبی حمزة الثمالی ، بحار الأنوار : ج 70 ص 7 ح 5.

6) مکارم الأخلاق : ج 2 ص 328 ح 2656 عن الإمام الصادق عن أبیه عن جده عن الإمام علیّ علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 77 ص 55 ح 3.

7) الخصال : ص 85 ح 13 عن مسعدة بن زیاد عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلام ، بحار الأنوار : ج 36 ص 204 ح 8.

8) کنز العمال : ج 3 ص 154 ح 5940 نقلاً عن شعب الإیمان عن ابن عمر.

9) کمال الدین : ص 265 ح 11.