4 / 1
الِاستِغفارُ
الکتاب
» وَ أَنِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ یُمَتِّعْکُم مَّتَـعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى وَ یُؤْتِ کُلَّ ذِى فَضْلٍ فَضْلَهُ وَ إِن تَوَلَّوْاْ فَإِنِّى أَخَافُ عَلَیْکُمْ عَذَابَ یَوْمٍ کَبِیرٍ «.(1)
» وَیَـقَوْمِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّمَآءَ عَلَیْکُم مِّدْرَارًا وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِکُمْ وَ لَا تَتَوَلَّوْاْ مُجْرِمِینَ «.(2)
» فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّارًا – یُرْسِلِ السَّمَآءَ عَلَیْکُم مِّدْرَارًا – وَ یُمْدِدْکُم بِأَمْوَ لٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَل لَّکُمْ جَنَّـتٍ وَ یَجْعَل لَّکُمْ أَنْهَـرًا «.(3)
الحدیث
10392.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : أکثِرُوا الِاستِغفارَ ؛ فَإِنَّهُ یَجلِبُ الرِّزقَ.(4)
4 / 1
آمرزش خواستن
قرآن
«و این که از پروردگارتان آمرزش بخواهید، سپس به درگاه او توبه کنید، [تا] شما را با بهره مندى نیکویى تا زمانى معیّن ، بهره مند سازد و به هر شایسته نعمتى از کَرَم خود عطا کند. و اگر روى گردان شوید ، من از عذاب روزى بزرگ بر شما بیمناکم».
«و اى قوم من! از پروردگارتان آمرزش بخواهید، سپس به درگاه او توبه کنید [تا] از آسمان بر شما بارشِ فراوان فرستد و نیرویى بر نیروى شما بیفزاید، و تبهکارانه روى بر مگردانید».
«و گفتم: از پروردگارتان آمرزش بخواهید ، که او همواره آمرزنده است. بر شما از آسمان، بارانِ پى در پى مى فرستد و شما را به اموال و پسران، یارى مى کند و برایتان باغ ها قرار مى دهد و نهرها براى شما پدید مى آورد».
حدیث
10392.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : فراوان آمرزش بخواهید ؛ چرا که [مایه] جلب روزى است.
10393.عنه صلى الله علیه و آله : مَن أنعَمَ اللّه ُ تَعالى عَلَیهِ نِعمَةً فَلیَحمَدِ اللّه َ ، ومَنِ استَبطَأَ الرِّزقَ فَلیَستَغفِرِ اللّه َ.(5)
10394.تنبیه الغافلین عن ابن عمر : شَهِدتُ رَسولَ اللّه ِ صلى الله علیه و آله وقَد أتاهُ رَجُلٌ فَقالَ : یا رَسولَ اللّه ِ ، قَلَّت ذاتُ یَدی ، قالَ : فَأَینَ أنتَ مِن صَلاةِ المَلائِکَةِ ، وتَسبیحِ الخَلائِقِ وما بِهِ یُرزَقونَ!؟ قالَ : ما هُوَ یا رَسولَ اللّه ِ؟ قالَ : «سُبحانَ اللّه ِ وبِحَمدِهِ ، سُبحانَ اللّه ِ العَظیمِ ، أستَغفِرُ اللّه َ» مِائَةَ مَرَّةٍ ما بَینَ طُلوعِ الفَجرِ إلى أن تُصَلِّیَ صَلاةَ الغَداةِ ، تَأتیکَ الدُّنیا صاغِرَةً راغِمَةً.(6)
4 / 2
الصَّلاةُ
10395.نثر الدرّ : کانَ [رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله] إذا نَزَلَ بِهِ الضّیقُ فِی الرِّزقِ أمَرَ أهلَهُ بِالصَّلاةِ ، ثُمَّ تَلا هذِهِ الآیَةَ : «وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَوةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا لَانَسْألُکَ رِزْقًا نَّحْنُ نَرْزُقُکَ»(7).(8)
10396.تنبیه الخواطر : یُروى عَن رَسولِ اللّه ِ صلى الله علیه و آله أنَّهُ کانَ إذا أصابَ أهلَهُ خَصاصَةٌ قالَ : قوموا إلَى الصَّلاةِ ، ویَقولُ : بِهذا أمَرَنی رَبّی ؛ قالَ اللّه ُ تَعالى : «وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَوةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا لَانَسْألُکَ رِزْقًا نَّحْنُ نَرْزُقُکَ وَالْعَـقِبَةُ لِلتَّقْوَى».(9)
10397.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَن صَلّى رَکعَتَینِ إذا دَخَلَ إلى رَحلِهِ ؛ نَفَى اللّه ُ تَعالى عَنهُ الفَقرَ ، وکَتَبَهُ فِی الأَوّابینَ.(10)
10393.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که خداى متعال به او نعمت دهد ، باید خدا را شکر کند ؛ و هر که روزى اش کُند رسد ، باید از خدا آمرزش بخواهد.
10394.تنبیه الغافلین ـ به نقل از ابن عمر ـ: شاهد بودم که مردى نزد پیامبر خدا آمد و گفت: اى پیامبر خدا! سرمایه ام اندک است. فرمود: «چرا درود فرشتگان و تسبیح آفریدگان و مایه روزى مردم را به یارى نمى گیرى؟». گفت: آن چیست ، اى پیامبر خدا؟ فرمود: » منزّه است خداوند و ستودنى. منزّه است خداى بزرگ. از او آمرزش مى جویم » ؛ این ذکر را صد بار از سر بر زدن سپیده تا [پایان یافتن وقت] نماز صبح ادا کن تا دنیا فروتنانه و ناگزیر به سویت بیاید».
4 / 2
نماز
10395.نثر الدرّ : [پیامبر خدا] ، هر گاه دچار تنگناى روزى مى شد ، خانواده اش را به نماز فرمان مى داد و سپس این آیه را مى خواند : «و خاندان خویش را به نماز ، فرمان ده و بر آن شکیبا باش. از تو روزى نمى خواهیم. ما خود به تو روزى مى دهیم».
10396.تنبیه الخواطر : از پیامبر خدا روایت شده که هر گاه خانواده او نیازمند مى گشتند ، وى مى فرمود : «به نماز برخیزید» و مى فرمود : «پروردگارم به من چنین امر کرده است. خداى متعال مى فرماید: «و خاندان خویش را به نماز ، فرمان ده و بر آن شکیبا باش. از تو روزى نمى خواهیم. ما خود به تو روزى مى دهیم ؛ و سرانجام ، از آنِ پرهیزگاران است» «.
10397.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس به هنگام وارد شدن به خانه اش دو رکعت نماز بگزارد ، خدا فقر را از او مى زداید و وى را در زمره توبه کنندگان به شمار مى آورد.
10398.عنه صلى الله علیه و آله : لِلمُصَلّی حُبُّ المَلائِکَةِ… وبَرَکَةٌ فِی الرِّزقِ.(11)
10399.عنه صلى الله علیه و آله : خَیرُ الدُّنیا وَالآخِرَةِ فِی الصَّلاةِ ، وبِها یَتَبَیَّنُ الکافِرُ مِنَ المُؤمِنِ ، وَالمُخلِصُ مِنَ المُنافِقِ ، وهِیَ عِمادُ الدّینِ ، ومَلاذُ الجَسَدِ ، وزَینُ الإِسلامِ ، ومُناجاةُ الحَبیبِ لِلحَبیبِ ، وقَضاءُ الحاجَةِ ، وتَوبَةُ التّائِبِ ، وتَذکِرَةُ المَنِیَّةِ ، وَالبَرَکَةُ فِی المالِ ، وسَعَةُ الرِّزقِ ، ونورُ الوَجهِ.(12)
10400.عنه صلى الله علیه و آله : إذا رَأَیتَ فی مَعاشِکَ ضیقا وفی أمرِکَ التِیاثاً ، فَأَنزِل حاجَتَکَ بِاللّه ِ عز و جل ، ولا تَدَع صَلاةَ الِاستِغفارِ ـ وهِیَ رَکعَتانِ : تَفتَتِحُ الصَّلاةَ وتَقرَأُ الحَمدَ وإنّا أنزَلناهُ مَرَّةً واحِدَةً فی کُلِّ رَکعَةٍ ، ثُمَّ تَقولُ بَعدَ القِراءَةِ : «أستَغفِرُ اللّه َ» خَمسَ عَشرَةَ مَرَّةً ، ثُمَّ تَرکَعُ فَتَقرَأُها عَشرا عَلى هَیئَةِ صَلاةِ جَعفَرٍ ـ یُصلِحِ اللّه ُ لَکَ شَأنَکَ کُلَّهُ ، إن شاءَ اللّه ُ.(13)
10401.عنه صلى الله علیه و آله ـ فی بَیانِ آثارِ التَّهاوُنِ بِالصَّلاةِ ـ:… أمَّا اللَّواتی تُصیبُهُ فی دارِ الدُّنیا : فَالاُولى یَرفَعُ اللّه ُ البَرَکَةَ مِن عُمُرِهِ ، ویَرفَعُ اللّه ُ البَرَکَةَ مِن رِزقِهِ.(14)
10402.الإمام الباقر علیه السلام : جاءَ رَجُلٌ إلَى النَّبِیَّ صلى الله علیه و آله فَقالَ : یا رَسولَ اللّه ِ إنّی ذو عِیالٍ وعَلَیَّ دَینٌ وقَدِ اشتَدَّت حالی ، فَعَلِّمنی دُعاءً أدعُو اللّه َ عز و جل بِهِ لِیَرزُقَنی ما أقضی بِهِ دَینی وأستَعینُ بِهِ عَلى عِیالی ، فَقالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : یا عَبدَ اللّه ِ ، تَوَضَّأ وأسبِغ وُضوءَکَ ، ثُمَّ صَلِّ رَکعَتَینِ تُتِمُّ الرُّکوعَ وَالسُّجودَ ، ثُمَّ قُل : یا ماجِدُ یا واحِدُ یا کَریمُ یا دائِمُ ، أتَوَجَّهُ إلَیکَ بِمُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ نَبِیِّ الرَّحمَةِ صلى الله علیه و آله ـ یا مُحَمَّدُ یا رَسولَ اللّه ِ، إنّی أتَوَجَّهُ بِکَ إلَى اللّه ِ رَبِّکَ ورَبّی وَربِّ کُلِّ شَیءٍ ـ أن تُصَلِّیَ عَلى مُحَمَّدٍ وأهلِ بَیتِهِ ، وأسأَلُکَ نَفحَةً کَریمَةً مِن نَفَحاتِکَ ، وفَتحا یَسیرا ورِزقا واسِعا ، ألُمُّ بِهِ شَعَثی وأقضی بِهِ دَینی وأستَعینُ بِهِ عَلى عِیالی.(15)
10398.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : نمازگزار را فرشتگان دوست مى دارند و… روزى اش برکت مند است.
10399.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خیر دنیا و آخرت ، در نماز است و با آن ، کافر از مؤمن و اخلاص پیشه از منافق شناخته مى شود. نماز ، ستون دین و پناهگاه تن و زینت اسلام و مناجات دو دوست و مایه بر آمدن نیاز ، و بازگشت توبه کار و یاد مرگ و برکت در مال و گشایش روزى و نور چهره است.
10400.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر گاه در زندگانى ات تنگنا و در کارت پیچشى یافتى ، نیازت را نزد خداوند عرضه کن و نمازِ آمرزش را وا مگذار ؛ و آن ، دو رکعت است. در هر رکعت ، سوره هاى «حمد» و «قدر» را یک بار قرائت کن و سپس پانزده بار «أستغفرُ اللّه » بگو و آن گاه در رکوع ، ده بار «أستغفرُ اللّه » بگو ، به گونه نماز جعفر [طیّار]. خداوند ، همه کارهایت را به سامان مى آورد ، اگر خدا خواهد.
10401.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در بیان آثار سبُک شمردن نماز ـ:… امّا آثار دنیایى آن ، از این قرارند : نخست ، این که خداوند ، برکت را از عمر و روزى انسان مى زداید.
10402.امام باقر علیه السلام : مردى نزد پیامبر صلى الله علیه و آله آمد و گفت: اى پیامبر خدا! من ، عیالوار و بدهکار و سختْ احوالم. مرا دعایى بیاموز که با آن ، خدا را فرا خوانم تا مرا چندان روزى دهد که هم بدهى ام را بپردازم و هم خانواده ام را تأمین کنم. پیامبر خدا فرمود : «اى بنده خدا! وضو ساز و حقّ هر اندام را در وضویت به خوبى ادا کن و سپس دو رکعت نماز بگزار و در آن ، رکوع و سجده اى کامل به جاى آور و آن گاه بگو : اى بزرگوار ، اى یگانه ، اى کرامت بخش ، اى جاودانه! به تو روى مى آورم ، به واسطه محمّد ، پیامبرت ، که پیامبر رحمت است ـ و اى محمّد ، اى فرستاده خدا! هر آینه به واسطه تو به خدا روى مى آورم که پروردگار تو و من و هر چیز است ـ. [از تو مى خواهم] که بر محمّد و خاندانش درود فرستى ؛ و از تو بخششى کریمانه از بخشش هایت و گشایشى آسان بخش و روزى اى گسترده خواهانم تا با آن ، آشفتگى ام را سامان دهم و بدهى ام را بپردازم و نیاز خانواده ام را تأمین کنم «.
4 / 3
صَلاةُ اللَّیلِ
10403.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : صَلاةُ اللَّیلِ مَرضاةٌ لِلرَّبِّ ،… وبَرَکَةٌ فِی الرِّزقِ.(16)
10404.عنه صلى الله علیه و آله : صَلاةُ اللَّیلِ تُبَیِّضُ الوُجوهَ ، وتُطَیِّبُ الرّیحَ ، وتَجلِبُ الرِّزقَ.(17)
4 / 4
صَلاةُ الِاستِسقاءِ
10405.رسول اللّه صلى الله علیه و آله ـ مِن دُعائِهِ فِی الِاستِسقاءِ ـ: اللّهُمَّ اسقِنا سَقیا… تُرخِصُ بِهِ الأَسعارَ فی جَمیعِ الأَمصارِ.(18)
4 / 5
قِراءَةُ القُرآنِ
10406.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : اِجعَلوا فی بُیوتِکُم مِن صَلاتِکُم ، وَاعمُروها بِالقُرآنِ ؛ فَإِنَّ أفقَرَ البُیوتِ بَیتٌ لا یُقرَأُ فیهِ کِتابُ اللّه ِ عز و جل.(19)
4 / 3
نماز شب
10403.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : نماز شب ، [مایه] خشنودى پروردگار… و برکت در روزى است.
10404.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : نماز شب ، روى ها را سپید مى گرداند ، عطر خوش مى بخشد و روزى را جلب مى کند.
4 / 4
نماز باران
10405.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ از دعاى ایشان در طلب باران ـ: بار خدایا! ما را سیرابى بخش… تا با آن ، نرخ ها را در همه جا ارزان سازى.
4 / 5
خواندن قرآن
10406.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بخشى از نمازتان را در خانه هاتان بگزارید و آنها را با قرآن آباد کنید ، که همانا فقیرترینِ خانه ها ، خانه اى است که در آن ، کتاب خدا خوانده نشود.
10407.عنه صلى الله علیه و آله : أکثِروا مِن قِراءَةِ القُرآنِ فی بُیوتِکُم ؛ فَإِنَّ البَیتَ الَّذی لا یُقرَأُ فیهِ القُرآنُ یَقِلُّ خَیرُهُ ، ویَکثُرُ شَرُّهُ ، ویَضیقُ عَلى أهلِهِ.(20)
10408.عنه صلى الله علیه و آله : اِجعَلوا لِبُیوتِکُم نَصیبا مِنَ القُرآنِ ؛ فَإِنَّ البَیتَ إذا قُرِئَ فیهِ تَیَسَّرَ عَلى أهلِهِ ، وکَثُرَ خَیرُهُ ، وکانَ سُکّانُهُ فی زِیادَةٍ ، وإذا لَم یُقرَأ فیهِ القُرآنُ ضُیِّقَ عَلى أهلِهِ ، وقَلَّ خَیرُهُ ، وکانَ سُکّانُهُ فی نُقصانٍ.(21)
10409.عنه صلى الله علیه و آله : نَوِّروا بُیوتَکُم مَا استَطَعتُم ؛ فَإِنَّ البَیتَ الَّذی یُقرَأُ فیهِ القُرآنُ یَتَّسِعُ عَلى أهلِهِ ، ویَکثُرُ خَیرُهُ ، وتَحضُرُهُ المَلائِکَةُ ، وتَهجُرُهُ الشَّیاطینُ.(22)
10410.عنه صلى الله علیه و آله : نَوِّروا بُیوتَکُم بِتِلاوَةِ القُرآنِ ، ولا تَتَّخِذوها قُبورا کَما فَعَلَتِ الیَهودُ وَالنَّصارى صَلَّوا فِی الکَنائِسِ وَالبِیَعِ وعَطَّلوا بُیوتَهُم ؛ فَإِنَّ البَیتَ إذا کَثُرَ فیهِ تِلاوَةُ القُرآنِ کَثُرَ خَیرُهُ ، وَاتَّسَعَ أهلُهُ ، وأضاءَ لِأَهلِ السَّماءِ کَما تُضیءُ نُجومُ السَّماءِ لِأَهلِ الدُّنیا.(23)
10411.عنه صلى الله علیه و آله : إنَّ أصفَرَ البُیوتِ لَبَیتٌ أصفَرَ مِن کِتابِ اللّه ِ.(24)
10412.عنه صلى الله علیه و آله : مَن قَرَأَ «قُلْ هُوَ الله أَحَدٌ» حینَ یَدخُلُ مَنزِلَهُ ، نَفَتِ الفَقرَ عَن أهلِ ذلِکَ المَنزِلِ وَالجیرانِ.(25)
10407.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : در خانه هاتان ، فراوان قرآن بخوانید ، که همانا خانه اى که در آن قرآن خوانده نشود ، خیرش کم و شرّش بسیار است و بر ساکنانش تنگى مى کند.
10408.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : براى خانه هاتان بهره اى از قرآن قرار دهید ، که همانا خانه اى که در آن قرآن خوانده شود ، براى ساکنانش آسایش فراهم مى آید و خیرش بسیار است و اهلش از افزونى برخوردار مى گردند ؛ و هر گاه در آن قرآن خوانده نشود ، بر ساکنانش تنگ مى گردد و خیرش اندک مى شود و اهلش در کمبود به سر مى برند.
10409.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : چندان که مى توانید ، خانه هاتان را نور بخشید ، که هر آینه خانه اى که قرآن در آن خوانده شود ، بر ساکنانش گشاده مى گردد و خیرش فراوان مى شود و فرشتگان در آن حضور مى یابند و شیطان ها از آن دورى مى گزینند.
10410.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خانه هاتان را به تلاوت قرآن ، نور بخشید و آنها را مقبره نکنید ، همانند یهودیان و مسیحیان که در کنیسه ها و دیرها نماز مى گزارند و خانه هاشان را وا مى نهند ؛ زیرا هر گاه در خانه اى بسیار قرآن تلاوت شود ، خیرش فراوان مى گردد و ساکنانش از گشایش بهره مى یابند و براى آسمانیان ، نور مى پراکنند ، همان گونه که ستارگان آسمان به ساکنان دنیا نور مى بخشند.
10411.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر آینه فقیرترین خانه ، خانه اى است که از کتاب خدا تهى باشد.
10412.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس هنگام ورود به خانه اش سوره توحید را بخواند ، فقر از ساکنان آن و نیز همسایگانش رخت بر مى بندد.
10413.مستدرک الوسائل عن سهل بن سعد الساعدیّ : جاءَ رَجُلٌ مِنَ الأَنصارِ إلَى النَّبِیِّ صلى الله علیه و آله ، فَشَکا إلَیهِ الفَقرَ وضیقَ المَعاشِ ، فَقالَ لَهُ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : إذا دَخَلتَ بَیتَکَ فَسَلِّم إن کانَ فیهِ أحَدٌ ، وإن لَم یَکُن فیهِ أحَدٌ فَصَلِّ عَلَیَّ وَاقرَأ «قُلْ هُوَ الله أَحَدٌ» مَرَّةً واحِدَةً. فَفَعَلَ الرَّجُلُ ، فَأَفاضَ اللّه ُ عَلَیهِ رِزقا ، ووَسَّعَ عَلَیهِ حَتّى أفاضَ عَلى جیرانِهِ.(26)
4 / 6
الحَجُّ وَ العُمرَةُ
10414.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : حُجّوا تَستَغنوا.(27)
10415.عنه صلى الله علیه و آله : حُجّوا لَن تَفتَقِروا.(28)
10416.عنه صلى الله علیه و آله : مَعاشِرَ النّاسِ ، حُجُّوا البَیتَ ؛ فَما وَرَدَهُ أهلُ بَیتٍ إلَا استَغنَوا ، ولا تَخَلَّفوا عَنهُ إلَا افتَقَروا.(29)
10417.عنه صلى الله علیه و آله : الحَجُّ وَالعُمرَةُ یَنفِیانِ الفَقرَ وَالذُّنوبَ کَما یَنفِی الکیرُ خُبثَ الحَدیدِ.(30)
10418.عنه صلى الله علیه و آله : تابِعوا بَینَ الحَجِّ وَالعُمرَةِ ؛ فَإِنَّهُما یَنفِیانِ الفَقرَ وَالذُّنوبَ کَما یَنفِی الکیرُ خُبثَ الحَدیدِ.(31)
10413.مستدرک الوسائل ـ به نقل از سهل بن سعد ساعدى ـ: یکى از انصار نزد پیامبر صلى الله علیه و آله آمد و از فقر و تنگ دستى به ایشان شکایت آورد. پیامبر خدا به وى فرمود : «هر گاه به خانه در مى آیى ، اگر کسى در آن بود ، سلام ده ؛ و اگر کسى نبود ، بر من درود فرست و سوره توحید را یک بار بخوان». آن مرد ، چنین کرد و خداوند بر وى روزى فراوان فرو فرستاد و چندان برایش گشایش فراهم آورد که همسایگانش را نیز بهره مند کرد.
4 / 6
حج و عمره
10414.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج به جاى آورید تا توانگر گردید.
10415.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج بگزارید تا هیچ گاه فقیر نشوید.
10416.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : اى گروه هاى مردم! حجّ خانه خدا را به جاى آورید ، که هیچ خانواده اى حج ننهاد ، مگر آن که توانگرى یافت و از حج سر باز نزد ، مگر آن که فقیر گشت.
10417.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج و عمره ، فقر و گناهان را مى رانند ، همان گونه که دَمه آتش ، چرک را از آهن مى زُداید.
10418.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : پیاپى حج و عمره بگزارید ؛ زیرا حج و عمره ، فقر و گناهان را مى رانند ، همان گونه که دَمه آتش ، چرک را از آهن مى زُداید.
10419.عنه صلى الله علیه و آله : لا یُحالِفُ الفَقرُ وَالحُمّى مُدمِنَ الحَجِّ وَالعُمرَةِ.(32)
10420.عنه صلى الله علیه و آله : حِجَجٌ تَترى وعُمَرٌ نَسقا ، تَدفَعُ میتَةَ السّوءِ وعَیلَةَ الفَقرِ.(33)
4 / 7
الدَّوامُ عَلَى الطَّهارَةِ
10421.عوالی اللآلی : فِی الحَدیثِ : أنَّهُ صلى الله علیه و آله شَکا إلَیهِ رَجُلٌ قِلَّةَ الرِّزقِ ، فَقالَ علیه السلام : أدِمِ الطَّهارَةَ یَدُم عَلَیکَ الرِّزقُ. فَفَعَلَ الرَّجُلُ ذلِکَ فَوُسِّعَ عَلَیهِ الرِّزقُ.(34)
4 / 8
الدُّعاءُ
10422.الإمام الصادق علیه السلام : قالَ النَّبِیُّ صلى الله علیه و آله : ألا أدُلُّکُم عَلى سِلاحٍ یُنجیکُم مِن أعدائِکُم ویُدِرُّ أرزاقَکُم؟ قالوا : بَلى. قالَ : تَدعونَ رَبَّکُم بِاللَّیلِ وَالنَّهارِ ؛ فَإِنَّ سِلاحَ المُؤمِنِ الدُّعاءُ.(35)
4 / 9
الذِّکرُ
10423.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مَن ألبَسَهُ اللّه ُ نِعمَةً فَلیُکثِر مِنَ الحَمدِ للّه ِ، ومَن کَثُرَت هُمومُهُ فَلیَستَغفِرِ اللّه َ ، ومَن أبطَأَ عَنهُ رِزقُهُ فَلیُکثِر مِن قَولِ : لا حَولَ ولا قُوَّةَ إلّا بِاللّه ِ.(36)
10419.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : فقر و تب ، با کسى که پیوسته حج و عمره بگزارد ، همراه نمى گردد.
10420.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : حج هاى پیوسته و عمره هاى مرتّب ، مرگ ناگوار و گران بارىِ فقر را مى رانند.
4 / 7
همواره با طهارت بودن
10421.عوالى اللآلى : در حدیث است که مردى نزد پیامبر خدا از اندکىِ روزى شکوه آورد. فرمود: «همواره با طهارت باش تا روزى ات پیوسته باشد». آن مرد ، چنین کرد و روزى اش گشایش یافت.
4 / 8
دعا
10422.امام صادق علیه السلام : پیامبر صلى الله علیه و آله فرموده است: «آیا ره نمودتان ندهم به سلاحى که شما را از دشمنانتان رهایى بخشد و روزى هاتان را فراوان سازد؟». گفتند: چرا. فرمود: «پروردگارتان را شب و روز بخوانید ، که سلاح مؤمن ، دعاست».
4 / 9
ذکر
10423.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که خداوند بر تن وى جامه نعمت بپوشاند ، باید فراوان «الحمد للّه » بگوید ؛ و هر که اندوهش بسیار شود ، باید «أستغفرُ اللّه » بگوید ؛ و هر که روزى اش به کُندى رسد ، باید فراوان بگوید: «لا حول و لا قوّة إلّا باللّه «.
10424.عنه صلى الله علیه و آله : مَن حَلِیَ(37) فی عَینِهِ شَیءٌ مِنَ الأَهلِ وَالمالِ وَالوَلَدِ فَقالَ : ما شاءَ اللّه ُ لا قُوَّةَ إلّا بِاللّه ِ ، مُتِّعَ بِهِ ، ألا تَرى إلى قَولِهِ تَعالى : «وَ لَوْلَا إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَکَ قُلْتَ مَا شَآءَ الله لَا قُوَّةَ إِلَا بِالله»(38) ؟!(39)
4 / 10
الأَدعِیةُ المَأثورَةُ فی طَلَبِ الرِّزقِ
10425.رسول اللّه صلى الله علیه و آله ـ لِسلمان ـ: یا سَلمانُ ، أکثِر أن تَقولَ : رَبِّ اقضِ عَنِّی الدَّینَ ، وأغنِنی مِنَ الفَقرِ.(40)
10426.عنه صلى الله علیه و آله : ما مِن عَبدٍ یَخافُ زَوالَ نِعمَةٍ ، أو فُجاءَةَ نِقمَةٍ ، أو تَغَیُّرَ عافِیَةٍ ویَقولُ : «یا حَیُّ یا قَیّومُ ، یا واحِدُ یا مَجیدُ ، یا بَرُّ یا کَریمُ ، یا رَحیمُ یا غَنِیُّ ، تَمِّم عَلَینا نِعمَتَکَ ، وهَب لَنا کَرامَتَکَ ، وألبِسنا عافِیَتَکَ» ، إلّا أعطاهُ اللّه ُ تَعالى خَیرَ الدُّنیا وَالآخِرَةِ.(41)
10427.الکافی عن إسماعیل بن عبد الخالق : أبطَأَ رَجُلٌ مِن أصحابِ النَّبِیِّ صلى الله علیه و آله عَنهُ ثُمَّ أتاهُ ، فَقالَ لَهُ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : ما أبطَأَ بِکَ عَنّا؟ فَقالَ : السُّقمُ وَالفَقرُ ، فَقالَ لَهُ : أفَلا اُعَلِّمُکَ دُعاءً یَذهَبُ اللّه ُ عَنکَ بِالسُّقمِ وَالفَقرِ؟ قالَ : بَلى یا رَسولَ اللّه ِ ، فَقالَ : قُل : «لا حَولَ ولا قُوَّةَ إلّا بِاللّه ِ العَلِیِّ العَظیمِ ، تَوَکَّلتُ عَلَى الحَیِ الَّذی لا یَموتُ ، وَالحَمدُ للّه ِالَّذی لَم یَتَّخِذ صاحِبَةً ولا وَلَدا ، ولَم یَکُن لَهُ شَریکٌ فِی المُلکِ ، ولَم یَکُن لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وکَبِّرهُ تَکبیرا. قالَ : فَما لَبِثَ أن عادَ إلَى النَّبِیِّ صلى الله علیه و آله فَقالَ : یا رَسولَ اللّه ِ ، قَد أذهَبَ اللّه ُ عَنِّی السُّقمَ وَالفَقرَ.(42)
10424.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که بهره اى از خانواده و مال و فرزند در نظرش زیبا جلوه کند و ذکر «ما شاء اللّه لا قوّة إلّا باللّه (هر چه خدا بخواهد. نیرویى جز از خداى نیست)» را بر زبان براند ، از آن بهره برخوردار مى شود. مگر به سخن خداوند متعال نمى نگرى که : «و چرا آن گاه که به بوستانت در آمدى ، نگفتى: هر چه خدا بخواهد. نیرویى جز از خداوند نیست» ؟
4 / 10
دعاهاى روایت شده در طلب روزى
10425.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ به سلمان ـ: اى سلمان! فراوان بگو : «پروردگارم! بدهى مرا ادا کن و از فقر ، رهایم فرما».
10426.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر بنده اى که از نیستىِ نعمتى یا رُخ دادن عذابى ناگهانى یا رخت بربستن سلامت ، بیم داشته باشد و این ذکر را بگوید : «اى زنده ، اى پابرجا ، اى یگانه ، اى باشُکوه ، اى نیکو ، اى کرامت پیشه ، اى مهرورز ، اى بى نیاز! نعمت خویش را بر ما تمام فرما و کرامتت را به ما نصیب گردان و جامه سلامتت را بر ما بپوشان» ، خداوند متعال ، خیر دنیا و آخرت را به وى عطا مى فرماید.
10427.الکافى ـ به نقل از اسماعیل بن عبد الخالق ـ: یکى از یاران پیامبر صلى الله علیه و آله چندى به دیدار ایشان نیامد. پس از چندى که آمد ، پیامبر صلى الله علیه و آله به او فرمود: «سبب این تأخیر ، چه بود؟». گفت: بیمارى و فقر. فرمود: «آیا دعایى نیاموزمت که با آن ، خداوند ، بیمارى و فقر را از تو دور بدارد؟». گفت: چرا ، اى پیامبر خدا! فرمود: «بگو : هیچ نیرو و توانى جز از خداى والاى بزرگ نیست. توکّل مى کنم بر زنده اى که هرگز نمى میرد. ستایش ، خداى را که همنشین و فرزندى نمى گیرد و در حکمرانى ، شریکى ندارد و از سرِ فروترى یارى نمى گیرد. و او را بسى بزرگ بشمار «. دیرى نگذشت که او نزد پیامبر صلى الله علیه و آله باز گشت و گفت: اى پیامبر خدا! همانا خداوند ، بیمارى و فقر را از من زدود.
4 / 11
الأَذکارُ المَأثورَةُ لِدَفعِ الفَقرِ
10428.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : سَمِعتُ جَبرَئیلَ یَقولُ : مَن قالَ مِن اُمَّتِکَ ـ یا مُحَمَّدُ ـ فی کُلِّ یَومٍ مِائَةً : «لا إلهَ إلَا اللّه ُ المَلِکُ الحَقُّ المُبینُ» کانَ لَهُ أمانا مِنَ الفَقرِ.(43)
10429.عنه صلى الله علیه و آله : مَن قالَ فی کُلِّ یَومٍ مِائَةَ مَرَّةٍ: «لا إلهَ إلَا اللّه ُ المَلِکُ الحَقُّ المُبینُ» کانَ لَهُ أماناً مِنَ الفَقرِ ، وأمِنَ مِن وَحشَةِ القَبرِ ، وَاستَجلَبَ الغِنى.(44)
10430.عنه صلى الله علیه و آله : مَن ألَحَّ عَلَیهِ الفَقرُ فَلیُکثِر مِن قَولِ : «لا حَولَ ولا قُوَّةَ إلّا بِاللّه ِ العَلِیِّ العَظیمِ» یُنفى عَنهُ الفَقرُ.(45)
4 / 11
ذکرهاى روایت شده براى برطرف شدن فقر
10428.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : از جبرئیل علیه السلام شنیدم که مى گفت: اى محمّد! هر کس از امّت تو روزانه صد بار این ذکر را بگوید ، از فقر در امان است : «لا إله إلّا اللّه ُ المَلِکُ الحقُّ المُبین (جز خداى حکمرانِ راستینِ روشنگر ، معبودى نیست)».
10429.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس روزانه صد بار این ذکر را بگوید : «لا إله إلّا اللّه ُ المَلِکُ الحقُّ المُبین (جز خداى حکمران راستین روشنگر ، معبودى نیست)» ، از فقر در امان است و از وحشت قبر ، رها مى گردد.
10430.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر که فقر بر وى فشار آورد ، فراوان بگوید : «لا حول و لا قُوّةَ إلّا باللّه العلىّ العظیم (هیچ نیرو و توانى نیست ، مگر از خداى والاى بزرگ)». بدین سان ، فقر از وى زدوده مى گردد.
1) هود : 3.
2) هود : 52.
3) نوح : 10 ـ 12.
4) کنز الفوائد : ج 2 ص 197 ، بحار الأنوار : ج 103 ص 21 ح 14.
5) عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 46 ح 171 عن داوود بن سلیمان الفرّاء عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 46 ص 202 ح 77 ؛ شُعب الإیمان : ج 4 ص 108 ح 4446 وج 1 ص 441 ح 651 کلاهما عن عبد العزیز بن أبی حازم وعبد العزیز بن محمّد الدراوردی عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام عنه صلى الله علیه و آله.
6) تنبیه الغافلین : ص 546 ح 881.
7) طه : 132.
8) نثر الدرّ : ج 1 ص 266 ؛ المعجم الأوسط : ج 1 ص 272 ح 886 عن عبد اللّه بن سلام نحوه.
9) تنبیه الخواطر : ج 1 ص 222.
10) الجعفریّات : ص 36 عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام.
11) الخصال : ص 522 ح 11 عن ضمرة بن حبیب ، بحارالأنوار : ج 82 ص 232 ح 56.
12) جامع الأخبار : ص 183 ح 446.
13) مکارم الأخلاق : ج 2 ص 115 ح 2320 ، بحار الأنوار : ج 91 ص 354 ح 18.
14) فلاح السائل : ص 61 ح 1 عن فاطمة علیهاالسلام ، بحارالأنوار : ج 83 ص 21 ح 39.
15) الکافی : ج 2 ص 552 ح 6 وج 3 ص 473 ح 2 کلاهما عن أبی حمزة ، بحار الأنوار : ج 91 ص 360.
16) إرشاد القلوب : ص 191 عن الإمام الصادق عن آبائه عن الإمام علیّ علیهم السلام ، بحار الأنوار: ج 87 ص 161 ح 52.
17) عوالی اللآلی : ج 1 ص 352 ح 14 عن الإمام الصادق علیه السلام.
18) النوادر للراوندی : ص 163 ح 244 عن الإمام علیّ علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 91 ص 316 ح 4.
19) کنز العمّال : ج 15 ص 393 ح 41524 نقلاً عن الدیلمی عن أبی هریرة.
20) الفردوس : ج 1 ص 81 ح 246 عن أنس وجابر.
21) عدّة الداعی: ص 269 عن الإمام الرضا علیه السلام ، بحار الأنوار: ج 92 ص 200 ح 17 ؛ کنز العمّال : ج 15 ص 393 ح 41525 نقلاً عن ابن النجّار عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلى الله علیه و آله.
22) الفردوس : ج 4 ص 245 ح 6725 عن أبی هریرة.
23) الکافی : ج 2 ص 610 ح 1 عن لیث بن أبی سلیم ، بحار الأنوار : ج 92 ص 200 ح 17.
24) الأمالی للسیّد المرتضى : ج 2 ص 27 عن عبد اللّه بن مسعود و ص 30 ؛ النهایة فی غریب الحدیث : ج 3 ص 36 نحوه.
25) المعجم الکبیر : ج 2 ص 340 ح 2419 عن جریر بن عبد اللّه ؛ بحار الأنوار : ج 92 ص 353 ح 23.
26) مستدرک الوسائل : ج 4 ص 289 ح 4712 نقلاً عن تفسیر أبی الفتوح الرازی.
27) کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 265 ح 2387 عن السکونی عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 99 ص 11 ح 30 ؛ المصنّف لعبد الرزّاق : ج 5 ص 11 ح 8819 عن صفوان بن سلیم.
28) الجعفریّات : ص 65 عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام.
29) الاحتجاج : ج 1 ص 156 ح 32 عن علقمة عن الإمام الباقر علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 37 ص 214 ح 86.
30) تهذیب الأحکام : ج 5 ص 21 ح 60 عن معاویة بن عمّار عن الإمام الصادق علیه السلام وص 22 ح 65 عن ابن ابنة إلیاس عن الإمام الرضا علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 99 ص 13 ح 41.
31) الکافی : ج 4 ص 255 ح 12 عن أبی محمّد الفرّاء عن الإمام الصادق علیه السلام ؛ سنن الترمذی : ج 3 ص 175 ح 810 عن ابن مسعود.
32) الکافی : ج 4 ص 254 ح 8 عن الفضیل بن یسار عن الإمام الباقر علیه السلام.
33) المصنّف لعبد الرزّاق : ج 5 ص 10 ح 8815 عن عامر بن عبد اللّه بن الزبیر.
34) عوالی اللآلی : ج 1 ص 268 ح 72 وج 4 ص 5 ح 1.
35) الکافی : ج 2 ص 468 ح 3 عن السکونی ، بحار الأنوار : ج 93 ص 297 ح 25 ؛ مسند أبی یعلى : ج 2 ص 329 ح 1806 عن جابر عنه صلى الله علیه و آله.
36) المعجم الأوسط : ج 6 ص 333 ح 6555 عن أبی هریرة.
37) فی المصدر : «جلى» وما أثبتناه من بحار الأنوار.
38) الکهف : 39.
39) الدعوات : ص 110 ح 248 ، بحار الأنوار : ج 93 ص 274 ح 2.
40) المعجم الکبیر : ج 6 ص 233 ح 6078 عن سلمان الفارسی.
41) بحار الأنوار : ج 95 ص 194 ح 27 نقلاً عن خطّ الشهید الأوّل رحمه الله.
42) الکافی : ج 2 ص 551 ح 3.
43) کنز العمّال : ج 2 ص 681 ح 5058 نقلاً عن الدیلمی عن مالک عن الإمام علیّ علیه السلام.
44) کشف الغمّة : ج 2 ص 376 عن مالک بن أنس عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 87 ص 4 ح 6 ؛ تاریخ بغداد : ج 12 ص 358 الرقم 6790 عن مالک بن أنس عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام عنه صلى الله علیه و آله نحوه.
45) الکافی : ج 8 ص 93 ح 65 عن السکونی عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 93 ص 186 ح 6 ؛ تاریخ بغداد : ج 2 ص 52 ح 448 عن أنس نحوه.
