7 / 1
عَداوَةُ الشَّیطانِ للإنسانِ
الکتاب
» إِنَّ الشَّیْطَنَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا إِنَّمَا یَدْعُواْ حِزْبَهُ لِیَکُونُواْ مِنْ أَصْحَبِ السَّعِیرِ » . (1)
» قَالَ یَبُنَىَّ لَا تَقْصُصْ رُءْیَاکَ عَلَى إِخْوَتِکَ فَیَکِیدُواْ لَکَ کَیْدًا إِنَّ الشَّیْطَنَ لِلْاءِنسَنِ عَدُوٌّ مُّبِینٌ » . (2)
» وَ قُل لِّعِبَادِى یَقُولُواْ الَّتِى هِىَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطَنَ یَنزَغُ بَیْنَهُمْ إِنَّ الشَّیْطَنَ کَانَ لِلْاءِنسَنِ عَدُوًّا مُّبِینًا » . (3)
الحدیث
4057.رسول اللّه صلى الله علیه و آله – لِابنِ مَسعودٍ وهو یَعِظُهُ -: یابنَ مَسعودٍ ، اِتَّخِذِ الشَّیطانَ عدوّا ؛ فإنَّ اللّه َ تعالى یقولُ: «إِنَّ الشَّیْطانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوّا» . (4)
7 / 1
دشمنىِ شیطان با انسان
قرآن
«در حقیقت، شیطان دشمن شماست ؛ پس شما [نیز] او را دشمن بگیرید . [او] فقط دار و دسته خود را مى خوانَد تا آنها از یاران آتش باشند» .
«[یعقوب] گفت: اى پسرک من! خوابت را براى برادرانت حکایت مکن، که براى تو نیرنگى مى اندیشند ؛ زیرا شیطان براى آدمى، دشمنى آشکار است» .
«و به بندگانم بگو: آنچه را که بهتر است ، بگویند، که شیطان میانشان را به هم مى زند ؛ زیرا شیطان همواره براى انسان ، دشمنى آشکار است» .
حدیث
4057.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله – در اندرز به ابن مسعود -: اى پسر مسعود! شیطان را دشمن بگیر ؛ زیرا خداوند متعال مى فرماید : «همانا شیطان ، دشمن شماست ؛ پس شما [نیز] او را دشمن بدارید» .
7 / 2
التَّحذیرُ مِن فِتَنِ الشّیطانِ
الکتاب
» یَبَنِى ءَادَمَ لَا یَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطَنُ کَمَا أَخْرَجَ أَبَوَیْکُم مِّنَ الْجَنَّةِ یَنزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِیُرِیَهُمَا سَوْءَ تِهِمَا إِنَّهُ یَرَاکُمْ هُوَ وَقَبِیلُهُ مِنْ حَیْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیَطِینَ أَوْلِیَاءَ لِلَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ » . (5)
» وَ مِنَ النَّاسِ مَن یُجَدِلُ فِى اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّبِعُ کُلَّ شَیْطَنٍ مَّرِیدٍ – کُتِبَ عَلَیْهِ أَنَّهُ مَن تَوَلَاهُ فَأَنَّهُ یُضِلُّهُ وَ یَهْدِیهِ إِلَى عَذَابِ السَّعِیرِ » . (6)
الحدیث
4058.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : سَتَکُونُ فِتَنٌ یُصبِحُ الرَّجُلُ فیها مُؤمنا ویُمسی کافرا ، إلّا مَن أحیاهُ اللّه ُ تعالى بالعِلمِ . (7)
7 / 3
ما یُسلِّطُ الشیطانَ
الکتاب
» اسْتَحْوَذَ عَلَیْهِمُ الشَّیْطَنُ فَأَنسَاهُمْ ذِکْرَ اللَّهِ أُوْلَئِکَ حِزْبُ الشَّیْطَنِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّیْطَنِ هُمُ الْخَسِرُونَ » . (8)
7 / 2
هشدار درباره گم راه سازى هاى شیطان
قرآن
«اى فرزندان آدم! زنهار تا شیطان شما را به فتنه نیندازد؛ چنان که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون راند و لباسشان را از ایشان برکَند تا عورت هایشان را بر آنان نمایان کند. در حقیقت، او و قبیله اش، شما را از آن جا که آنها را نمى بینید، مى بینند. ما شیاطین را دوستان کسانى قرار دادیم که ایمان نمى آورند» .
«و برخى از مردم ، در باره خدا بدون هیچ علمى ، مجادله مى کنند و از هر شیطانِ سرکشى پیروى مى کنند . بر [شیطان] مقررّ شده است که هر کس او را به دوستى گرفت ، قطعاً او وى را گم راه سازد و به عذاب آتش بکشاند» .
حدیث
4058.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : در آینده، فتنه هایى [گم راه کننده] پیش خواهد آمد ، که انسان صبح خود را با ایمان آغاز مى کند و شب که فرا رسید ، به کفر افتاده است ، مگر کسى که خداوند متعال او را به دانش و آگاهى ، زنده کرده باشد .
7 / 3
آنچه شیطان را مسلّط مى کند
قرآن
«شیطان بر آنان چیره شده و خدا را از یادشان برده است . آنان حزب شیطان اند . آگاه باش که حزب شیطان ، همان زیانکاران اند» .
» وَ مَن یَعْشُ عَن ذِکْرِ الرَّحْمَنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطَنًا فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ » . (9)
» هَلْ أُنَبِّئُکُمْ عَلَى مَن تَنَزَّلُ الشَّیَطِینُ – تَنَزَّلُ عَلَى کُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ » . (10)
الحدیث
4059.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : بَینَما موسى علیه السلام جالِسا إذ أقبَلَ إبلیسُ… قالَ موسى : فَأخبِرْنی بِالذَّنبِ الذی إذا أذنَبَهُ ابنُ آدَمَ استَحوَذتَ علَیهِ . قالَ : إذا أعجَبَتهُ نَفسُهُ ، واستَکثَرَ عَمَلَهُ ، وصَغُرَ فی عَینِهِ ذَنبُهُ . (11)
7 / 4
ما یُبعِدُ الشَّیطانَ
4060.الإمام الصّادق عن آبائه علیهم السلام : قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : ألا اُخبِرُکُم بِشَیءٍ إن أنتُم فَعَلتُمُوهُ تَباعَدَ الشَّیطانُ مِنکُم کما تَباعَدَ المَشرِقُ مِن المَغرِبِ ؟ قالوا : بَلى ، قالَ : الصَّومُ یُسَوِّدُ وَجهَهُ ، والصَّدَقَةُ تَکسِرُ ظَهرَهُ ، والحُبُّ فی اللّه ِ والمُؤازَرَةُ على العَمَلِ الصّالِحِ یَقطَعانِ دابِرَهُ ، والاستِغفارُ یَقطَعُ وَتِینَهُ . (12)
7 / 5
جُنودُ إبلیسَ
الکتاب
» فَکُبْکِبُواْ فِیهَا هُمْ وَ الْغَاوُونَ – وَ جُنُودُ إِبْلِیسَ أَجْمَعُونَ » . (13)
«و هر کس که از یاد [خداى] رحمان دل بگرداند، بر او شیطانى مى گماریم تا براى وى دمسازى باشد» .
«آیا شما را خبر دهم که شیاطین ، بر چه کسى فرود مى آیند؟ بر هر دروغزنِ گناهکارى فرود مى آیند» .
حدیث
4059.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : موسى علیه السلام نشسته بود که ابلیس نزد او آمد . . . موسى علیه السلام فرمود : «مرا از آن گناهى خبر ده که اگر آدمى مرتکبش شود ، تو بر او استیلا مى یابى» . ابلیس گفت : هر گاه خودْپسند شود و عملش را زیاد بیند و گناهش در نظرش خُرد آید .
7 / 4
آنچه شیطان را دور مى کند
4060.امام صادق علیه السلام – به نقل از پدرانش علیهم السلام -: پیامبر خدا فرمود : «آیا شما را از چیزى خبر ندهم که اگر به آن عمل کنید ، شیطان از شما دور شود ، چندان که مشرق از مغرب دور است؟» . گفتند : چرا . فرمود : «روزه ، روى شیطان را سیاه مى کند و صدقه ، پشت او را مى شکند و دوست داشتن براى خدا و یارى کردنِ یکدیگر در کار نیک ، ریشه او را مى کَند و استغفار ، شاهرگش را مى زند» .
7 / 5
سپاهیان ابلیس
قرآن
«پس آنها و همه گم راهان ، در آن [آتش] افکنده مى شوند، و [نیز] همه سپاهیان ابلیس » .
الحدیث
4061.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إنَّ لِاءبلیسَ کُحلاً ولَعُوقا وسَعُوطا ، فَکُحلُهُ النُّعاسُ ، ولَعُوقُهُ الکَذِبُ ، وسَعُوطُهُ الکِبرُ . (14)
7 / 6
رَنّاتُ إبلیسَ
4062.الإمام علیّ علیه السلام : ولقد سَمِعتُ رَنَّةَ الشَّیطانِ حِینَ نَزَلَ الوَحیُ علَیهِ صلى الله علیه و آله ، فقلتُ : یا رسولَ اللّه ِ ، ما هذِهِ الرَّنَّةُ ؟ فقالَ : هذا الشیطانُ قَد أیِسَ مِن عبادَتِهِ . (15)
4063.الإمام الصّادق علیه السلام : رَنَّ إبلیسُ أربَعَ رَنّاتٍ : أوَّلُهُنَّ یَومَ لُعِنَ ، وحِینَ اُهبِطَ إلى الأرضِ ، وحِینَ بُعِثَ محمّدٌ صلى الله علیه و آله عَلى حِینِ فَترَةٍ مِنَ الرُّسُلِ ، وحِینَ اُنزِلَت اُمُّ الکِتابِ . (16)
حدیث
4061.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : همانا ابلیس ، سُرمه اى دارد و لیسَکى (17) و اَنفیّه اى ؛ سرمه اش، چُرت زدن است و لیسَکش دروغ و انفیّه اش تکبّر .
7 / 6
شیون هاى ابلیس
4062.امام على علیه السلام : زمانى که وحى بر پیامبر خدا نازل شد ، من شیون شیطان را شنیدم . پرسیدم : اى پیامبر خدا! این ، چه شیونى است؟ فرمود : «شیطان بود که از پرستیده شدن خود [توسّط مردم] ، نومید شد» .
4063.امام صادق علیه السلام : ابلیس چهار بار شیون کرد : اوّلین بار، روزى بود که نفرین شد، و هنگامى که به زمین فرو انداخته شد ، و زمانى که محمّد صلى الله علیه و آله بعد از یک دوره فترت ، به پیامبرى مبعوث شد ، و زمانى که امّ الکتاب (سوره فاتحه) نازل گشت .
1) فاطر : 6.
2) یوسف : 5.
3) الإسراء : 53.
4) مکارم الأخلاق : ج 2 ص 354 ح 2660 عن عبد اللّه بن مسعود ، بحار الأنوار : ج 77 ص 105 ح 1.
5) الأعراف : 27.
6) الحجّ : 3 و 4.
7) کنز العمّال : ج 11 ص 125 ح 30883 عن أبی أمامة.
8) المجادلة : 19.
9) الزخرف : 36.
10) الشعراء : 221 و 222.
11) الکافی : ج 2 ص 314 ح 8 عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 72 ص 312 ح 8.
12) الأمالی للصدوق : ص 117 ح 102 عن إسماعیل بن أبی زیاد ، بحارالأنوار : ج 69 ص 380 ح 39.
13) الشعراء : 94 و 95.
14) معانی الأخبار : ص 139 ح 1 عن الإمام الباقر علیه السلام ، بحارالأنوار : ج 63 ص 242 ح 90.
15) نهج البلاغة : الخطبة 192 ، بحارالأنوار : ج 14 ص 476 ح 37.
16) الخصال : ص 263 ح 141 ، بحارالأنوار : ج 11 ص 204 ح 1.
17) در متن عربى حدیث ، «لَعوق» آمده است که به معناى : قندک ، آب نبات هر بازیچه لیسیدنى است . م.
