31 / 1
النَّهیُ عَن تَعذیبِ النّاسِ
الکتاب
«فَأْتِیاهُ فَقُولا إِنّا رَسُولا رَبِّکَ فَأَرْسِلْ مَعَنا بَنِی إِسْرائِیلَ وَ لا تُعَذِّبْهُمْ قَدْ جِئْناکَ بِآیَةٍ مِنْ رَبِّکَ وَ اَلسَّلامُ عَلى مَنِ اِتَّبَعَ اَلْهُدى».(1)
الحدیث
6759 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: یُقالُ لِلرُّجّالِ یَومَ القِیامَةِ: اِطرَحوا سِیاطَکُم و ادخُلوا جَهَنَّمَ.(2)
6760 . عنه صلى الله علیه و آله: یُقالُ لِلجِلْوازِ(3) یَومَ القِیامَةِ: ضَعْ سَوطَکَ وادخُلِ النّارَ.(4)
6761 . عنه صلى الله علیه و آله: یَکونُ فی آخِرِ الزَّمانِ فی هذِهِ الاُمَّةِ اُناسٌ مَعَهُم سِیاطٌ کَأنَّها أذنابُ البَقَرِ، یَغْدونَ فی سَخَطِ اللّهِ و یَروحونَ فی غَضَبِهِ.(5)
6762 . عنه صلى الله علیه و آله: إنَّ اللّهَ تَعالى یُعَذِّبُ یَومَ القِیامَةِ الَّذینَ یُعَذِّبونَ النّاسَ فی الدّنیا.(6)
31 / 1
نهى از شکنجه دادن مردم
قرآن
«پس به سوى او بروید و بگویید: «ما دو فرستاده ی پروردگار توایم. پس فرزندان اسرائیل را با ما بفرست و عذابشان مکن. به راستى، ما براى تو از جانب پروردگارت معجزه‌اى آورده‌ایم. و بر هر کس که از هدایت پیروى کند، درود باد!»».
حدیث
6759 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: در روز قیامت، به پیادگان (مُلتزمان رکاب سلاطین) گفته مى‌شود: «تازیانه‌هایتان را بیندازید و وارد دوزخ شوید!».
6760 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: در روز قیامت، به یَساول (شُرطه) گفته مى‌شود: «تازیانه‌ات را بگذار و به جهنّم برو!».
6761 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: در آخِرْ زمان، در میان این امّت، مردمانى خواهند بود که با خود، تازیانه‌هایى مانند دُم گاو، حمل مى‌کنند. اینان، روز و شبِ خود را در نارضایى و خشم خدا به سر مى‌برند.
6762 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: خداوند عزوجل کسانى را که در دنیا مردم را شکنجه مى‌دهند، در روز قیامت، عذاب مى‌کند.
6763 . عنه صلى الله علیه و آله: لا یَقِفَنَّ أحَدُکُم مَوقِفا یُضرَبُ رَجُلٌ فیهِ سَوطا ظُلما؛ فإنَّ اللَّعنَةَ تَنزِلُ عَلى مَن حَضَرَهُ حَیثُ لَم یَدفَعوا عَنهُ.(7)
6764 . عنه صلى الله علیه و آله: والَّذی نَفسی بِیَدِه، لا یَجلِدُ أحَدٌ أحَدا ظُلما إلّا جُلِدَ غَدا فی نارِ جَهَنَّمَ مِثلَهُ.(8)
6765 . صحیح مسلم عن هِشامِ بنِ حَکیمِ بنِ حِزامٍ: مَرَّ بِالشّامِ عَلى اُناسٍ، و قَد اُقیموا فی الشَّمسِ وصُبَّ عَلى رُؤوسِهِمُ الزَّیتُ، فقالَ: ما هذا؟ قیلَ: یُعَذَّبونَ فی الخَراجِ، فقالَ: أما إنّی سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلى الله علیه و آله یَقولَ: إنَّ اللّهَ یُعَذِّبُ الَّذینَ یُعَذِّبونَ فی الدّنیا.(9)
31 / 2
النَّهیُ عَنِ التَّعذیبِ بِالنّارِ
6766 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: لا تُعَذِّبوا بِعَذابِ اللّهِ.(10)
6767 . عنه صلى الله علیه و آله: إنَّهُ لا یَنبَغی أن یُعَذِّبَ بِالنّارِ إلّا رَبُّ النّارِ.(11)
6768 . سنن أبی داوود عن حَمزَةَ الأسلَمیِّ – بَعدَ أن ذَکَرَ أنّ رَسولَ اللّهِ صلى الله علیه و آله أمَّرَهُ عَلى سَرِیَّةٍ قالَ – : فخَرَجتُ فیها، و قالَ: إن وَجَدتُم فُلانا فأحرِقوهُ بِالنّارِ، فَولَّیتُ، فنادانی فرَجَعتُ إلَیهِ، فقالَ: إن وَجدتُم فُلانا فاقتُلوهُ و لا تُحرِقوهُ؛ فإنَّهُ لا یُعَذِّبُ بِالنّارِ إلّا رَبُّ النّارِ.(12)
6763 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هیچ کس از شما نباید در جایى بِایستد که مردى را به ستمْ تازیانه‌اى مى‌زنند؛ زیرا لعنت خدا بر کسانى فرود مى‌آید که در آن جا حاضر باشند و مانع زدنِ تازیانه نشوند.
6764 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: سوگند به آن که جانم در دست اوست، هیچ کس تازیانه‌اى به ستم، بر کسى نزند، مگر این که فرداى قیامت، در آتش دوزخ، همانند آن تازیانه بر او نواخته خواهد شد.
6765 . صحیح مسلم – به نقل از هشام بن حَکیم بن حِزام – : هشام در شام، به عدّه‌اى برخورد که در آفتاب، سرِ پا نگه داشته شده بودند و روى سرهایشان روغن ریخته شده بود. پرسید: چه خبر است؟
گفته شد: به خاطر ندادن خراج، شکنجه مى‌شوند.
هشام گفت: به درستى که از پیامبر خدا شنیدم که مى‌فرماید: «خداوند، کسانى را که در دنیا شکنجه دهند، شکنجه خواهد داد».
31 / 2
نهى از شکنجه دادن با آتش
6766 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: [مردم را] با عذاب خدا شکنجه نکنید.
6767 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: کسى حق ندارد با آتش، عذاب و شکنجه دهد، مگر خداوندِ آتش.
6768 . سنن أبى داوود – به نقل از حمزه ی اسلمى – : پیامبر خدا، مرا فرمانده گروهى از سپاهیان کرد و به من فرمود: «اگر فلانى را دیدید، او را در آتش بسوزانید».
من به راه افتادم. پیامبر خدا مرا صدا زد. چون به سوى ایشان برگشتم، فرمود: «اگر فلان را دیدید، او را بکُشید و نسوزانید؛ زیرا کسى با آتش شکنجه نمى‌دهد، مگر خداوند (خالق) آتش».
31 / 3
النَّهیُ عَنِ الضَّربِ و القَتلِ بِغَیرِ حَقّ
6769 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: إنّ أعتَى الناسِ على اللّهِ عزوجل مَن قَتَلَ غَیرَ قاتِلِهِ، و مَن ضَرَبَ مَن لَم یَضرِبْهُ.(13)
6770 . عنه صلى الله علیه و آله: لَعَنَ اللّهُ مَن قَتَلَ غَیرَ قاتِلِهِ، أو ضَرَبَ غَیرَ ضارِبِهِ.(14)
6771 . عنه صلى الله علیه و آله: مَن لَطَمَ خَدَّ امرِئٍ مُسلِمٍ أو وَجهَهُ بَدَّدَ اللّهُ عِظامَهُ یَومَ القِیامَةِ، و حُشِرَ مَغلولاً حتّى یَدخُلَ جَهَنَّمَ، إلّا أن یَتوبَ.(15)
6772 . عنه صلى الله علیه و آله: أبغَضُ الخَلقِ إلى اللّهِ مَن جَرَّدَ ظَهرَ مُسلِمٍ بغَیرِ حَقٍّ، و مَن ضَرَبَ فی غَیرِ حَقٍّ مَن لَم یَضرِبْهُ، أو قَتَلَ مَن لَم یَقتُلْهُ.(16)
6773 . الإمامُ الباقرُ علیه السلام: وُجِدَ فی نَعلِ سَیفِ رسولِ اللّهِ صلى الله علیه و آله: إنَّ أعتَى(17) الناسِ على اللّهِ ثلاثةٌ: مَن قَتَلَ غَیرَ قاتِلِهِ، أو ضَرَبَ غَیرَ ضارِبِهِ، أو آوى مُحدِثا فلا یَقبَلُ اللّهُ مِنهُ صَرْفا و لا عَدْلاً، و مَن تَوَلّى غَیرَ مَوالِیهِ فهُو کافرٌ بما أنزَلَ اللّهُ على رَسُولِهِ.(18)
6774 . عنه علیه السلام: وُجِدَ فی غِمدِ سیفِ رسولِ اللّهِ صلى الله علیه و آله صَحِیفَةٌ مَختومَةٌ فَفَتَحُوها فَوَجَدُوا فیها:
31 / 3
نهى از کتک زدن و کشتن به ناحق
6769 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: سرکش‌ترینِ مردم در برابر خداوند عزوجل کسى است که غیر قاتلِ خود را بکشد و کسى که غیر ضارب خود را بزند.
6770 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: لعنت خدا بر کسى که غیر قاتل خود را بکشد، یا کسى را بزند که او را نزده است!
6771 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر که به گونه یا چهره ی شخص مسلمانى سیلى بزند، خداوند، استخوان‌هاى او را در روز قیامت، خُرد مى‌کند و دستْ بسته محشور مى‌شود تا آن که به جهنّم برده شود، مگر این که توبه کند.
6772 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: منفورترینِ خلق نزد خداوند، کسى است که پشت مسلمانى را [با تازیانه زدن] به ناحق، زخمى کند و کسى که به ناحق، کسى را بزند که او را نزده است، یا کسى را بکُشد که به کشتن او دست نگشوده است
6773 . امام باقر علیه السلام: بر فلز نوک غلاف شمشیر پیامبر خدا، این جملات دیده شد: «سرکش‌ترینِ مردم بر خداوند، سه کَسَ‌اند: کسى که غیر قاتل خود را بکشد، یا غیر ضارب خود را بزند، یا حادثه‌آفرینى (قاتلى) را پناه دهد که خداوند از چنین کسى، نه توبه‌اى مى‌پذیرد و نه تاوانى و هر که خود را به کسانى منسوب دارد که از بستگان آنها نیست، به آنچه خداوند بر فرستاده‌اش نازل کرده، کافر شده است».
6774 . امام باقر علیه السلام: در غلاف شمشیر پیامبر خدا، مکتوبى سر به مهر یافت شد. آن را گشودند، دیدند نوشته است: «از سرکش‌ترینِ مردمان بر خدا، کسى است که غیر
مِن أعتى الناسِ عَلَى اللّهِ: القاتِلُ غَیرَ قاتِلِهِ، و الضارِبُ غَیرَ ضارِبِهِ، و مَن أحدَثَ حَدَثا أو آوى مُحدِثا فعلَیهِ لَعنةُ اللّهِ و المَلائکةِ و الناسِ أجمَعینَ، لا یَقبَلُ اللّهُ مِنهُ صَرْفا و لا عَدْلاً، و مَن تَوَلّى إلى غیرِ مَوالِیهِ فقد کَفَرَ بما اُنزِلَ على محمّدٍ صلى الله علیه و آله.(19)
قاتل خود را بکشد و کسى که غیر ضارب خود را بزند و کسى که حادثه‌اى بیافریند (قتلى مرتکب شود) یا حادثه‌آفرینى (قاتلى) را پناه دهد لعنت خدا و فرشتگان و همه ی مردم، بر چنین کسى باد! خداوند، از او هیچ توبه و تاوانى را نمى‌پذیرد، و هر که خود را به غیرِ مولایش نسبت دهد، به آنچه بر محمّد صلى الله علیه و آله نازل گشته، کافر شده است».
1) طه:47.
2) کنز العمّال: ج 6 ص 86 ح 14958 عن أبی هریرة.
3) الجلواز: الشرطی، و الجمع الجلاوزة (الصحاح: ج 2 ص 866).
4) کنز العمّال: ج 6 ص 87 ح 14959 نقلاً عن الدیلمی عن عبدالرحمن بن سمرة.
5) کنز العمّال: ج 6 ص 87 ح 14960 عن أبی أمامة.
6) کنز العمّال: ج 5 ص 391 ح 13377 عن هشام بن حکیم.
7) کنز العمّال: ج 5 ص 397 ح 13411عن ابن عبّاس.
8) الأمالی للمفید: ص 216 ح 3 عن أبی سعید الخدری، بحارالأنوار: ج 75 ص 150 ح 12.
9) صحیح مسلم: ج 4 ص 2017 ح 117.
10) کنز العمّال: ج 5 ص 391 ح 13376 عن ابن عبّاس.
11) کنز العمّال: ج 5 ص 391 ح 13379 عن ابن مسعود.
12) سنن أبی داوود: ج 3 ص 54 ح 2673.
13) الکافی: ج 7 ص 274 ح 2 عن الحلبى عن الإمام الصادق علیه السلام، بحارالأنوار: ج 75 ص 149 ح 9.
14) الکافی: ج 7 ص 274 ح 3 عن الوشاء عن الإمام الرضا علیه السلام.
15) کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 4 ص 15 ح 4968 عن الحسین بن زید عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 75 ص 148 ح 5.
16) دعائم الإسلام: ج 2 ص 444 ح 1551.
17) و فی المصدر: «أعدى»، و ما فی المتن أثبتناه من کنزالعمّال: ج 16 ص 255 ح 44353.
18) المصنف لعبد الرزاق: ج 9 ص 47 ح 16304 عن ابن جریح عن الإمام الصادق علیه السلام.
19) قرب الإسناد: ص 103 ح 348 عن إبن علوان عن الإمام الصادق علیه السلام، بحار الأنوار: ج 77 ص 120 ح 17، و راجع: ص 130 ح 37.
