6 / 1 ذَمُّ البَخیلِ
6460 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: أبعدُکُم بی شَبَها البخیلُ البَذِیُّ الفاحِشُ(1)
6461 . عنه صلى الله علیه و آله: تُکلِّمُ النّارُ یومَ القیامةِ ثلاثةً. . . تقولُ للغنیِّ: یا مَن وَهبَهُ اللّهُ دُنیا کثیرةً واسعةً فَیْضا، وسألَهُ الفَقِیرُ الیَسیرَ قَرْضا فأبى إلّا بُخْلاً! فَتَزْدَرِدُهُ(2)
6462 . عنه صلى الله علیه و آله: البخیلُ بَعیدٌ مِن اللّهِ، بَعیدٌ مِن النّاسِ، قَریبٌ مِن النّارِ(3)
6 / 2 خَصائِصُ البَخیلِ
6463 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: إنّما البَخیلُ حَقُّ البَخیلِ الّذی یَمنعُ الزَّکاةَ المَفروضةَ فی مالِهِ، ویَمنعُ البائِنَةَ فی قومِهِ، وهُو فیما سِوى ذلکَ یُبَذِّرُ(4)
6 / 1
نکوهش بخیل
6460 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بیگانه‌ترینِ شما از من، بخیلِ بدزبانِ زشتْ‌کردار است.
6461 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: در روز رستاخیز، آتش با سه نفر سخن مى‌گوید. . . به ثروتمند مى‌گوید: «اى کسى که خداوند، دنیایى فراوان، فراخ و سرشار به تو داد و فقیر، اندکى قرض از تو خواست و تو ندادى و بخل ورزیدى!» . پس [آتش] ، او را مى‌بلعد.
6462 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بخیل، از خدا و مردم، دور و به آتش، نزدیک است
6 / 2
خصلت‌هاى بخیل
6463 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بخیل واقعى، کسى است که از پرداخت زکات واجب مال خود، خوددارى کند و از بخشش به خویشان خود، دریغ ورزد و در غیر این موارد، اسراف [و ولخرجى] کند
6464 . عنه صلى الله علیه و آله: البخیلُ حقّا مَن ذُکِرْتُ عِندَهُ فَلَم یُصَلِّ علَیَّ(5)
6465 . عنه صلى الله علیه و آله: الرِّجالُ أربعةٌ: سَخِیٌّ، وکَریمٌ، وبَخیلٌ، ولَئیمٌ فالسَّخِیُّ: الّذی یأکُلُ ویُعطی، والکریمُ: الّذی لا یأکُلُ ویُعطی، والبخیلُ: الّذی یأکلُ ولا یُعطی، واللّئیمُ: الّذی لا یأکُلُ ولا یُعطی(6)
6 / 3 قِلّةُ راحَةِ البَخیلِ
6466 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: أقلُّ النّاسِ راحةً البخیلُ(7)
6 / 4 أبخَلُ النّاسِ
6467 . رسول اللّه صلى الله علیه و آله: أبْخَلُ النّاسِ مَن بَخِلَ بما افترَضَ اللّهُ علَیهِ(8)
6468 . عنه صلى الله علیه و آله: إنّ أبخَلَ النّاسِ مَن بَخِلَ بالسَّلامِ(9)
6469 . عنه صلى الله علیه و آله: إنَّ أبخَلَ الناسِ مَن ذُکِرتُ عِندَهُ ولَم یُصَلِّ عَلَیَّ(10)
6464 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بخیل حقیقى، کسى است که نام من نزد او بُرده شود و بر من، درود نفرستد.
6465 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مردان، چهار گروه‌اند: سخاوتمند، کریم، بخیل و لئیم. سخاوتمند، کسى است که مى‌خورَد و مى‌خورانَد کریم، کسى است که خود نمى‌خورد؛ ولى مى‌خورانَد بخیل، کسى است که مى‌خورَد و نمى‌خورانَد و لئیم، کسى است که نه خود مى‌خورَد و نه به کسى مى‌خورانَد
6 / 3
کم بودن آسایش بخیل
6466 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: کم‌آسایش‌ترینِ مردم، بخیل است
6 / 4
بخیل‌ترینِ مردم
6467 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بخیل‌ترینِ مردم، کسى است که در پرداخت آنچه خدا بر او واجب گردانیده است، بخل ورزد.
6468 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بخیل‌ترینِ مردم، کسى است که در سلام کردن، بخل ورزد
6469 . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بخیل‌ترینِ مردم، کسى است که هنگام نام بُردن از من، بر من درود نفرستد
1) تحف العقول: ص 44، بحارالأنوار: ج 77 ص 147 ح 81.
2) الخصال: ص 111 ح 84 عن السکونی عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام، بحارالأنوار: ج 75 ص 337 ح 7.
3) بحار الأنوار: ج 73 ص 308 ح 37 عن السکونى عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام.
4) معانی الأخبار: ص 245 ح 4 عن جابر عن الإمام الباقر علیه السلام، بحارالأنوار: ج 73 ص 306 ح 30.
5) معانی الأخبار: ص 246 ح 9 عن عبداللّه بن علی بن الحسین عن أبیه عن جدّه علیهم السلام، بحار الأنوار: ج 73 ص 306 ح 28.
6) جامع الأخبار: ص 308 ح 846، بحار الأنوار: ج 71 ص 356 ح 18.
7) معانی الأخبار: ص 195 ح 1 عن أبی حمزة الثمالى عن الإمام الصادق عن أبیه عن جده عن الإمام الحسین علیهم السلام، بحار الأنوار: ج 73 ص 300 ح 2.
8) معانی الأخبار: ص 195 ح 1 عن أبی حمزة الثمالى عن الإمام الصادق عن أبیه عن جده عن الإمام الحسین علیه السلام، بحار الأنوار: ج 73 ص 300 ح 2.
9) الأمالی للمفید: ص 317 ح 2 عن أبی هریرة، بحار الأنوار: ج 76 ص 4 ح 11.
10) کنز العمّال: ج 1 ص 489 ح 2144 نقلاً عن الحارث عن عوف بن مالک.
