10 / 1
الزَّیتون
الکتاب
» اللَّهُ نُورُ السَّمَوَ تِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَوةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِى زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّىٌّ یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَرَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لَا شَرْقِیَّةٍ وَ لَا غَرْبِیَّةٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِى ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُورٍ یَهْدِى اللَّهُ لِنُورِهِ مَن یَشَاءُ وَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَلَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَىْ ءٍ عَلِیمٌ » . (1)
الحدیث
4418.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : نِعمَ السِّواکُ الزَّیتونُ مِنَ الشَّجَرَةِ المُبارَکَةِ ؛ یُطیبُ الفَمَ ، ویَذهَبُ بِالحَفرِ . هُوَ سِواکی وسِواکُ الأَنبِیاءِ قَبلی . (2)
10 / 1
زیتون
قرآن
«خداوند ، نور آسمان ها و زمین است. مَثَلِ نور او چون چراغدانى است که در آن ، چراغى، و آن چراغ ، در شیشه اى است. آن شیشه ، گویى اخترى درخشان است که از درخت خجسته زیتونى که نه شرقى است و نه غربى، افروخته مى شود. نزدیک است که روغنش – هر چند بدان آتشى نرسیده باشد – روشنى بخشد. روشنى بر روى روشنى است. خدا هر که را بخواهد ، با نور خویش ، هدایت مى کند . این مَثَل ها را خدا براى مردم مى زند و خدا به هر چیزى داناست» .
حدیث
4418.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خوب مسواکى است شاخه زیتون ؛ از درخت مبارک . دهان را خوش بو مى سازد و پوسیدگى دندان را مى زداید و آن، مسواک من و مسواک پیامبرانِ پیش از من است.
10 / 2
الزَّیت
4419.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : کُلُوا الزَّیتَ وَادَّهِنوا بِالزَّیتِ ؛ فَإِنَّهُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ . (3)
4420.عنه صلى الله علیه و آله : کُلُوا الزَّیتَ وَادَّهِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ طَیِّبٌ مُبارَکٌ . (4)
4421.عنه صلى الله علیه و آله : کُلُوا الزَّیتَ وَادَّهِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّ فیهِ شِفاءً مِن سَبعینَ داءً ، مِنهَا الجُذامُ . (5)
4422.عنه صلى الله علیه و آله : عَلَیکَ (6) بِالزَّیتِ ، فَکُلهُ وَادَّهِن بِهِ ؛ فَإِنَّ مَن أکَلَهُ وَادَّهَنَ بِهِ لَم یَقرَبهُ الشَّیطانُ أربَعینَ یَوما . (7)
4423.عنه صلى الله علیه و آله : عَلَیکُم بِهذِهِ الشَّجَرَةِ المُبارَکَةِ زَیتِ الزَّیتونِ فَتَداوَوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ مَصَحَّةٌ مِنَ الباسورِ . (8)
10 / 3
الخُبزُ
4424.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : أکرِمُوا الخُبزَ وعَظِّموهُ ؛ فَإِنَّ اللّه َ – تَبارَکَ وتَعالى – أنزَلَ لَهُ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ ، وأخرَجَ بَرَکاتِ الأَرضِ . (9)
10 / 2
روغن زیتون
4419.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : روغن زیتون بخورید و خود را با آن، روغن مالى کنید؛ چرا که از درختى خجسته است.
4420.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : روغن زیتون بخورید و خود را با آن، روغن مالى کنید؛ چرا که پاکیزه و مبارک است.
4421.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : روغن زیتون بخورید و خود را با آن، روغن مالى کنید؛ چرا که در آن، بهبود از هفتاد بیمارى است که جذام، یکى از آنهاست.
4422.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بر تو باد روغن زیتون ! آن را بخور و به خود بمال . هر کس آن را بخورد و به خود بمالد، شیطان تا چهل روز به او نزدیک نمى شود.
4423.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بر شما باد این درخت مبارک ، روغن زیتون ! با آن، مداوا کنید؛ چرا که درمانِ بواسیر است.
10 / 3
نان
4424.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : نان را گرامى بدارید و بزرگ بشمارید؛ چرا که خداوند – تبارک و تعالى – براى تهیّه آن، برکاتى (باران) را از آسمان ، فرو فرستاده و برکاتى را از زمین، بیرون آورده است .
4425.عنه صلى الله علیه و آله : إیّاکُم أن تَشَمُّوا الخُبزَ کَما تَشَمُّهُ السِّباعُ ؛ فَإِنَّ الخُبزَ مُبارَکٌ ، أرسَلَ اللّه ُ عز و جل لَهُ السَّماءَ مِدرارا ، ولَهُ أنبَتَ اللّه ُ المَرعى ، وبِهِ صَلَّیتُم ، وبِهِ صُمتُم ، وبِهِ حَجَجتُم بَیتَ رَبِّکُم . (10)
4426.عنه صلى الله علیه و آله : اللّهُمَّ بارِک لَنا فِی الخُبزِ ، ولا تُفَرِّق بَینَنا وبَینَهُ ، فَلولَا الخُبزُ ما صُمنا ولا صَلَّینا ، ولا أدَّینا فَرائِضَ رَبِّنا عز و جل . (11)
4427.عنه صلى الله علیه و آله : صَغِّروا رُغفانَکُم ، فَإِنَّ مَعَ کُلِّ رَغیفٍ بَرَکَةً . (12)
10 / 4
التَّمر
4428.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : إذا أفطَرَ أحَدُکُم فَلیُفطِر عَلى تَمرٍ ؛ فَإِنَّهُ بَرَکَةٌ ، فَإِن لَم یَجِد تَمرا فَالماءَ ؛ فَإِنَّهُ طَهورٌ . (13)
4429.عنه صلى الله علیه و آله : أطعِمُوا المَرأَةَ فی شَهرِهَا الَّذی تَلِدُ فیهِ التَّمرَ ؛ فَإِنَّ وَلَدَها یَکونُ حَلیما نَقِیّا . (14)
4430.عنه صلى الله علیه و آله : ما لِلنُّفَساءِ عِندی شِفاءٌ مِثلُ الرُّطَبِ، وما لِلمَریضِ مِثلُ العَسَلِ. (15)
4431.عنه صلى الله علیه و آله : إذا وَلَدَتِ المَرأَةُ فَلیَکُن أوَّلُ ما تَأکُلُ الرُّطَبَ ، فَإِن لَم یَکُن رُطَبٌ فَتَمرٌ ؛ فَإِنَّهُ لَو کانَ شَیءٌ أفضَلُ مِنهُ أطعَمَهُ اللّه ُ مَریَمَ علیهاالسلام حینَ وَلَدَت عیسى علیه السلام . (16)
4425.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : مبادا که نان را آن گونه که درندگان بو مى کنند ، بو کنید ؛ چرا که نان، مبارک است . خداوند عز و جل به خاطر آن، از آسمان، باران را بارانده و به خاطر آن، زمین را رویانده است و به سبب آن، نماز خوانده اید و به سبب آن، روزه گرفته اید و به سبب آن، به حجّ خانه پروردگارتان رفته اید.
4426.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خدایا! نان را براى ما مبارک گردان و میان ما و نان، جدایى مینداز . اگر نان نبود، نه روزه مى گرفتیم، نه نماز مى خواندیم ، و نه واجبات پروردگارمان را به جا مى آوردیم.
4427.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : گِرده هاى نان را کوچک بگیرید ، که با هر گِرده اى، برکتى است .
10 / 4
خرما
4428.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر گاه یکى از شما افطار مى کند ، با خرما افطار کند که برکت است و اگر خرما نیافت ، با آب؛ چرا که آب، پاک کننده است .
4429.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : به زن، در ماهى که مى خواهد فرزند بیاوَرد ، خرما بخورانید؛ چرا که فرزندش بردبار و پاک مى شود.
4430.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : نزد من، براى زن زائو ، درمانى بهتر از خرما و براى بیمار ، دارویى همچون عسل نیست.
4431.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : وقتى زن مى زاید، اوّلین چیزى که مى خورَد ، رُطَب باشد و اگر رُطَب نبود، خرما؛ چرا که اگر چیزى برتر از آن بود ، خداوند به مریم علیهاالسلام مى خورانید، آن گاه که عیسى علیه السلام را به دنیا آورد.
4432.کنز العمّال عن أبی هریرة : کانَ أحَبُّ الفاکِهَةِ إلَیهِ صلى الله علیه و آله الرُّطَبَ وَالبِطّیخَ. (17)
4433.المستدرک على الصحیحین عن أنس : إنَّ رَسولَ اللّه ِ صلى الله علیه و آله کانَ یَأخُذُ الرُّطَبَ بِیَمینِهِ وَالبِطّیخَ بِیَسارِهِ، فَیَأکُلُ الرُّطَبَ بِالبِطّیخِ، وکانَ أحَبَّ الفاکِهَةِ إلَیهِ . (18)
4434.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : بَیتٌ لا تَمرَ فیهِ کَالبَیتِ لا طَعامَ فیهِ . (19)
4435.عنه صلى الله علیه و آله : إذا جاءَ الرُّطَبُ فَهَنِّئونی ، وإذا ذَهَبَ فَعَزّونی . (20)
10 / 5
العَدَس
4436.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : عَلَیکُم بِالعَدَسِ ؛ فَإِنَّهُ مُبارَکٌ مُقَدَّسٌ ، یُرَقِّقُ القَلبَ ویُکثِرُ الدَّمعَةَ ، وقَد بارَکَ فیهِ سَبعونَ نَبِیّا آخِرُهُم عیسَى بنُ مَریَمَ علیه السلام . (21)
4437.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : عَلَیکُم بِالعَدَسِ ؛ فَإِنَّهُ یُرِقُّ القَلبَ ، ویُکثِرُ الدَّمعَةَ ، ولَقَد قَدَّسَهُ سَبعونَ نَبِیّا . (22)
4438.الإمام الصادق علیه السلام : شَکا رَجُلٌ إلى نَبِیِ اللّه ِ صلى الله علیه و آله قَساوَةَ القَلبِ ، فَقالَ لَهُ : عَلَیکَ بِالعَدَسِ ؛ فَإِنَّهُ یُرِقُّ القَلبَ ، ویُسرِعُ الدَّمعَةَ . (23)
4432.کنز العمّال – به نقل از ابو هریره -: رُطب و خربزه، محبوب ترینِ میوه ها در نظر پیامبر خدا بودند.
4433.المستدرک على الصحیحین – به نقل از اَنَس – :پیامبر خدا، رُطب را در دست راست و خربزه را در دست چپش مى گرفت و رُطب را با خربزه مى خورد و این دو، محبوب ترینْ میوه ها نزد او بودند.
4434.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خانه اى که خرما در آن نیست، همچون خانه اى است که خوراک در آن نیست.
4435.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هرگاه رُطب آمد ، به من تهنیت بگویید و چون رفت، تسلیتم دهید.
10 / 5
عدس
4436.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : عدس بخورید ، که مبارک و مقدّس است؛ دل را نازک مى کند و اشک را بسیار مى نماید . هفتاد پیامبر، براى برکت آن ، دعا کرده اند که عیسى بن مریم علیهماالسلام، آخرینِ آنان است.
4437.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : عدس بخورید؛ چرا که دل را نازک مى کند و اشک را بسیار مى نماید . هفتاد پیامبر ، آن را تقدیس کرده اند.
4438.امام صادق علیه السلام : مردى در حضور پیامبر خدا از قساوت قلب، شکایت کرد . به او فرمود: «عدس بخور ، که دل را نازک مى کند و اشک چشم را سرعت مى بخشد».
10 / 6
البِطّیخ
4439.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : تَفَکَّهوا بِالبِطّیخِ ، فَإِنَّها فاکِهَةُ الجَنَّةِ ، وفیها ألفُ بَرَکَةٍ وألفُ رَحمَةٍ ، وأکلُها شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ . (24)
4440.عنه صلى الله علیه و آله : فِی البِطّیخِ عَشرُ خِصالٍ : هُوَ طَعامٌ ، وشَرابٌ ، ویَغسِلُ المَثانَةَ ، ویَقطَعُ الإِبرِدَةَ ، وهُوَ رَیحانٌ ، واُشنانٌ ، ویَغسِلُ البَطنَ ، ویُکثِرُ ماءَ الصُّلبِ ، ویُکثِرُ الجِماعَ ، ویُنَقِّی البَشَرَةَ . (25)
10 / 7
الکُرّاث
4441.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : سَنامُ البُقولِ ورَأسُهَا الکُرّاثُ، وفَضلُهُ عَلَى البُقولِ کَفَضلِ الخُبزِ عَلى سائِرِ الأَشیاءِ، وفیهِ بَرَکَةٌ، وهِیَ بَقلَتی وبَقلَةُ الأَنبِیاءِ قَبلی، وأنا اُحِبُّهُ وآکُلُهُ. (26)
10 / 8
اللَّحمُ وَاللَّبَنُ
4442.رسول اللّه صلى الله علیه و آله : شَکا نَبِیٌ قَبلی إلَى اللّه ِ ضَعفا فی بَدَنِهِ ، فَأَوحَى اللّه ُ تَعالى إلَیهِ : أنِ اطبَخِ اللَّحمَ وَاللَّبَنَ ، فَإِنّی قَد جَعَلتُ البَرَکَةَ وَالقُوَّةَ فیهِما . (27)
10 / 6
خربزه
4439.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خربزه بخورید ، که میوه بهشت است و در آن، هزار برکت و هزار رحمت است و خوردنش ، درمان هر دردى است.
4440.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : در خربزه، ده ویژگى است: غذاست ، نوشیدنى است ، مثانه را شستشو مى دهد، سردىِ مزاج را قطع مى کند، ریحان است ، گیاه است، شکم را مى شوید ، آبِ پشت را مى افزاید ، (28) مایه افزایش آمیزش است، و پوست را شاداب مى سازد.
10 / 7
تره
4441.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : سَرور و برتر سبزى ها، تره است و برترى آن بر سبزى ها، همچون برترى نان بر چیزهاى دیگر است. در آن، برکت است. آن، سبزى من و سبزى پیامبرانِ پیش از من است. من، آن را دوست دارم و مى خورم.
10 / 8
گوشت و شیر
4442.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : یکى از پیامبرانِ پیش از من ، از ناتوانىِ جسمىِ خود به خدا شکایت کرد. خداوند به او وحى فرمود که: «گوشت و شیر را بپز؛ همانا من برکت و نیرو را در این دو قرار دادم» .
1) النور : 35.
2) المعجم الأوسط : ج 1 ص 210 ح 678 عن معاذ بن جبل ؛ مکارم الأخلاق : ج 1 ص 115 ح 261 ، بحارالأنوار : ج 76 ص 135 ح 48.
3) الکافی : ج 6 ص 331 ح 1 عن ابن القدّاح عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 66 ص 182 ح 16 ؛ سنن الترمذی : ج 4 ص 285 ح 1851 عن عمر و ح 1852 عن أبی أسید الأنصاری.
4) المستدرک على الصحیحین : ج 2 ص 432 ح 3505 عن أبی هریرة.
5) کنز العمّال : ج 10 ص 48 ح 28299 نقلاً عن أبی نعیم فی الطبّ عن أبی هریرة.
6) فی المصدر : «علیکم» ، والصحیح ما أثبتناه کما فی بحار الأنوار نقلاً عن المصدر.
7) عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 42 ح 141 عن داوود بن سلیمان الفرّاء عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 66 ص 179 ح 1.
8) المعجم الکبیر : ج 17 ص 281 ح 774 عن عقبة بن عامر.
9) المحاسن : ج 2 ص 415 ح 2457 ، بحار الأنوار : ج 66 ص 270 ح 4 ؛ تاریخ بغداد : ج12 ص 323 الرقم 6767 عن عبد اللّه بن اُمّ حرام الأنصاری نحوه.
10) الکافی : ج 6 ص 303 ح 6 عن السکونی عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 66 ص 272 ح 17.
11) الکافی : ج 6 ص 287 ح 6 وج 5 ص 73 ح 13 ، بحار الأنوار : ج 66 ص 272 ح 17.
12) الکافی : ج 6 ص 303 ح 8 عن یعقوب بن یقطین عن الإمام الرضا علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 65 ص 273 ح 20.
13) سنن الترمذی : ج 3 ص 47 ح 658 عن سلمان بن عامر ؛ بحار الأنوار : ج 62 ص 296.
14) مکارم الأخلاق : ج 1 ص 365 ح 1202 ، بحار الأنوار : ج 66 ص 141 ح 58.
15) الفردوس : ج 4 ص 85 ح 6264 عن أبی هریرة.
16) مکارم الأخلاق : ج 1 ص 508 ح 1764 ، بحار الأنوار : ج 62 ص 295.
17) کنز العمّال : ج 7 ص 110 ح 18218 نقلاً عن النوقانی فی کتاب البطّیخ.
18) المستدرک على الصحیحین : ج 4 ص 134 ح 7137.
19) سنن ابن ماجة : ج 2 ص 1105 ح 3328 عن سَلمى.
20) طبّ النبیّ صلى الله علیه و آله : ص 7 ، بحار الأنوار : ج 62 ص 296 ؛ کنز العمّال : ج 12 ص 341 ح 35314 نقلاً عن ابن لال فی مکارم الأخلاق عن أنس وعائشة.
21) عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 41 ح 136 عن داوود بن سلیمان الفرّاء عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 66 ص 258 ح 5.
22) دعائم الإسلام : ج 2 ص 112 ح 370 ، بحار الأنوار : ج 66 ص 259 ح 9.
23) الکافی : ج 6 ص 343 ح 3 عن عبد الرحمن بن زید ، بحار الأنوار : ج 66 ص 258 ح 2.
24) طبّ النبیّ صلى الله علیه و آله : ص 8 ، بحار الأنوار : ج 62 ص 296.
25) الفردوس : ج 2 ص 138 ح 4371 عن ابن عبّاس ؛ بحار الأنوار : ج 66 ص 195 ح 9.
26) المحاسن: ج2 ص 318 ح 2071 عن وهب بن وهب عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 66 ص 204 ح 17.
27) المحاسن : ج 2 ص 257 ح 1812 عن جعفر بن عمرو عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 66 ص 68 ح 47.
28) کنایه است از قوّت یافتن براى آمیزش.
